فاجعه منا برای ما قابل پیشبینی نبود
سرپرست حجاج ایرانی در پاسخ به این سوال که آیا اتفاقاتی چون حادثه منا در حج قابل پیشبینی است؟ و اقدامات بعثهی مقام معظم رهبری درخصوص این فاجعه از ابتدا تا به حال چه بوده است؟ اظهار داشت: دو حادثهی بسیار مهم سقوط جرثقیل در مسجدالحرام و فاجعهی منا که در حج ۹۴ رخ داد برای ما قابل پیشبینی نبود.
وی با بیان اینکه در طول تاریخ حج همانند این دو حادثه رخ نداده بود، گفت: به مجردی که این حوادث اتفاق افتاد بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت با امکاناتی که در اختیار داشتند وارد عمل شدند.
نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت با اشاره به اینکه حادثهی مسجدالحرام در بعدازظهر اتفاق افتاد، افزود: در زمان وقوع این حادثه با وجودی که زائران ایرانی زیاد نبودند ولی ۱۴ نفر از هموطنانمان که دو تن از آنها زائر آزاد بودند در مسجدالحرام به شهادت رسیدند، گروه امداد پزشکی ما نیز از اولین گروههایی بود که در مسجدالحرام حضور یافت و طی چند روز به طور دقیق مشخص کردند که چند نفر ایرانی در این حادثه به شهادت رسیدند و جنازهها شناسایی و اقدامات بعدی انجام شد.
سرپرست حجاج ایرانی با اشاره به اینکه در مورد حادثهی منا، بیان چند مطلب برای ثبت موضوع درتاریخ لازم است، اظهار داشت: گفته شده به مجموعهی حج و زیارت ایران ابلاغ شده بود که ساعت ده به بعد برای رمی جمرات بروید؛ این موضوع حقیقت ندارد، بنده همانجا پیگیری کردم و بعد هم از خود سعودیها این مطلب را جویا شدیم. در جلسهای هم که آقای محمدی با وزیر حج عربستان داشت این مسئله صریحاً گفته شد که اگر شما موردی یا بخشنامهای دارید دال بر اینکه به ایرانیها ابلاغ کردهاید ساعت ده به بعد برای رمی بروند، به ما نشان دهید.
وی با تاکید بر اینکه تاکنون در این خصوص نه کسی چیزی به ما داده و نه در اسنادمان به چنین سندی دست پیدا کردهایم، گفت: البته همیشه در اوایل صبح روز عید قربان جمعیت زیادی برای رمی میروند و این در گذشته مرسوم بوده است لیکن در عین حال بنده برای راحتی زائران در سخنرانی برای مدیران کاروانها قبل از ایام تشریق از آنان خواستم تا جایی که امکان دارد ساعت ۹:۳۰ یا ده صبح به بعد برای رمی بروند تا زائران ما با توجه به ازدحامی که در جمرات وجود دارد؛ اذیت نشوند.
حجتالاسلام والمسلمین قاضی عسکر با تاکید بر اینکه به کاروانها درخصوص خروج سریعتر از احرام و تلقی آن بعنوان امتیاز مثبت نیز ابلاغی صورت نگرفته بود، اظهار داشت: در نوار سخنرانی که موجود است گفته شده تا جایی که امکان دارد دیرتر برای رمی بروید، بیش از ۴۰۰ کاروان ایرانی این موضوع را رعایت کردند و ساعت ده به بعد رفتند اما برخی کاروانها به لحاظ تجربهی شخصی و یا افرادی که سالهای قبل نیز مشرف شده و آشنایی داشتند و یا کار اجرایی انجام میدادند، به سمت جمرات حرکت کردند و این اتفاق برایشان افتاد.
هیچگاه این حادثه را رها نکردهایم
حجتالاسلام والمسلمین قاضی عسکر در پاسخ به این سوال که آیا هنوز هم پیگیر ماجرای منا هستید و یا پروندهاش بسته شده است؟ گفت: ما در سه سال گذشته هیچگاه دو حادثهی منا و مسجدالحرام را رها نکردهایم و بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت پیوسته پیگیر آن بودهاند.
وی با اشاره به اینکه اگر برای یک شهروند ایرانی در خارج از کشور اتفاقی بیفتد وزارت امورخارجه باید پیگیر موضوع باشد و آن را به نتیجه برساند، اظهار داشت: با وجودی که این موضوع وظیفهی ذاتی دستگاه ما نبود ولی به جرأت میتوانم عرض کنم تنها جایی که آن را با جدیت کامل پیگیری کرده بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت بوده است و ما لحظهای از این مسأله غفلت نکردهایم، البته این به معنی نادیده گرفتن خدمات دیگر نهادها و ارگانها نیست.
حجتالاسلام والمسلمین قاضی عسکر ادامه داد: بیان سیر اقدامات انجام شده درخصوص پیگیری این دو حادثه بسیار طولانی است و برای نمونه به چند مورد اشاره میکنم. درگام نخست از مکه مکرمه با دفتر مقام معظم رهبری تماس گرفته و درخواست کردم حضرت آقا اجازه دهند چون این حاجیان مظلومانه به شهادت رسیدند جنازههای آنان در گلزار شهدا دفن شوند. درحوادث این چنینی چون این موارد غیر از جنگ و حوادث تروریستی است، به طور طبیعی چنین امکانی وجود ندارد که پیکرها در گلزار شهدا دفن شوند ولی رهبر فرزانه انقلاب این درخواست را پذیرفتند و در نتیجه همه آنان در گلزار شهیدان به خاک سپرده شدند.
وی افزود: دررابطه با تحت پوشش قرار دادن این شهیدان توسط بنیاد شهید نیز با جناب حجتالاسلام والمسلمین آقای شهیدی نماینده محترم ولی فقیه و رئیس بنیاد شهید، موضوع مطرح و چند جلسه کارشناسی تشکیل گردید و پیشنهاد خدمت مقام معظم رهبری ارائه و معظمله آن را به تصمیم ما واگذار کردند و خوشبختانه این مهم نیز تحقق یافت و به هر حال از زمان وقوع آن دو حادثه بزرگ همچنان پیگیر امور این عزیران بودهایم و همچنان نیز تا تحقق خواستهها در کنار خانوادههای این شهیدان بزرگوار خواهیم بود.
وی درخصوص اقدامات صورت گرفته برای تبیین فاجعه منا، به مصاحبههای انجام شده با حدود ۸۰۰ نفر از زائرانی که در حج ۹۴ حضور داشتند اشاره کرد و گفت: تصویر و متن پیاده شده این مصاحبهها موجود است. همچنین تمام اطلاعاتی را که سایتهای مختلف و یا حجاج کشورهای دیگر مطرح میکردند جمعآوری و به صورت یک کتاب منتشرکردیم. به دعوت ما جمع زیادی از حقوقدانها نیز روند پیگیری حادثه را دنبال کردهاند. چند همایش برگزار و مجموعه مقالات آن مدون و تاکنون نزدیک به ۱۵ اثر در این زمینه منتشر شده است. تمام اسناد، مدارک، تصاویر و اطلاعات ازطرق مختلف جمعآوری شده است تا درآینده به صورت یک موسوعه منتشر شود و فرمان مقام معظم رهبری مبنی براینکه حادثه منا نباید به سمت فراموشی رود، محقق گردد.
نماینده ولی فقیه با بیان اینکه جلسات بسیاری به خواست بعثه با دادستان محترم کل کشوردر دورههای تصدی آیتالله رئیسی و اکنون حجتالاسلام منتظری برگزار شده است، گفت: جلسات متعددی نیزدرپیگیری چگونگی این حادثه با وزارت امورخارجه تشکیل دادیم چراکه سازمان حج و بعثه اگربخواهند درخارج از کشور کاری انجام دهند باید از طریق وزارت امور خارجه انجام شود.
وی با بیان اینکه مجامع بینالمللی در اختیار جمهوری اسلامی ایران نیستند و پیگیری این موضوع از طریق آنها سازوکار خود را دارد، گفت: ما نمیتوانیم به عنوان یک سازمان دولتی در خارج از کشور به اینگونه دادگاهها مراجعه و لایحه و یا شکایتی تنظیم کنیم و همانگونه که همگان میدانند اینگونه اقدامات هزینههای بسیار بالایی دارد و در بودجهی ما چنین هزینهای پیشبینی نشده است. وزارت امور خارجه هم میگوید ما بودجهای برای این موضوع نداریم و امکان اخذ این هزینه از خانوادهها نیز وجود نداشت.
به وکیل پیگیر این حادثه ۹۰ هزار ریال سعودی دادهایم
حجتالاسلام والمسلمین قاضی عسکر با اشاره به اینکه علیرغم تمام این مشکلات؛ با پرداخت مبلغی حدود۹۰ هزار ریال سعودی وکیلی استخدام کردهایم که بتواند در عربستان از حقوق خانوادهها دفاع کند، گفت: باز تأکید میکنم ما چنین بودجههایی نداریم اما برای اینکه بتوانیم مسئله را پیگیری کنیم این مبلغ به صورت علیالحساب در اختیار وکیل قرار گرفت.
وی با تاکید بر اینکه یکی از مهمترین خواستههای ما درملاقات با مقامات سعودی این بوده که در مورد اصل حادثه باید پاسخگو باشند، افزود: ما همیشه در مذاکرات خواستار حضور در کمیته حقیقتیاب برای ارائه مستندات خود بودهایم ولی سعودیها نپذیرفتهاند و خودشان این کمیته را تشکیل دادهاند. البته ما تمام مستندات خود را به زبان عربی ترجمه کرده و برای وزیر حج عربستان فرستادهایم و او هم به کمیتهی حقیقتیاب داده است. همچنین مطلبی تحت عنوان قاعده «قتیلالزحام» تهیه شده که بر طبق آن دیه افرادی که دراینگونه حوادث کشته میشوند برعهدهی بیتالمال است و باید توسط کشور میزبان پرداخت گردد.
وی اضافه کرد: درملاقات با آقای فیصل بنسلمان امیر مدینه این مطلب را بیان داشته و جزوه تهیه شده را به ایشان دادم و برای وزیر حج عربستان هم چند نسخه فرستادم تا براساس قاعده قتیلالزحام به خانوادههای شهدای منا دیه پرداخت کنند.
نماینده ولی فقیه با اشاره به اینکه درمذاکرات امسال با امیر مدینه (فرزند پادشاه) و مذاکرات آقای محمدی با وزیر حج عربستان این دو موضوع مهمترین مواردی بود که پیگیری شد، گفت: وقتی امیر مدینه سوال کرد اولویت شما کدام موضوع است؟ به ایشان گفتم اولویت ما مسئله شهدای مسجدالحرام و منا است که باید حل شود.
وی افزود: خوشبختانه این پیگیریها نتیجه داده و در حدود یک ماه قبل دفتر نمایندگی کشور عربستان در سازمان ملل متحد در نامهای کتبی اسامی شهدای مسجدالحرام و وراث آنها را به همراه وکالتی که باید بدهند خواسته است تا غرامت پرداخت شود، چند روز قبل این اسامی به همراه وکالتنامهها و مشخصات وراث برای دفتر نمایندگی کشورمان در سازمان ملل فرستاده شده است تا آنها را برای سعودیها ارسال کنند. عربستان طبق قولی که داده است باید مبلغ یک میلیون ریال سعودی به هریک از خانوادههای شهدای مسجدالحرام پرداخت کند که اگر این اتفاق بیفتد به این معنی است که ما توانستهایم یک مرحله جلو برویم و غرامت شهدای مسجدالحرام را گرفته و به خانوادههایشان تحویل دهیم. البته مسأله غرامت شهدای منا و کمیتهی حقیقتیاب میماند که انشاالله امیدوارم آن هم به نتیجه برسد.
سرپرست حجاج ایرانی با اشاره به اینکه وزیر حج عربستان در مذاکرات امسال میگفت که کمیتهی حقیقتیاب به نتیجهی قطعی نرسیده است، تصریح کرد: ما به این موضوع معترض بودیم که با وجود گذشت سه سال از فاجعه منا چرا هنوز نتیجه مشخص نشده است و در ضمن تاکید داشتیم مدارک زیادی ما داریم و باید درآن کمیته حضور داشته و از مستندات شما مطلع باشیم و در جمعبندی نهایی مشارکت کنیم.
این نکته که گفته شده ما این عزیزان را در بعثه نپذیرفتهایم یک دروغ فاحش است
وی با تاکید براینکه تاکنون درخصوص پیگیری امور شهدای منا غفلتی صورت نگرفته و با خانوادههای شهدا در تهران و دیگر شهرها جلسات مختلف برگزار شده است، اظهار داشت: این نکته که گفته شده ما این عزیزان را در بعثه نپذیرفتهایم یک دروغ فاحش است. بنده حتی به دفترم سپردهام هر زمانی که خانوادههای شهدا آمدند حتی اگر در جلسه هستم داخل بیایند تا به حرفهایشان گوش دهم. گاهی بعضی از آنها مشکلاتی داشتند که برایشان نامهنگاری کردیم، یا بعضاً مشکل مالی داشتند که سعی کردیم مشکلشان را حل کنیم. بعضی نیز خواستههای دیگری داشتند که آنها را نیز پیگیری کردهایم.
وی افزود: به عنوان مثال در نامهای که برای آقای دکتر صالحی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی در تاریخ ۱/۲/۹۷ ارسال کردم از ایشان خواستهام تا یک روز را در تقویم کشور به عنوان روز شهدای منا قرار دهند، این مورد از وظایف شورای فرهنگی - عمومی است و پاسخی که به ما دادهاند بدین شکل است: «این مسأله در شورای فرهنگی - عمومی مطرح شد و به تصویب نرسید.»
در متن آقای موالیزاده دبیر شورای فرهنگ عمومی که بدست ما رسیده آمده است، نامه در شورای فرهنگ عمومی مطرح شد و پس از بحث و بررسی با توجه به نامگذاری ۲۲ اسفند به عنوان روز بزرگداشت شهدا، به تصویب نرسید. بنابراین پیشنهاد شد برنامههای بزرگداشت شهدای منا هم زمان در روز بزرگداشت شهدا برگزار شود.
وی با اشاره به اینکه درخصوص ساخت یادمان شهدا با شهرداریها نیزمذاکره شده است، گفت: تعدادی از خانوادههای شهدا خواستار ثبت NGO هستند که این امرمربوط به وزارت کشوراست. ما خواستهی این عزیزان را به وزارت کشور منتقل کردهایم ولی اگر آنها هنوز به نتیجهای نرسیدهاند باز مربوط به ما نمیشود، یعنی بعثه و سازمان حج هیچگونه کوتاهی در این خصوص نکردهاند.
تعدادی از شهدا همان جا دفن شدند
حجتالاسلام والمسلمین قاضی عسکر در ادامه به دفن جمعی از شهدای منا در مکه و شناسایی آنها از طریق انجام آزمایش DNA اشاره کرد و گفت: تعدادی از خانوادهها که جنازههایشان شناسایی شد اجازه دادند تا پیکر شهید همان جا دفن شود. یک تعداد دیگر هم که مشخص نبودند بنا شد تا خانوادهها بروند و آزمایش DNA بدهند. اینکه بیان میشود آزمایشهای انجام شده در ایران گم شده، صحیح نیست. ما از بعضی خانوادهها آزمایش DNA گرفتیم و ارسال کردیم ولی سعودیها اعلام کردند که ما این را قبول نداریم و باید در عربستان این آزمایش گرفته شود.
وی با بیان اینکه توسط سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری تعدادی از خانوادهها در ایام حج و تعدادی هم در طول سال به عربستان اعزام شدند تا آزمایش DNA بدهند، گفت: خانوادهی شهید رکنآبادی که آن عزیز ازدوستان قدیم بنده بودند از جمله خانوادههایی بودند که به عربستان اعزام شدند. آقای اخوان نیز از دوستان صمیمی بنده بودند و سالهای سال با هم در ارتباط بودیم و از روحانیون موفق ما محسوب میشدند و تکتک شهدا برای ما عزیز هستند و پیگیر امور همه آنان هستیم.
دختر و برادر شهید رکنآبادی حاضر نشدند جنازه را ببینند
سرپرست حجاج ایرانی با اشاره به اینکه سعودیها قبل از دفن پیکرهای شهدا علاوه بر گرفتن عکس و برداشتن یک ناخنشان، لوازم همراه جنازه مثل ساعت و تلفن همراه و... را در جایی نگه داشته بودند، افزود: آنها آزمایش DNA را با ناخنی که خودشان نگه داشته بودند تطبیق میدهند و مشخص میکنند که قبر شهید کجاست. در مورد شهید رکنآبادی و برخی دیگر از شهدا نیز این اتفاق افتاد. یعنی مشخص کردند که آزمایش DNA میگوید فلان قبر مربوط به شهید رکنآبادی است. دختر و برادرشهید رکنآبادی به عربستان رفتند و آقای غلامرضا رضایی مسئول دفتر نمایندگی سازمان حج و زیارت در عربستان برای بنده تعریف کردند بعد از مشخص شدن نتیجه آزمایش DNA سعودیها حاضر نبودند که جنازه را در بیاورند اما ما گفتیم که باید جنازه را ببریم. با وجودی که دو ماه و اندی از دفن جنازه گذشته بود، قبر را شکافتند، آقای رضایی میگفتند از دختر و برادر شهید خواهش کردیم تا بیایند جنازه را از نزدیک ببینند و آنها جلو نیامدند. آنها گفتند که ما نمیتوانیم این صحنه را تحمل کنیم، مسئول آن بخش را که از سعودیها بود به داخل قبر فرستادند و به او گفتند که ما یک نشانی از پدرمان داریم و آن انگشتر ایشان است، او هم نگاه کرد و دید که انگشتر دست شهید هست، انگشتر را درآورد و به دختر و برادر شهید نشان داد و تأیید کردند. ما نیز تصویر انگشتر را با تصویری که در عرفات به هنگام خواندن قطعنامه از ایشان داشتیم و انگشتر در دستشان کاملا مشخص بود تطبیق دادیم و مشخص شد که این انگشتر متعلق به شهید رکنآبادی است. بعد هم که عکس را آوردند باز هم معلوم بود که عکس ایشان است. خود بنده هم عکس را دیدم.
وی افزود: به هر حال برای آنها قطعی شد و جنازه را از قبر بیرون آوردند و به ایران منتقل کردند. این جنازه پس از ورود به ایران به پزشکی قانونی تحویل داده شد و اصلاً ما در این کار دخالتی نداشتیم. اگر میگویند که مغز را درآوردند باید پزشکی قانونی این مطلب را بگوید که صحت دارد و یا خیر. و اگر هم این اتفاق افتاده دلیل آن چیست؟ بعد هم که خود این عزیزان به ایران آمدند از همکاری دفتر نمایندگی حج و زیارت اظهار رضایت میکردند.
نماینده ولی فقیه با اشاره به اینکه سال قبل هم بعضی از خانوادهها به حج آمدند و این آزمایش را انجام دادند، اظهار داشت: در مورد چهار جنازه، سعودیها گفتند به نظر ما فلان قبر است اما چون قطعی نیست یکبار دیگر باید تکرار شود؛ با اصرار من امسال آن عزیزان هم مجدداً به عربستان آمدند و همهی آنها آزمایش DNA دادند و اکنون منتظر دریافت جواب هستیم تا انشاالله تکلیف این ۱۱ پیکر شهید که محل دفن آنها معلوم نیست نیز مشخص شود.
وی تصریح کرد: این مطالب گویای آن است که بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت از لحظهی وقوع حادثه تا هماکنون هرگز از پیگیری خسته نشده و با خانوادهها مرتبط بودند و اگر خواستههایی در حوزههای دیگر وجود دارد آن خواستهها دیگر مربوط به حوزهی ما نیست. آن چه که ما باید پیگیری میکردیم از زیر پوشش قرار دادن بنیاد شهید، شهید قلمداد کردن، تدفین در گلزار شهدا، پیگیری درخصوص آزمایش DNA در عربستان، پیگیری درخواستهای موردی که به ما مراجعه میکنند، تا پیگیری درخصوص ثبت روزی با نام شهدای منا و دیگر مسائل انجام شده و حتی یک روز هم از یاد این عزیزان غافل نشدهایم.
وی تاکید کرد: وقتی این اتفاق افتاد سازمان حج و بعثه عملاً امکان پیگیری نداشتند و وزارت امور خارجه باید این کار را میکرد، اما چون این شهیدان، حاجی ما بودند، برادران و خواهران ایمانی ما بودند و مقام معظم رهبری به ما فرموده بودند شما با تمام توان این موضوع را پیگیری کنید، لذا ما هر مقدار که در توانمان بوده از طریق گرفتن وکیل، نامهنگاریهای متعدد با وزیر حج عربستان، تا مذاکراتی که در طی سال انجام شده موضوع را پیگیری کردهایم و همواره یکی از مهمترین موضوعات ما شهدای منا و مسجدالحرام بوده است و هیچ زمانی درباره این حوادث فروگذاری نکردهایم و هر وقت خانوادههای شهدا آمدند خدمتشان توضیح دادهایم.
نماینده ولی فقیه با بیان اینکه در این بین ممکن است برخی دیدگاههای خاصی داشته باشند که نتوانیم آنها را عملیاتی کنیم، گفت: بنده حتی با بعضی افراد که در خارج از کشور بودند، مثلا وکلایی که از آمریکا به ایران آمدند، صحبت کردم و از آنها خواستم اگر راه قانونی برای پیگیری پیدا کردند به ما بگویند تا آن را از دست ندهیم. در حال حاضر نیز یکی از قضات برجستهی کشور را مامور کردهام تا با همراهی سایر قضات، پروندهها و اظهارات موجود را بار دیگر به طور دقیق مرور کنند و از نظر حقوقی یک سری لوایح قوی آماده کنند تا در صورت نیاز بتوانیم در محاکم استفاده نماییم.
او در پاسخ به این سوال که به طور کلی مسائل مطرح شده درخصوص پیگیری نکردن فاجعه منا را رد میکنید؟ گفت: بعثه و سازمان حج تا آنجا که توان داشتهاند با همکاری وزارت امور خارجه، دادستانی کل کشور و... این مسئله را پیگیری کردهاند و این موضوع دغدغهی اصلی خود من بوده و هفتهای نبوده که پیگیر موضوع نباشم.
وی افزود: در دو سه هفتهی اخیر مرتب با وزارت امور خارجه و افراد دیگر تماس داشتهام و در سازمان حج نیز واحد حقوقی را فعال کردهایم، حتی با اینکه خانوادههای محترم شهدای مسجدالحرام قبلا به نوعی وکالت داده بودند و احتمال داده میشد شاید مشکلساز باشد لذا آن را عوض کردیم. برخی خانوادهها تا روز آخر خودشان برای وکالت دادن نیامده بودند، به هر حال وکالت دادند و این بخش حل شد. انشاالله با اقدامات پیشرو به زودی بتوانیم خبر خوش به آنها بدهیم.
ماجرای برخی اعضای بدن شهید رکنآبادی
قاضی عسکر در مورد شبهاتی پیرامون برخی از اعضای بدن شهید رکنآبادی در عربستان گفت: چون جنازه دست ما نبوده و مستقیما به پزشکی قانونی منتقل و از آنجا برای دفن تحویل خانواده ایشان شده است لذا این موضوع باید از پزشکی قانونی سوال شود.
وی افزود: هر اتفاقی هم که در عربستان افتاده سعودیها باید پاسخگو باشند. از سوی دیگر زمانی که جنازهها به ایران منتقل میشدند ایام حج بود و ما در عربستان بودیم و آن زمان پزشکی قانونی جنازهها را تحویل میگرفت بنابراین اگر موردی اتفاق افتاده است پزشکی قانونی باید توضیح داده و پاسخگو باشد.
وی اضافه کرد: این مطالب را بنده و دیگران در گفتوگو با برادر شهید، پدرشان و مادرشان توضیح دادهام. البته اینکه خانواده شهید از سعودیها مطالبه دارند به حق است. نکتهای هم که در مورد شهید رکنآبادی گفته میشود بنده نفی نکردم، در این مصاحبه هم اظهار نکردم که صحت دارد یا خیر، اما میگوییم آن لحظه که در عربستان جنازه را تحویل گرفتند و کفن کردند و آوردند نمایندهی دفتر حج و زیارت میگوید آنها جنازه را ندیدند. وقتی که این جنازه به پزشکی قانونی منتقل شده است پزشکی قانونی باید اطلاعیه بدهد که این موضوع صحیح است و یا خیر. البته نکته دیگری هم هست و این به معنای تبرئهی سعودیها نیست و آن نکته این است که وقتی جنازهای از کشوری به کشور دیگر بخواهد منتقل شود براساس یک سری مقررات و ضوابط پزشکی، بعضی از اعضای داخل بدن را جدا میکنند. لیکن این موضوع تخصص ما نیست و ما نمیتوانیم وارد این حوزهها شویم.
سرپرست حجاج ایرانی با تاکید بر اینکه اگر تاکنون کاری صورت گرفته همگی بدلیل پیگیریهای بعثه و سازمان حج بوده است، اظهار داشت: وقتی در مصاحبه قبلی شما با برخی از این عزیزان نوشته بودید کوتاهی از طرف ما صورت گرفته، این اشتباه است. خانوادهی شهدای منا ۴۶۴ نفر هستند. شما با چند نفر مصاحبه کردید؟ اگر به دیدار بقیه بروید به شما خواهند گفت بعثه پاسخگوی ما بوده و به کار ما رسیدگی کرده و توانسته این اقدامات را انجام دهد.
وی با اشاره به اینکه درفاجعه منا شخصیتهای بزرگی مانند شهید رکنآبادی، شهید آقاییپور و شهید دکتر حاتمی را که از چهرههای نخبهی مملکت محسوب میشدند از دست دادیم، افزود: بسیاری از عزیزانی که در منا شهید شدند هرکدام از برگزیدگان منطقهی خودشان بودند. پذیرش این مطلب که گروهی در خیابانی راه میروند و ناگهان تراکم ایجاد شود و درپی آن تعداد زیادی شهید شوند؛ سخت است اما برای کسانی که آنجا بودند بسیار ملموس است. دمای هوا ۵۰ درجه بود و جمعیت تشنه به هم گره خوردند و آب و امکاناتی هم نبود، وقتی افراد بیحال میشوند میافتند و دیگران نیز به همین ترتیب کنارشان میافتند و آن فاجعهی غمبار اتفاق میافتد.
سرپرست حجاج ایرانی این مساله را که برخی گفتهاند این افراد در حادثه منا شهید نشدهاند؟ رد کرد و گفت: بهتراست درخصوص این موضوع از آقای دکتر شجاعیفر که از اساتید برجسته دانشگاه هستند سؤال کنید. ایشان میگویند ما با شهیدان رکنآبادی و آقاییپور و چند نفر دیگر با هم به طرف جمرات رفتیم، در بین راه جمعیت را که دیدیم گفتیم خوب است برگردیم از راه دیگر برویم ولی نظر آنها این بود که همان مسیر را ادامه دهیم و وقتی آن حادثه اتفاق افتاد شهید رکنآبادی نزدیک بنده بود بشکلی که دستم به پای شهید رکنآبادی میخورد، آنها با هم برای رمی رفتند وآقای شجاعی فرهم آنجا بیهوش شد ولی فردی او را پیدا کرد و به او آب داد والا ایشان هم شهید شده بود.
قاضی عسکر با بیان اینکه اشتباه سعودیها این بود که آنها جمعیت انبوهی را به خیابان ۲۰۴ فرستادند در حالیکه از طریق دوربینها میتوانستند متوجه شوند تراکم ایجاد شده است، گفت: ما مکرر گفتهایم این اشکال به سعودیها وارد است و نباید اجازه میدادند افراد دیگری وارد این مسیر شوند.
وی با طرح این سوالات که چرا مأمورین سعودی مردم را وادار کردند تا از این مسیر بروند؟ چرا از دوربینها استفاده نکردند تا جلوی جمعیت را بگیرند؟ چرا پیشبینی نکردند در این مسیر راهی باز باشد تا اگر فردی دچار حادثه شد او را به بیمارستان منتقل کنند؟ افزود: این موارد و سایر سؤالات دیگر مسائلی است که آنها باید بپذیرند کوتاهی کرده و سوءمدیریت داشتند. حجتالاسلام والمسلمین قاضی عسکر درخصوص احتمال محاکمه عوامل این دو حادثه در عربستان بدلیل وقایع مسجدالحرام و منا اظهار داشت: اگر بتوان کاری انجام داد بهترین مکان خود عربستان است. در بیرون عربستان به دلیل ارتباطاتی که سعودیها با سایر کشورها دارند و پولی که خرج میکنند، نمیتوان امیدوار بود مگر هزینههای هنگفت صورت گیرد، مثل دادگاهی که اخیراً در لاهه تشکیل شد؛ البته دادگاه لاهه هم صلاحیت رسیدگی به اینگونه امور را ندارد.