معاون وزیر خارجه کشورمان در برنامه نگاه یک، حرف‌های قابل تأملی از جمله نقش ایران در منزوی کردن آمریکا مطرح کرد، از سویی دیگر وقتی با دقت این گفت‌و گو را خواندیم آنچه از اظهارات آقای عراقچی می‌توان استنباط کرد این است که تیم مذاکره کننده کشورمان بیشتر از آنچه مورد انتظار است روی اروپا و اجرای تعهدات آنها در قبال برجام حساب باز کرده است.
گویا اروپا حامی برجام شده است و تلاش می‌کند تا به هر طریق ممکن آمریکا را در این توافق هسته‌ای نگه دارد، به بیان دیگر برخی مسئولان گویا می‌خواهند با اروپا عقد اخوت ببندند و فکر می‌کنند اروپا بدون آمریکا در برجام خواهد ماند!
حال سوال این است اگر بعد از چهارماه، آمریکا از برجام خارج شود واقعا می‌توان به وعده‌های اروپا برای ماندن در برجام امیدوار بود؟ آیا این تقلایی که مقامات فرانسوی، انگلیسی و آلمانی آن هم به ظاهر برای حفظ برجام می‌کنند بعد از خروج آمریکا ادامه خواهد داشت؟
در بخشی از این گفت‌و گوی تلویزیونی آقای عراقچی معتقد است؛ برجام بسیاری از مشکلات ما را بر طرف کرده است؛ از جناب معاون وزیر سوال می‌کنیم که این برنامه جامع اقدام مشترک دقیقا کدام یک از مشکلات اقتصادی کشور را بر طرف کرده است؟ سوال مطرح شده بدون قصد و غرض است و صرفا برای شفاف‌سازی و اینکه مردم بدانند دقیقا کدام یک از گره‌های اقتصادی باز شده است، آقای عراقچی را مورد سوال و پاسخ قرار داده‌ایم!
آقای عراقچی گفته‌اید، برجام سبب انشقاق میان آمریکا و اروپا شده است، حال سوالمان این است اگر این انشقاق بوجود آمده چرا مقامات فرانسوی، آلمان و انگلیس و حتی خانم موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در خصوص موضوع موشکی و توان دفاعی –نظامی کشورمان ضمن دخالت در این امور، ادعاهای سران آمریکایی را تکرار می‌کنند؛ چنانچه برخی از این شرکت‌ها پس از قرارداد با ایران به صراحت اعلام کردند در صورت لغو برجام از سوی آمریکا، به ناچار مجبور به تبعیت هستیم و در قرارداد نمی‌مانیم!
نکته مهمتر اینکه اگر برجام جدایی میان غرب و آمریکا را رقم زده چرا مقامات اروپایی برای نگه داشتن واشنگتن در توافق هسته‌ای دست و پا می‌زنند؟
روابط بانکی ما با اروپا هنوز با مشکلات متعددی روبرو است چرا که از تحریم و جریمه‌های آمریکایی حساب می‌برند.
در بخشی از گفته‌های شما مبنی بر اینکه نظر برخی دوستان را صرف ماندن اروپا در برجام به دلیل حفظ منافع اقتصادی نادرست خوانده‌اید؛ و بر روی اهداف سیاست خارجی تاکید کرده‌اید، امکان این هست کمی شفاف‌تر سخن بگویید تا بدانیم اروپا دقیقا برمبنای کدام مشترکات سیاست خارجی همچنان به ماندن در برجام امیدوار است و صرف این مسئله از این برنامه جامع اقدام مشترک خارج نمی‌شود؟
یعنی غرب چشمان خود را روی جمهوری اسلامی ایران با جمعیت ۸۰ میلیونی و بازار مهم آن و ظرفیت‌های بالای اقتصادی بسته است؟
آقای عراقچی منکر تلاش صادقانه شما و دیگر اعضا تیم مذاکره کننده کشورمان در چارچوب احقاق حقوق صلح‌آمیز هسته‌ای ملت ایران نیستیم؛ بعد از شنیدن و خواندن گفت وگوی شما با این برنامه تلویزیونی بیشتر از آنچه بخواهیم نقدهایمان را مطرح کنیم، خواهان پاسخگویی شما به سوالاتمان هستیم و درخواست داریم کمی شفاف‌تر و واضح‌تر بگویید که چگونه و چطور تمام تخم مرغ‌های خود را در سبد اروپاییها چیده‌اید و فکرمی‌کنید که آنها در برابر گستاخی آمریکا علیه ملت ایران ایستادگی خواهند کرد؟!
سید عباس عراقچی در برنامه نگاه یک که شامگاه شنبه پخش شد در خصوص ارزیابی خود از رفتار ترامپ گفت: ما الآن بیش از یک سال است که با تلاش گسترده ترامپ برای از بین بردن برجام یا حداقل اصلاح آن مواجه هستیم که همه تلاش‌های وی شکست خورد.
وی افزود: تهدید اخیر وی اصلاً جدید نبود و دو ماه پیش هم که برجام را به کنگره فرستاد تهدید کرد که اگر کنگره به نتیجه نرسد آن را ملغی خواهد کرد که این‌گونه نشد.
معاون وزیر امور خارجه با اشاره به نبرد دیپلماتیک یک سال گذشته بین ایران و آمریکا که در آن ایران توانست اروپا و آسیا را از آمریکا دور کند، اظهار داشت: وقتی اکتبر گذشته ترامپ صحبت‌های تندی علیه برجام کرده و آن را به کنگره سپرد، پیش از آقای روحانی، خانم موگرینی پشت تریبون رفته از برجام دفاع کرد. این موضوع ناشی از استحکام برجام است.
عراقچی با اشاره به نامه نمایندگان سنای آمریکا به مقامات ایران که "به اوباما اعتماد نکنید چراکه رییس جمهور بعدی آمریکا با چرخش قلم آن را از بین می‌برد"، یادآور شد: برجام بخشی از قطعنامه شورای امنیت است. اروپا هیچ‌گاه این‌قدر صریح و قاطع در مقابل آمریکا موضع نگرفته بود.
وی راجع به دومین انزوای آمریکا از سوی ایران گفت: نماینده آمریکا بعد از اغتشاشات اخیر جلسه‌ای در شورای امنیت تشکیل داد تا ایران را محکوم کند اما نتیجه جلسه محکومیت آمریکا و حمایت از برجام بود. سومین مانور دیپلماتیک ایران نیز جلسه وزرای خارجه اروپا و خانم موگرینی بود که همه از برجام
حمایت کردند.
معاون وزیر امور خارجه در خصوص حمایت اروپا از برجام و اینکه آیا این یک جنگ زرگری هست یا نه، یادآور شد: جنگ زرگری هم حدی دارد، نمی‌شود رییس جمهور یک کشور همه تلاش خود را به‌کار ببرد تا برجام را از بین ببرد اما نتواند، این یک جنگ واقعی است. برخی می‌گویند اروپا به‌دلیل منافع اقتصادی خود از برجام حمایت می‌کند اما بزرگترین اشتباه ما همین است. اروپا به‌عنوان هماهنگ کننده برجام است و برجام دستاورد سیاست خارجی اتحادیه اروپاست. حفظ برجام، حفظ اعتبار اروپاست، اهمیت برجام برای اتحادیه اروپا یک اهمیت امنیتی است و آنها معتقدند اگر برجام را از دست بدهند منطقه دچار ناامنی بیشتری می‌شود.
عراقچی در خصوص اقدامات اروپا برای حفظ برجام گفت: برجام بسیاری از مشکلات ما را برطرف کرده که فروش نفت و بازگشت پول آن یکی از آنهاست. در حوزه حمل‌ونقل به حالت عادی بازگشته‌ایم. در حوزه بانکی هنوز وضعیت عادی را نداریم که علت آن فقط برجامی نیست. فضای سرمایه‌گذاری درازمدت در ایران با فضاسازی آمریکا بسیار مخرب شده است. معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه کسی از ترامپ باور نخواهد کرد که برجام را تمدید نکند و توخالی بودن این تهدیدها مشخص شده است، گفت: مواضع اروپا و جامعه بین‌المللی بسیار محکم است اما ما از اروپاییها انتظار داریم فضاسازی آمریکا را بشکنند و در مقابل آمریکا بایستند. گشایش مسیرهای جدید همکاری مالی با ایران یکی از این خواسته‌هاست که در حال انجام است.
عراقچی عنوان کرد: وقتی نقض فاحش صورت می‌گیرد سازوکار حل اختلاف به‌کار می‌افتد. اگر پریشب ترامپ ویورها و اسقاطی‌ها را تمدید نمی‌کرد یک نقض فاحش برجام بود و به آخر برجام رسیده بود. ما هر رفتار آمریکا و اروپا را که تعلل در تعهداتشان، تأخیر، بدعهدی باشد به‌دقت رصد کرده و در مقابل هر کدام عکس‌العمل مناسب را خواهیم داشت.
معاون وزیر امور خارجه درباره اینکه گفته می‌شود اقدامات و عکس‌العمل‌های ایران ملموس نیست، گفت: ما اقدامات کاملاً ملموسی انجام دادیم. ما در مقابل فهرست‌های تحریم‌های آمریکا فهرست‌هایی را درست کردیم. خیلی از مقامات آمریکایی که در جنایات رژیم صهیونیستی و تأمین سلاح برای عربستان در یمن شریک بودند، در فهرست‌ها قرار دادیم.
وی افزود: ما در برابر هر حرکت آمریکا، حرکت انجام دادیم. ترامپ در ماه‌های اول می‌خواست ما را به‌گونه‌ای عصبانی کند که ما از برجام خارج شویم، ولی ما با هوشمندی اجازه این کار را به او ندادیم.
عراقچی درباره شرط ترامپ و اصرار بر بازدید بازرسان آژانس از تأسیسات نظامی ایران گفت: آمریکایی‌ها تصور داشتند بازرسی از مراکز نظامی یک نقطه ضعف ماست و ایران به هیچ وجه رضایت نمی‌دهد و سعی کردند آژانس را به این سمت بکشند و ماه‌ها تلاش کردند برجام را با هزینه ایران پاره کنند، ولی موفق نشدند.
لزوم قاطعیت ایران در قبال بدعهدی غرب
دکتر سیدرضا صدرالحسینی کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفت‌و گو با سیاست روز ذیل نقض عهدهای آمریکا در قبال برجام گفت: با نگاهی به روند پرونده جمهوری اسلامی و بدعهدی‌های آمریکا در روزهای اخیر آمریکایی‌ها توسط رییس جمهور خود موضوع تعلیق برجام را مجدد ابلاغ نموده و بطور موازی چهارده شخصیت ایران را تحریم نموده‌اند.
وی افزود: علی رغم اینکه ابن تحریم‌ها برای چندمین مرتبه توسط آمریکا انجام می‌شود، بعضی معتقدند این اقدام ترامپ جدید نبوده و در راستای دشمنی رژیم آمریکا با ملت ایران می‌باشد. وی با طرح این سوال که آیا افزایش شخصیت‌ها و نهادهای تحریم شده از جمله روسای قوای کشور به عنوان شکسته شدن برجام توسط آمریکا می‌باشد یا خیر؟ تصریح کرد: به نظر می‌رسد پاسخ این سوال مثبت است و نباید مسئولین و ملت ایران خود را به تغافل زده و این نقض برجام نادیده بگیرند.
این استاد دانشگاه بیان داشت: پیش‌بینی می‌گردد چهارماه دیگر نیز همین شرایط از جانب آمریکایی‌ها در خصوص برجام ادامه یابد چرا که ترامپ اعلام نموده این آخرین مرتبه است که برجام تعلیق می‌گردد.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی با اشاره به اینکه نباید از خاطر ببریم که آمریکا به دنبال نقض و خروج از برجام توسط ایران بوده و هست، اظهارداشت: اقدام مناسب دولت برای عدم خروج ایران به عنوان نخستین کشور از توافق نامه برجام اقدامی عاقلانه اما ناکافی است یعنی اینکه پاسخ این سوال اصلی که ملت ایران چه زمانی باید از توافق بین‌المللی برجام بهره ببرد هنوز در هاله‌ای از ابهام است و هیچ نهاد قانونی در این خصوص اظهار نظر کارشناسی نکرده است.
وی گفت: علی‌رغم پذیرش توافق‌نامه برجام توسط ایران هنوز این سوال باقی است که چرا باید ما به همه تعهدات خویش عمل نماییم و طرف‌های مذاکره کننده و اعم از آمریکا و اتحادیه اروپا به هیچ یک از توافقات تشریح شده در این توافق‌نامه بین‌المللی عمل ننمایند و ما به امید اختلاف بین بعضی از کشورهای اروپایی و آمریکا اصرار به تثبیت شرایط موجود باشیم. صدرالحسینی خاطرنشان کرد: پیشنهاد می‌گردد با توجه به اقدامات اخیر آمریکا جمهوری اسلامی سطح روابط خویش با آژانس بین‌المللی را تقلیل داده تا بدین وسیله هشداری به طرف‌های مذاکره کننده در توافق‌نامه برجام به صورت عملی داده باشد.
نویسنده: هدی دهقان بذرافشان
