سفارت پاکستان در کابل اعلام کرد که عمران خان نخست وزیر پاکستان امروز با سفر به کابل با اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان دیدار و گفتگو خواهد کرد. حال این سوال مطرح است که هدف از این سفر چیست و هر کدام چه منافعی را دنبال میکنند؟ نگاهی بر تحولات شبه قاره نشان میدهد که بخشی از اهداف این سفر در قالب اهداف اقتصادی صورت میگیرد بویژه اینکه بحران کرونا تاثیرات اقتصادی بسیاری بر دو کشور داشته است. در همین چارچوب مقامات دو کشور تاکید کردهاند که قرار است روند صلح افغانستان و تقویت همکاریهای اقتصادی و تجاری نیز در مذاکرات مسئولان بلندپایه دو کشور مورد بحث و تبادل نظر قرارگیرد. این امر زمانی تقویت میشود که اوایل این هفته نیز مشاور ویژه نخست وزیر پاکستان در امور اقتصادی وارد کابل شد و درباره گسترش همکاریهای تجاری و ترانزیتی با مقامات افغان رایزنی کرد. البته بخشی از این مناسبات اقتصادی در چارچوب رفع موانع مرزی صورت می گیرد چنانکه محمداشرف غنی رئیس جمهور افغانستان در دیدار با عبدالرزاق داود مشاور نخست وزیر پاکستان گفت: با تاسف که تاجران افغان در گمرکها و بندرهای پاکستان با چالشهای فراوان روبرو هستند که این مسئله باعث دلسردی آنان میشود. بعد دیگر این سفر اهداف امنیتی است. البته این سفر تاحدودی برای جلوگیری از نفوذ هند به عنوان رقیب پاکستان بویژه در حوزه اقتصاد افغانستان نیز قابل ارزیابی است.
سفرعمران خان به کابل درحالی صورت میگیرد که چند روز قبل سخنگوی ارتش پاکستان گفته است که از خاک افغانستان ضد پاکستان استفاده میشود که این اظهارات با واکنش تند وزارت خارجه افغانستان همراه شد. بررسی مسائل مرزی و ابهامات موجود در حوزه امنیتی از اهداف این سفر است که حلقه تکمیلی آن را نیز بررسی وضعیت مذاکره با طالبان تشکیل می دهد. پاکستان به صورت سنتی نفوذی قابل توجه در میان طالبان دارد و تقریبا مذاکرات بدون نظر اسلام آباد نمیتواند میان افغانستان و طالبان به نتیجه مطلوب برسد. در این میان عملکرد آمریکاییها در قبال مذاکرات که در قطر صورت گرفته نشان میدهد که آمریکا به دنبال بهره گیری از این مذاکرات برای تحمیل خواستههایش به افغانستان است، که نتیجه آن ناکامی مذاکرات کابل با طالبان بوده است.
بر این اساس میتوان گفت که افغانستان ناامید از آمریکا به دنبال مولفههای منطقهای است که رویکرد به پاکستان بخشی از این اقدام است. در این میان اصرار آمریکا برای خروج نیروهایش از افغانستان در شرایط ناامن این کشور، تهدیدی است که مقامات افغانستان در دیدار با سران پاکستان پی گیری میکنند. به هر تقدیر این سفر را میتوان گامی برای بهبود مناسبات منطقه دانست که تقویت همگرایی برای مبارزه با تروریسم و نیز خروج نیروهای آمریکایی به عنوان ریشه بحران امنیتی منطقه میتواند ضمن تحقق اهداف دو کشور به امنیت و ثبات پایدار در منطقه نیز کمک نماید.
نویسنده: علی تتماج