طهماسب صلحجو گفت: فیلمهای اجتماعی راه به فستیوال جهانی باز کردند و هدف سازندگان تغییر کرد و نسل دیگری از فیلمسازان شکل گرفت که برایشان نگاه و اندیشه اجتماعی اهمیت نداشت و جشنوارههای خارجی برای آنها مهم بود.
این منتقد و کارشناس در گفتوگو با فارس درباره فیلمهای اجتماعی که در طول سال تولید و آماده میشود و در نهایت برخی در جشنواره فیلم فجر رونمایی میشوند گفت: وقتی یک فیلم با اقبال مواجه میشود مشخص است که مخاطب چه نوع آثاری را میپسندد و نیاز خودش را در فیلم میبیند. وقتی مخاطب فیلم را مورد اعتناء قرار نمیدهد و فیلم فروش خوبی ندارد این بدین معنا است که نیاز خود را در فیلم ندیده است. معادله علمی و در عین حال ساده است که براساس آن ارزشهای فیلم را شناسایی کنیم.
وی ادامه داد: بسیاری از فیلمهایی که ژست اجتماعی میگیرند انگیزهاشان از ساخت فیلم مشخص است. تعداد زیادی از این فیلمها به این جهت ساخته میشود که سازندهاش سودای نمایش فیلم در فستیوالهای خارجی دارد و این مهم که فیلم در فستیوالی پذیرفته شود و سازنده هم روی فرش قرمز راه برود و هوایی عوض کند! فیلمها این موارد را نشان میدهند، راز پنهانی نیست که من بگویم یا دیگری بخواهد کشف کند. اکثر فیلمهای اجتماعی چنین سرنوشتی دارد.
صلحجو در ادامه تاکید کرد: یک زمانی سینمای اجتماعی نقش مهمی ایفا میکرد و نقش آگاهی دادن به جامعه داشت. ساختن فیلم اجتماعی جسارت میخواست. سینمای اجتماعی از ابتدا که پایهگذاری شده و شکل گرفته نگاهش انتقادی بود و به عبارت بهتر سینمای انتقادی اجتماعی است. جنبه انتقادی سینمای اجتماعی ارزشمند است. در سالهای دهه ۵۰ فیلمهای اجتماعی این کار کرد را داشت زیرا مردم به رسانهها دسترسی نداشتند و از مسایل اجتماعی و بحرانهای پشت پرده جامعه بیخبر بودند. تا دهه ۶۰ و ۷۰ هم فیلمهای بسیار خوبی ساخته میشدند اما فیلمهای اجتماعی راه به فستیوال جهانی باز کردند و هدف سازندگان تغییر کرد و نسل دیگری از فیلمسازان برایشان نگاه و اندیشه اجتماعی اهمیت نداشت، مهم این بود که فیلم را به گونهای بسازند که کن و برلین و کارلو ویواری بپسندند و این سینمای اجتماعی ما را به بیراهه برد.
وی در پاسخ به این سوال که چرا فیلمهای اجتماعی به دغدغهها و مشکلات مردم در جامعه از جمله مفاسد اقتصادی و ربا نمیپردازند گفت: در هر جامعهای قرار باشد سینما کارکرد اطلاعرسانی داشته باشد و مسایل بحرانهای اجتماعی را به اطلاع مردم برساند، کار ارزشمندی نکرده است در روزگاری که ما زندگی میکنیم ، انواع رسانههای مختلف صبح تا شب اطلاع میدهند. اگر قرار باشد سینمای اجتماعی تنها اطلاعرسانی کند ارزش پیدا نمی کند. به عقیده من باید فیلمساز در بیان موضوعات جسور باشد و فیلمها به مسایلی بپردازند که در دسترس عموم نیست. دوم اینکه شرایط اجتماعی را تحلیل کنند، تحلیل با اطلاع رسانی متفاوت است. اول باید علتیابی کنند و بعد تحلیل داشته باشند. ریشهیابی و علت رفتارهای ناهنجار اجتماعی را بررسی کنند در این نوع آثار کند و کاو ارزش مییابد.
صلحجو در پاسخ به این سوال که با توجه به فروش فیلمهای کمدی، نیاز مخاطب به آثاری کمدی است گفت: باید دید جامعه چه چیزی کم دارد که مخاطب کمبودش را با فیلم کمدی جبران کند. به عقیده من تماشاگر در یک فیلم کمدی چیزی را میبیند و گوشههایی از زندگی خودش را میبیند که شاید روشنفکری که میگوید این کمدی مبتذل است قدرت درکش را ندارد و تماشاگر از روشنفکر جلوتر است. نمی توانیم بگوییم مردم احمق هستند فیلمهای کمدی را میبینند. اکثر آنها تحصیلکرده هستند. برخیها میگویند این فیلمها مبتذل هستند این سوال مطرح میشود که مردم چرا میبینند مردم قدرت درک ابتذال را ندارند؟