خطا بود و اشتباه کردیم

بنا بر اعلام قبلي، از امروز اكران فيلم رستاخيز در سينماهاي سراسر كشور آغاز مي‌شود.
فيلمي كه عواملش هنوز و همچنان در حال مقابله با منتقدان و مخالفان اثر آخر احمدرضا درويش هستند. آنقدر نسخه جشنواره‌اي اين فيلم ضعيف و در برخي موارد پرخطايي بود كه باعث شد نقل سينه به سينه آنچه در فيلم رخ داده، سبب اعتراضاتي از سوي مردم متدين در صنوف مختلف شود. پخش يا نقل فيلم براي مراجع هم باعث شد تا آيات عظام هم نسبت به اكران اين فيلم واكنش نشان دهند و پخش آنرا به صلاح ندانند.
اما دوشنبه شب و در باغ‌موزه دفاع مقدس، عوامل اين فيلم مراسم اكران افتتاحيه را هم برگزار كردند. اكراني كه البته با نكات و حاشيه‌هايي هم همراه بود.
شايد مهم‌ترين اتفاق اكران اوليه اين فيلم به حضور رئيس حوزه هنري برمي‌گشت. معمولا در فيلم‌هايي كه مورد انتقاد بخشي از جامعه قرار مي‌گيرد و فضاي تحريمي براي آنها شكل مي‌گرفت، حوزه هنري هم در كنار همين قشر قرار مي‌گرفت و از اكران اين فيلم‌ها در سينماهاي حوزه هنري خودداري مي‌كرد، اما اين بار مومني شريف به دفاع از رستاخيز پرداخت و در مراسم افتتاحيه فيلم گفت: «کسانی که اعتراض می‌کنند، ابتدا نسخه جدید فیلم را ببینند و سپس به آن انتقاد کنند. ضمن اینکه این دوستانی باید به فیلم‌های دیگری از سینما اعتراض کنند که آن فیلم، رستاخیز نیست.»
اما شايد يكي از اتفاقات خوب اين مراسم اظهارات كارگردان فيلم بود.
احمدرضا درویش گارگردان «رستاخیز» در مراسم اکران افتتاحیه فیلمش در جمع خبرنگاران حاضر شد و از نسخه جدید این فیلم حمایت کرد و حتی جاهایی هم در مورد نسخه قبلی «رستاخیز» گفت: خطا بود و اشتباه کردیم. اعتراف می‌کنم که اشتباه کردم.
احمدرضا درویش در ابتدای صحبتهایش گفت: ما رویدادی با عظمت و بزرگی ماجرای کربلا و حرکت امام حسین(ع) نداریم و بهمین خاطر نزدیک شدن به این فضا پر از حساسیت است. مخاطبان نگاه تیزبین و موشکافانه‌ای دارند. باید تکلیفمان را درباره زبان مدرن امروز و ارتباط آن با مخاطب جهانی روشن کنیم. اگر جامعه‌‌ای دارای پیام و هویت و تاریخ بخواهد با دنیا ارتباط بگیرد باید از زبان رسانه استفاده کند. امروز زبان رسانه صدا و تصویر است.
وی ادامه داد: اسلام دین رحمت و رافت است که متاسفانه امروز تصویر دیگری از اسلام نشان داده می‌شود. مقابله با این جریان اسلام هراسی با زبان رسانه ممکن می‌شود نه با زبان خشونت و درگیری که زبان دشمنان معرفتی ما است. ما زبان برای رافت، انسانیت و مدارا داریم. امام حسین (ع) تا لحظه آخر دشمنش را به مذاکره دعوت می‌کرد و نگران آخرت او بود. سلاح ما سلاح گفت‌وگو است. ما باید با مدارا حتی با دشمن گفت و گو کنیم. منطق ما دشمن را به زانو در مي‌آورد همچنان که پیروز میدان کربلا جریانی نبود که دارای سلام و شمشیر بود بلکه پیروز کربلا کسی است که با تکیه به زبان منطق توانست حرکتش را ماندگار کند.
خبرنگاری از درویش سوال کرد که آیا زبان رسانه از زبان روضه گیراتر است و یک فیلم سینمایی موثرتر از یک مجلس روضه است؟ کارگردان رستاخیز درپاسخ گفت: این را باید کارشناسان بگویند چون من یک فیلمسازم. مداحان و واعظان و روضه خوانی هرکدام در ساحت خودشان رسانه‌ای موثر هستند اما رسانه تصویر و بیان سینمایی و هنری نافی آنها نیست و تاثیر خودش را دارد.
درویش در میان سوالات بلند و متوالی خبرنگاران که از حساسیتهای جامعه دینی نسبت به اکران «رستاخیز» سوال می‌کردند گفت: اجازه بدهید چیزهایی بگویم تا شاید پاسخ برخی سوالات‌تان را بگیرید.
درویش این بخش از صحبتهایش را اینگونه شروع کرد: هرکار تاریخی نیاز به پژوهش و تحقیق دارد. قطعا برای مسلح شدن یک اثر سینمایی به مستندات تاریخی و فقهی باید به کارشناسان آن مراجعه شود. در تاریخ اسلام کارشناسانی داریم که اصلی ترین آنها مراجع تقلید هستند. سخن اصلی این فیلم بر اساس مشاوره با مراجع تقلید بوده است. همه مبانی این فیلم بطور کلی با نقطه نظرات مرجعیت مطابقت دارد؛ حتی درخصوص نشان دادن چهره حضرت عباس(ع) لحظه‌اي از نظرگاه مرجعیت خارج نشدیم اما در این موضوع چیزیست که مراجع هم نظرات متفاوتی دارند.
وی اضافه کرد: آنچه در ارتباط با تشبه و صورتگری نسبت به ائمه و مقدسات و اولیا بوده را در ارتباط با مرجعیت مطالعه و مشاوره کردیم و متوجه شدیم که نگاه‌ها متفاوت است. خب ما چه باید کنیم؟ نکته مهم اول، برآیند کلی نظرات حضرات است و نکته دوم این است که من باید تابع وظیفه شرعیم باشم. من در این فیلم به نظرگاه مرجع تقلید خودم تکیه کرده و عمل کردم. بسیاری از مراجع با تشبه و صورتگری ائمه و اولیا مشکلی ندارند که البته شروطی هم مشخص کردند که نسبت به آنها توهین و تعرضی بوجود نیاید. این فیلم نه تنها در نشان دادن چهره که در مباحث زیبایی شناسی و چهره‌ها هم به اهالی فنش رجوع کرده و در همه جا سعی شده است تا نظر مراجع تامین شود.
خبرنگاری پرسید: در خصوص حضرت علی اصغر(ع) که همه‌ی علما در کیفیت شهادتشان و پاشیده شدن خون پاکشان به آسمان هم نظرند. درباره آن چه توضیحی دارید؟ درویش پاسخ داد: «این صحنه مگر در این نسخه فیلم هست؟ آن را حذف کردیم». خبرنگار مجددا پرسید: اصلا چرا این صحنه غلط ساخته شد؟ درویش پاسخ داد: «خطا بود و اشتباه کردیم. اعتراف می‌کنم که اشتباه کردم». خبرنگار ادامه داد: ساخت هر نمای این فیلم هزینه زیادی دارد. مگر می‌شود با این حجم از پژوهش چنین خطایی رخ دهد؟ درویش گفت: «پولش را سازندگان رستاخیز از جیب‌شان دادند و چیزی از بیت‌المال کسر نشده است.»
کارگردان رستاخیز درخصوص چگونگی تامین منابع مالی فیلمش گفت: عاشقان امام حسین(ع) در ایران و کشورهای خلیج فارس و بیرون از آن همگی متعهد به فرهنگ اهل بیتند و به عشق امام حسین این هزینه را کردند. درواقع بخش خصوصی در تامین منابع مالی رستاخیز مجاهدت کرده است.
درویش در پاسخ به سوالی که عمده دلیل کم شدن زمان «رستاخیز» چیست؟ و او این‌گونه پاسخ داد: ما بعد از جشنواره فیلم فجر نظرات را جمع کردیم و کار کارشناسی کردیم و با بیوت مراجع ارتباط گرفتیم. حتی برخی مراجع نمایندگانی فرستادند که در کنار ما بر بازبینی‌ها نظارت کنند. حذف چهل دقیقه از فیلم نسبت به نسخه‌ای که در جشنواره نشان داده شد، علاوه بر اصلاح مسائل تاریخی و فقهی بخاطر تامین نظرات سینما داران و برآیند مالی صنعت سینما هم بوده است تا سانس‌بندی‌ها به درستی انجام شود.
خبرنگاری پرسید: گفته شده که دو نسخه بلند و اصلاح شده از فیلم وجود دارد که درصورت درخواست سینماداران امکان نمایش نسخه بلند نیز وجود دارد. درست است؟ درویش در پاسخ گفت: بله؛ دو نسخه موجود است که در صورت درخواست می‌توانیم آن نسخه بلند اصلاح شده را در اختیار آنها قرار دهیم.
خبرنگار دیگری پرسید: چرا به سمت نمایش تصویری حضرت عباس(ع) رفته‌اید؟ انگیزه شخصی‌تان را بگویید. درویش پاسخ داد: اینجا علاوه بر مسائل فقهی با مسائل فنی سینما هم روبرو هستیم. در درام شخصیت شکل نمی‌گیرد مگر با چهره چون همه درونیات یک شخصیت در ظاهر آن پدیدار می‌شود. مگر حضرت عباس(ع) و امام حسین(ع) را در تعزیه نشان نمی‌دهیم؟