برخلاف آنچه در تاریخ آمده، پانزده سال پیش از گراهام بل شخصی به نام فیلیپ رایس نخستین مدل تلفن را اختراع کرد اما موفق به ثبت آن نشد.
از آنجایی‌که ارتباطات در آن زمان به گستردگی امروز نبود ولی اولین جمله آلمانی که رایس در سال ۱۸۶۱ مخابره کرد، این بود: «اسب سالاد خیار نمی‌خورد» تا پانزده سال بعد یعنی در سال ۱۸۷۵ میلادی مصادف با ۱۱ خرداد ۱۲۴۵ شمسی الکساندر گراهام بل با همکاری دوستش واتسون موفق به اختراع تلفن شد و در ژانویه ۱۸۷۶ م دستگاه او به کار افتاد. روز دهم مارس همان سال در هنگام انجام آزمایش‌هایی برای انتقال صوت، آب اسید باطری روی شلوار گراهام بل می‌ریزد تا او با وحشت و عجله فراوان خطاب به دستیارش واتسون که در انتهای مدار و طبقه‌ای دیگر بود فریاد بزند: «آقای واتسون خواهش می‌کنم فوراً بیایید اینجا، من به کمک شما احتیاج دارم» و واتسون در محلی که کار می‌کرد صدای گراهام را از دستگاه بشنود و درحالی‌که از شدت خوشحالی در پوست خود نمی‌گنجید باعجله تمام از پله‌ها پایین آمده تا خود را به الکساندر گراهام بل برساند.
این معجزه قرن نوزدهم میلادی در سال ۱۸۹۱ میلادی به ایران آمد تا ارتباط تلفنی بین شهرهای لیون فرانسه و تهران برقرار گردد. در سال ۱۹۲۲ وقتی گراهام بل درگذشت به احترام او ارتباط تلفنی جهان بر روی شبکه وسیعی که دارای هفده میلیون دستگاه بود تنها به مدت یک دقیقه قطع شد، درحالی‌که از سال ۱۸۹۶ دانشمندان رهرو او توانستند میان دونقطه که حتی سیم‌کشی هم نداشت ارتباط سریع و فوری بانام تلگراف بی‌سیم برقرار کنند.
امروز و پس از گذشت ۱۵۰ سال از این رویداد مهم و متحول کننده جهان، تلفن‌های اینترنتی که نوعی ارتباط از طریق استفاده از فناوری «صدا روی پروتکل اینترنت» است پس از انتقال صوت به بسته‌های IP و با استفاده از زیرساختار اینترنت و درواقع یک مجموعه از سخت‌افزار و نرم‌افزار، بشر قادر باشد از آن به‌عنوان واسطه انتقال صوت استفاده کند که این روش به علت حذف مراکز تلفن راه دور ازنظر هزینه و سرعت عمل بسیار باصرفه می‌باشد. در این فناوری، صوت به بسته‌های داده تبدیل می‌شود و همانند سایر داده‌ها بر روی بسته ارتباطی منتقل می‌گردد. آنچه گفته شد بسیار ساده و پیش‌پاافتاده به نظر می‌رسد اما حاصل یکصد و پنجاه سال تلاش سه نسل از دانشمندان این رشته است که ما بتوانیم نتایج مؤثر آن را آسان‌تر از خوردن آب لمس کنیم و هرگز نگران آن نباشیم که ممکن است روزی همانند بی‌آبی، آلودگی هوا و فقر معیشتی از نعمت انتقال صدا هم محروم بمانیم که انگار امروز نوبت از دست دادن آن هم فرا رسیده تا شاهد ترک فعل در سیستم مخابرات هم باشیم و اینگونه جامعه را نگران خطرات و پیامدهای آن ببینیم!
هدف نهایی یوهان فیلیپ و گراهام بل از تلاش، برای دادن ارتباط صوتی بین انسان‌هایی که بافاصله از هم زندگی می‌کنند این بود تا بتوانند در مواقع لزوم به یکدیگر کمک و دستگیری نمایند و شاهد بودیم طی یک و نیم قرن گذشته این اختراع چه خدمات ارزنده‌ای را برای آحاد جامعه جهانی داشته است که مهمترین آن‌ها خطوط ویژه Emergency پیرامون دریافت شماره تلفن‌های مخاطبان، استمداد از نیروهای آتش‌نشانی، مساعدت خواستن از سازمان بهزیستی، دریافت خدمات پزشکی از طریق اورژانس‌های فوریتی، کسب اطلاعات پیرامون آب، برق، گاز، تلفن و اکثر ارتباطاتی که نیاز به مراجعه حضوری دارند را مرتفع می‌سازد که بعضی از آن‌ها جنبه حیاتی دارند ولی این روزها علی‌رغم قول و وعده‌هایی که توسط مقام ارشد وزارت ارتباطات و فناوری در دو سه سال اخیر داده اما مخابرات را در حال یک فرسایش باورنکردنی می‌بینیم که نه‌تنها زیرساخت‌های خود را از دست می‌دهد بلکه خطوط سه شماره‌ای آن در زمینه‌های مختلف با چالش و عدم توانایی تعجب‌آوری روبروست. تا همین چند ماه پیش وقتی گله‌مندی‌های جامعه را با مدیران بخش‌های مختلف مخابرات استان در میان می‌گذاشتیم علی‌رغم هزینه‌های تبلیغاتی گسترده که از طریق رسانه ملی و بخصوص رادیو اصفهان انجام می‌دهند اما نیروهای ۱۱۸ را به دلیل کمبود اعتبار تقلیل داده تا برای مثال اگر با حادثه‌ای روبرو شد و از این منبع اطلاعاتی درخواست شماره‌ای برای کمک کرد با بوق انتظار بیش از یک‌دقیقه‌ای مواجه باشد که چند روز گذشته این مسئله حیاتی و نگران‌کننده تمام سطوح را در ۱۱۸ فرا گرفته تا مخاطبان نگران حتی از پس تحمل یک فرجه دودقیقه‌ای با تأسف اپراتور از قطع سیستم‌ها روبرو شوند و ندانند برای دریافت این شماره به کجا پناه ببرند زیرا شماره ویژه ۳۳۳۳۳۳۳۳ هم به همین بلیه دچار است که انگار مجموعه اطلاعاتی مخابرات اصفهان از طریقی هک شده تا ارواح یوهان فیلیپ رایس و الکساندر گراهام بل از اینهمه بلیه به درد آمده و در قبر خود بلرزند!
نویسنده: حسن روانشید
