بی‌تدبیر‌ی‌ها و عدم نظارت‌ها و یک جانبه نگری در سیاست‌ها زمینه ساز آن شده تا امیدها ایجاد شده بعضا به ناامیدی مبدل شود چنانکه پس از چند روز برقراری ثبات در بازار مرغ اکنون جوجه یک روزه در حال تبدیل شده به عاملی برای پر کشیدن دوباره مرغ شده است.
بازار برغ بیش از یک سال است که نوسانات بسیاری را به خود دیده است و قیمت آن بارها و بارها به پرداز درآمده است. هر چند که مرغ پرنده ای است بدون بال پرواز برای دور دست‌ها اما قیمت آن گاه به میزان پرندگان بلند پرواز به پرواز درآمده و از دسترس مردم به دور شده است تا جایی که بهایی تا پنجاه هزار تومان نیز نزدیک شده است. طی هفته‌های اخیر اما با تدابیر اتخاذ شده و واگذاری امور به وزارت کشاورزی به جای وزارت صمت، ثباتی نسبی در بازار قیمت مرغ ایجاد شد هر چند که بعد مصاحبه مسئولان و مرغداران نشان داد که ریشه گرانی نه کمبود که از یک سو به دلیل عدم مدیرت صحیح نهادهای دامی از سوی دولت بوده و از سوی دیگر منفعت طلبی مرغ داران. اما گویی امیدهای ایجاد شده به واسطه تدبیرهای اخیر چندان دوامی نداشته است چنانکه خبرها حکایت از آن دارد که گرانی ناگهانی و سوال برانگیز جوجه یک روزه می رود تا دوباره قیمت مرغ را نجومی و دست یافتن به مرغ را برای مردم ناممکن سازد. در همین چارچوب ناصر نبی‌پور در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه نیاز کشور به جوجه یک‌روزه تخم گذار ماهانه حدود ۴ میلیون قطعه است، گفت: وقتی بازار مرغ بحرانی و همه توجهات روی این بازار متمرکز شد، بی برنامگی‌های وزارت جهاد کشاورزی منجر به کاهش تولید جوجه تخم گذار شد و در ماه‌های دی، بهمن، اسفند و فروردین تولید جوجه تخم گذار میانگین ماهانه به ۲ میلیون قطعه رسید که نسبت به ۴ میلیون قطعه مورد نیاز، به نصف کاهش یافته است.وی ادامه داد: با توجه به اینکه کاهش تولید منجر به افزایش شدید قیمت شده، پیش بینی می‌شود که در ماه‌های خرداد و تیر، تولید آن به حدود ۷ میلیون قطعه برسد و ما با مازاد وحشتناکی در این حوزه مواجه شویم.وی با بیان اینکه سالانه به حدود ۴۲ میلیون قطعه جوجه یک‌روزه تخم گذار نیاز داریم، افزود: کاهش تولید جوجه یک‌روزه موجب شده که قیمت هر یک جوجه تخم گذار به ۱۵ تا ۱۷ هزار تومان برسد، عرضه کنندگان، جوجه را ۸ هزار تومان فاکتور می‌کنند و بین ۱۵ تا ۱۷ هزار تومان به مرغداران می‌فروشند.این فعال بخش خصوصی درباره اینکه وقتی قیمت تخم مرغ بالا بود، مرغداران را جریمه میلیاردی کردند، گفت: ولی الان که قیمت تخم مرغ افت کرده و تولیدکنندگان در حال زیان هستند کسی اهمیت نمی‌دهد.این فعال بخش خصوصی درباره اینکه مباحثی مبنی بر قاچاق جوجه یک‌روزه گوشتی مطرح شده آیا درباره جوجه تخم گذار نیز شاهد چنین اتفاقی هستیم، گفت: این موضوعات را برای سرگرمی مردم مطرح می‌کنند و من بعید می‌دانم که چنین اتفاقی درباره جوجه گوشتی هم افتاده باشد، جوجه را نمی‌توان با اسب و قاطر و توسط کولبرها قاچاق کرد از طریق دیگر هم بخواهند قاچاق کنند، به راحتی قابل ردیابی و کنترل است.وی با بیان اینکه تولید جوجه گوشتی بسیار زیاد و حدود ۳۰ میلیون قطعه در ماه است، ادامه داد: میزان تولید جوجه گوشتی به اندازه‌ای زیاد است که خود مرغداران اقدام به جوجه‌ریزی نمی‌کنند و حتی اگر از این جمعیت جوجه، یک میلیون قطعه نیز قاچاق شود تأثیر چندانی بر بازار نخواهد داشت.
از سوی دیگر سعیده مشایخی تولیدکننده مرغ گفت: جوجه در بازار بسیار کم شده و علی‌رغم اینکه دولت نرخ ۴۲۰۰ تومان مصوب کرده، اما به قیمت ۶ هزار تومان هم پیدا نمی‌شود و این زنگ هشداری است که اگر چنین وضعی ادامه یابد، قیمت مرغ دوباره به شدت گران خواهد شد. وی با بیان اینکه جوجه‌ریزی در کشور کاهش یافته است، گفت: مثلا در استانی مثل اصفهان در دی‌ماه ۱۲ میلیون قطعه جوجه ریزی ثبت شده بود که این رقم در فروردین به ۶ میلیون هم نمی‌رسد و اثرات این کاهش جوجه ریزی در ماه بعد مشخص خواهد شد.
در این میان مسئله جوجه یک روزه در حالی می رود تا به چالشی جدید برای قیمت مرغ مبدل شود که مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی گفت: صفهای طویلی که برای مرغ تشکیل می شد از ضعف مدیریتی بود و مرغ توسط عوامل توزیع احتکار می شدند.مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی در برنامه تلویزیونی عیار با موضوع بررسی مشکلات مرغ به تحولات بازار مرغ اشاره کرد و گفت: صنعت طیور ما رقابتی است و حدود ۲۳ هزار مرغدار بزرگ و کوچک در این صنعت فعالیت می‌کنند و هیچ مرغداری تعیین کننده و تاثیر گذار بر قیمت مرغ در بازار نیست.
محمد علی کمالی سروستانی در ادامه برنامه به بحث نهاده پرداخت و افزود: در زمانی که ارز به موقع تامین می‌شود مرغداران کالای خود را با حاشیه سود بسیار کم راهی بازار می‌کنند و یک بازار کاملا رقابتی را شاهد بودیم اما زمانی که دولت به این بازار ورود کرد دچار تنش شد. به بیان بهتر دولت به هر بازاری که ورود می‌کند تنش ایجاد می‌کند که نتیجه ها افزایش هزینه خواهد بود. کمالی سروستانی با بیان اینکه واردکنندگان گلایه زیادی از نحوه تخصیص ارز برای واردات نهاده دارند تاکید کرد: ثبت سفارش، واردات و ترخیص همه باید پشت سر هم اتفاق بیفتد و بانک مرکزی مقداری ارز برای واردات نهاده تخصیص داد. اما نکته اینجاست که به دنبال بحث کرونا قیمت نهاده در جهان افزایش یافت و واردکنندگان باید مبلغ بیشتری برای واردات می پرداختند که عملا صرفه اقتصادی برای آنها نداشت. از سوی دیگر نوع ارزی که به آنها داده می‌شد نامرغوب بود که تبدیل آن به یک ارز مرغوب هزینه ها را افزایش می‌داد و این موضوع مزید بر علت شد. همچنین تخصیص نامنظم ارز برای واردات یکی از دلایل کاهش تولید بود. مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی گفت: برخی مرغداران به وزارتخانه‌های صمت و کشاورزی اعلام کردند مرغ ما آماده است اما آنها توجهی نکردند. جالب اینجاست زمانی که مرغ را انتقال داده جریمه شده است.
جان کلام
آنچه از برایند عملکرد دولتمردان و گفتارهای فعالان عرصه مرغ و تخم و مرغ بر می‌اید آن است که همچنان تدبیر بلند مدت و چند لایه حلقه مفقوده در این عرصه است که موجب شده تا هم مردم و هم تولید کننده با چالشهای بسیاری مواجه شوند چنانکه امروز نیز مسئله جوجه های یک روزه زمزمه های گرانی مرغ را بلندتر و بلند تر فریاد می زنند که خود ایجاد شوک های جدید در بازار و بی‌سامانی و حتی از بین رفتن تدبیرهای هفته های اخیر براهی مدیریت بازار مرغ را می تواند به همراه داشته باشد.
