آنگلا مرکل که برای آخرین بار در مقام صدراعظم آلمان به ترکیه سفر کرده است. این سفر در حالی صورت میگیرد که روابط میان دو کشور با فراز و نشیبهای بسیاری همراه بوده است. حال این سوال مطرح است که دلیل مرکل از این سفر چیست و طرفین چه اهدافی را دنبال میکنند؟ هر چند که در طول ۱۶ سال صدر اعظمی مرکل بر آلمان، روابط میان دو کشور در حوزه اقتصادی و سیاسی پیشرفتهایی داشته است اما نگاهی ریشهای به مناسبات طرفین بیانگر عمق اختلافات میان آنهاست که بخش عمدهای از آن به مناسبات ترکیه با اروپا باز میگردد. ترکیه در حالی از دهه ۱۹۹۰ به دنبال عضویت در اتحادیه اروپاست که ریشه عدم تحقق این مهم را در مخالفتهای آلمان و فرانسه جستجو میکند که نتیجه آن نیز تنش در روابط طرفین بوده است. در همین حال رویکردهای ترکیه به مباحثی همچون تقابل با اروپا بر سر قبرس و نیز اقدامات آنکارا در خریدهای تسلیحاتی از روسیه نظیر اس ۴۰۰ که عملا تهدیدی برای منافع ناتو قلمداد میشود، به چالش در مناسبات طرفین منجر شده است.
نکته قابل توجه آن است که ترکیه در طول یک دهه اخیر با بهره گیری از بحران سوریه تلاش کرده از پرونده آوارگان به عنوان ابزار فشاری علیه اروپا بهره برداری نماید چنانکه پیش از این نیز ۲۰ میلیارد دلار به بهانه جلوگیری از حرکت پناهجویان به اروپا مطالبه کرده بود. این پروندههای قدیمی در حالی بر مناسبات اروپا با ترکیه از جمله روابط آلمان با آن تاثیرگذار است که مجموع تحولات اخیر منطقه بار دیگر برلین و آنکارا را در کنار یکدیگر قرار داده است. پس از بحرانهای ایجاد شده از خروج ناگهانی آمریکا و ناتو از افغانستان که به یک رسوایی برای غرب مبدل شده است، ترکیه تلاش دارد تا از جایگاه خود در افغانستان برای امتیاز گیری از اروپا بهره گیرد بویژه اینکه موج جدیدی از آوارگان در مسیر اروپا قرار میگیرند که به هیچ عنوان مورد نظر اروپاییها نمی باشد. در این شرایط ترکیه سعی دارد تا از بحران افغانستان و البته اهدافی که غرب در قبال سوریه و حوزه قفقاز دنبال میکند برای امتیازگیری از اروپا بهره برداری نماید.
ترکیه در کنار خواستههای اقتصادی به دنبال حمایت اروپا برای گرفتن امنیت فرودگاه کابل و نیز آزادی عمل در حوزه قفقاز است که به رویای خود برای رسیدن به نفت و گاز دریای خز و آسیای میانه و قفقاز جامع عمل بپوشاند. در این میان آلمانها نیز در حالی از جاه طلبیهای اردوغان رئیس جمهور ترکیه آگاهند که وضعیت بحرانی افغانستان و سیل مهاجرین را تهدیدی برای امنیت و اقتصاد خود دانسته و سعی دارد تا از ظرفیت ترکیه برای مقابله با این پدیده بهره برداری نماید. بر این اساس میتوان گفت که دیدار مرکل از ترکیه نه دیداری دوستانه بلکه میدانی برای خط و نشان کشیدنهای آنکارا و اروپا برای یکدیگر است که در فضایی به ظاهر دیپلماتیک و دوستانه صورت میگیرد.
نویسنده: فرامرز اصغری
نکته قابل توجه آن است که ترکیه در طول یک دهه اخیر با بهره گیری از بحران سوریه تلاش کرده از پرونده آوارگان به عنوان ابزار فشاری علیه اروپا بهره برداری نماید چنانکه پیش از این نیز ۲۰ میلیارد دلار به بهانه جلوگیری از حرکت پناهجویان به اروپا مطالبه کرده بود. این پروندههای قدیمی در حالی بر مناسبات اروپا با ترکیه از جمله روابط آلمان با آن تاثیرگذار است که مجموع تحولات اخیر منطقه بار دیگر برلین و آنکارا را در کنار یکدیگر قرار داده است. پس از بحرانهای ایجاد شده از خروج ناگهانی آمریکا و ناتو از افغانستان که به یک رسوایی برای غرب مبدل شده است، ترکیه تلاش دارد تا از جایگاه خود در افغانستان برای امتیاز گیری از اروپا بهره گیرد بویژه اینکه موج جدیدی از آوارگان در مسیر اروپا قرار میگیرند که به هیچ عنوان مورد نظر اروپاییها نمی باشد. در این شرایط ترکیه سعی دارد تا از بحران افغانستان و البته اهدافی که غرب در قبال سوریه و حوزه قفقاز دنبال میکند برای امتیازگیری از اروپا بهره برداری نماید.
ترکیه در کنار خواستههای اقتصادی به دنبال حمایت اروپا برای گرفتن امنیت فرودگاه کابل و نیز آزادی عمل در حوزه قفقاز است که به رویای خود برای رسیدن به نفت و گاز دریای خز و آسیای میانه و قفقاز جامع عمل بپوشاند. در این میان آلمانها نیز در حالی از جاه طلبیهای اردوغان رئیس جمهور ترکیه آگاهند که وضعیت بحرانی افغانستان و سیل مهاجرین را تهدیدی برای امنیت و اقتصاد خود دانسته و سعی دارد تا از ظرفیت ترکیه برای مقابله با این پدیده بهره برداری نماید. بر این اساس میتوان گفت که دیدار مرکل از ترکیه نه دیداری دوستانه بلکه میدانی برای خط و نشان کشیدنهای آنکارا و اروپا برای یکدیگر است که در فضایی به ظاهر دیپلماتیک و دوستانه صورت میگیرد.
نویسنده: فرامرز اصغری