مجموعه تعاملات با كشورها، سازمان‌ها و نهادهاي بين‌المللي و ملت‌ها در قالب سياست خارجي كشورها تعريف مي‌شود. جمهوري اسلامي ايران نيز با توجه به موقعيت استراتژيك و ژئو اكونوميك از اين قاعده استثنا نيست. هرچند كه سياست خارجي داراي تعريف به نسبت واحدي در عرصه جهاني است اما سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران داراي ويژگي‌هاي خاصي است كه بر اساس انديشه‌هاي امام خميني(ره) تبيين مي‌شود. سه اصل مصلحت، اقتدار و عزت اساس اين انديشه را تشكيل مي‌دهد.
در حالي ۴ دهه از پيروزي انقلاب اسلامي مي‌گذرد كه كارنامه سياست خارجي كشورمان در دوره‌هاي مختلف نشان مي‌دهد هر زمان براساس اين ديدگاه عمل شده است دستاوردهاي بسياري داشته‌ايم و هر زمان از اين مسير خارج شده با چالش مواجه شده‌ايم. حفظ استقلال و كرامت كشور و تسليم نشدن در برابر زورگويي استكبار جهاني، حمايت از مظلومان جهان همچون ملت فلسطين، توجه به ملت‌ها به جاي تكيه بر روابط با دولت‌ها، تعامل فراگير در صحنه جهاني به جاي تكيه بر روابط با برخي كشورها كه خود را قدرت جهاني مي‌نامند، عدم پذيرش قوانين و مقررات نهادهاي بين‌المللي كه برگرفته از نسخه‌هاي غربي و به دور از مولفه‌هاي اسلامي - ايراني هستند، ايجاد و همگرايي با جبهه مقاومت منطقه و حمايت از آزادي‌خواهاني كه در برابر سلطه مي‌ايستند و حامي ملت فلسطين هستند و... از جمله ابعاد اصلي اين ديدگاه است كه زمينه‌ساز اقتدار و جايگاه ويژه‌اي را براي ايران اسلامي رقم زده است.
دولت دوازدهم در حالي در آينده نزديك كار خود را آغاز مي‌كند كه بررسي كارنامه سياست خارجي دولت يازدهم نشان مي‌دهد كه هر چند در برخي تعاملات با كشورهاي غربي كاركردهايي داشته و توافقاتي همچون برجام را با قدرت‌هاي جهاني صورت داده اما در عمل چندان كاركرد مثبتي از خود براساس اصل عزت، مصلحت و اقتدار برجاي نگذاشته است. آنچه در سياست خارجي نبايد فراموش شود دشمني دشمن و فريب لبخندهاي ديپلماتيك را نخوردن است. كارنامه برجام نشان مي‌دهد كه دشمني آمريكا و البته كارشكني برخي كشورهاي غربي امري پايان‌ناپذير است و واژه‌اي به نام مذاكره برابر براي آنان معنا ندارد و آنها همواره به دنبال تسليم‌سازي هستند.
تجربه ديگر برجام آن بود كه تكيه كردن بر سياست خارجي جزيره‌اي يا همان نگاه يك جانبه به غرب نمي‌تواند كاركردي داشته باشد و بايد زنجيره‌اي از تعاملات از آفريقا و آمريكاي لاتين گرفته تا شرق آسيا و اروپا تبيين نمود تا بتوان در قالب ديپلماسي سياسي و اقتصادي اهداف خويش را محقق ساخت. ادامه راه حمايت از مقاومت كه تبلور آن در حضور مستشاري در عراق و سوريه و حمايت از مقاومت فلسطين بوده است اصلي است كه بايد به عنوان يكي از اركان سياست خارجي دولت دوازدهم مورد توجه باشد چراکه اين اصل ضمن تامين امنيت و ثبات كشور موجب پذيرش جايگاه منطقه‌اي ايران در صلح و امنيت جهاني شده چنانكه حتي قدرت‌هاي بزرگ اذعان دارند كه بدون ايران هيچ معادله‌اي در منطقه شكل نمي‌گيرد. البته باید توجه داشت كه رويكرد به آنچه برجام‌هاي منطقه‌اي ناميده مي‌شود فريبي بيش نيست و راه صحيح ادامه راه مقاومت است.
به هر تقدير مي‌توان گفت آنچه تبيين‌كننده سياست خارجي موفق براي دولت دوازدهم خواهد بود مرور دوباره انديشه‌هاي امام(ره) در حوزه سياست خارجي و البته توجه و تكيه بر رهنمودهاي امام خامنه‌اي كه همواره براساس رهنمودهاي امام راحل هدايت‌گر سياست خارجي بوده‌اند، خواهد بود كه سه اصل مصلحت، عزت و اقتدار كشوررا محقق خواهد ساخت. آنچه بسیاری بر آن تاکید دارند آن است که رویکرد امروزی کشورها از منطقه‌ای تا فرامنطقه برگرفته از همان مقاومت و ایستادگی در سیاست‌خارجی و از اندیشه‌های امام(ره) است که جهانیان را به همگرایی و همکاری گسترده با ایران سوق داده است.
