مسئولیتی که کتمان می‌شود

افغانستان طی هفته‌های اخیر با شرایطی نابسامان با سرنوشتی نامعلوم مواجه شده است. ابتدا خروج ناگهانی نیروهای آمریکایی و ناتو بدون آنکه به تعهداتشان عمل کرده باشند و پس از آن نیز تسلط طالبان بر کابل این شرایط را رقم زده است. نکته قابل توجه در جمع این تحولات نوع مواضع کشورهای غربی در قبال افغان‌هایی است که به هر دلیلی به دنبال خروج از کشورشان شده‌اند که نمودی از آن را در فرودگاه کابل می‌توان مشاهده کرد بگونه‌ای که آمریکایی‌ها اقدام به باج گیری بین ۵۰۰ تا ۲ هزار دلار برای پذیرش افغان‌ها در این محل را صورت می‌دهند. بسیاری از کشورهای اروپایی رسما از عدم پذیرش افغان‌ها گفته‌اند و آمریکا و انگلیس نیز با ادعای زمان‌بر بودن و اولویت داشتن اتباع کشورشان عملا از پذیرش پناه‌جویان افغان خودداری می‌کنند. این رفتار از سوی غربی‌ها در حالی صورت می‌گیرد که در باب آن چند نکته قابل توجه است. نخست آنکه بر اساس کنوانسیون ۱۹۵۱ پناه‌جویان سازمان ملل متحد کشورهای اروپایی و آمریکا موظف به پذیرش جنگ زدگان و پناه‌جویانی هستند که به دلیل بحران‌های داخلی کشورشان جان خود را در خطر می‌بینند. لذا رد پذیرش پناه‌جویان نقض آشکار قوانین بین‌المللی و غربی‌ها به جرم نقض این قوانین مستحق مجازات هستند. دوم آنکه بسیاری از کسانی که به دنبال فرار از افغانستان هستند بر خلاف ادعای غرب نه از ترس عملکرد طالبان بلکه به دلیل سالها همکاری با اشغالگران به دنبال خروج از افغانستان هستند. بر این اساس غربی‌ها به عنوان پیمان‌کار در قبال آنها مسئول بوده و نمی‌توانند از این مسئولیت شانه خالی کنند. سوم آنکه یکی از ریشه‌های بحران افغانستان مدل دولت سازی به سبک غربی‌ بوده است. اشغلگران بر اساس منافع خود و به دور از توجه به ساختار قومی و قبیله‌ای حاکم بر این کشور ترکیب سیاسی را ایجاد کرده‌اند که نتیجه آن نیز نزاع‌های قومی از جمله طالبان بوده است لذا از بعد سیاسی نیز اشغالگران مسئول آواره شدن هزاران افغان هستند. چهارم آنکه از دلایل کوچ افغان‌ها را مشکلات اقتصادی و ترس از آینده تشکیل می‌دهد. این وضعیت نیز برگرفته از عدم تعهد پذیری اشغالگران است که اقدامی برای اقتصاد و معیشت مردم این سرزمین صورت نداده‌اند که نتیجه آن نیز قرار داشتن افغانستان در پایین ترین مرتبه جهانی توسعه است.
با توجه به آنچه ذکر شد می‌توان گفت که اشغالگران مسئول اصلی آواره شدن هزاران افغان می‌باشند و رفتار آنها در فرودگاه کابل و نیز عدم پذیرش پناه‌جویان، اقدامی خلاف رفتار انسانی، قانونی ، سیاسی و نقض قوانین بین‌المللی می‌باشد که ابعاد دیگری از ماهیت منفعت طلب و غیر انسانی غرب را آشکار می‌سازد.

^{نویسنده: فرامرز اصغری}