مصر طی سال‌های اخیر دورانی به نسبت آرام را سپری کرده بود طی روزهای اخیر با تحولات و ناآرامی‌های جدیدی همراه شده است چنانکه شهروندان مصر برای هشتمین روز پیاپی علیه رئیس جمهور این کشور تظاهرات برگزار کردند و خواستار کناره گیری عبدالفتاح السیسی از قدرت شدند. در واکنش به این اعتراضات در کنار سرکوب توسط نیروهای امنیتی، السیسی در سخنانی به تظاهراتی که علیه وی در این کشور جریان دارد، واکنش نشان داد و هدف آن را نابودی و تخریب دانست. حال این سوال مطرح است که ریشه بحران‌ها و اعتراض های اخیر در مصر چیست و آیا این اعتراضات می‌تواند به تکرار تحولات سال ۲۰۱۱ و سرنگونی مبارک منجر شود؟ نگاهی به تحولات مصر نشان می‌دهد که دولت السیسی به رغم وعده‌های بسیار نتوانسته وعده‌های اقتصادی برای رفع نیازهای مردمی را رفع نماید و این کشور همچنان با بحران‌های شدید اقتصادی مواجه است. بر این اساس بخشی از این تحولات برگرفته از مطالبات اقتصادی مردم است. در کنار این مسئله برخی تحولات سیاسی بویژه در حوزه سیاست خارجی نیز بر این اعتراضات نقش داشته است. مردم مصر همواره بر اصل مبارزه با رژیم صهیونیستی و حمایت از فلسطین تاکید داشته‌اند و یکی از ابعاد اعتراضی آنها را نیز اعتراض به روابط کشورشان با این رژیم تشکیل می‌دهد. در شرایط کنونی نیز در حالی امارات و بحرین به سازش آشکار با رژیم صهیونیستی پرداخته و اتحادیه عرب نیز به حمایت از این روند تاکید کرده، همراهی دولتمردان مصر با سازشکاری مذکور با اعتراض مردم مواجه شده و آن را ننگی برای کشورشان می‌دانند که زمانی در خط اول مبارزه با صهیونیست‌ها بوده است. در این میان برخی نیز عوامل حاشیه‌ای خارجی را زمینه ساز این اعتراضات می‌دانند. در ماه‌های اخیر روابط مصر با کشورهایی مانند لیبی و ترکیه با چالش مواجه شده است که محور آن را نیز تحولات مدیترانه تشکیل می دهد. برخی این سناریو را مطرح می‌سازند که ترکیه با بهره گیری از جریان‌های اخوانی سعی دارد تا فضای درونی مصر را ملتهب ساخته تا شاید از تحرکات ضد ترکیه ای مصر که همراه امارات، یونان، قبرس و فرانسه در مدیترانه و لیبی صورت می گیرد جلوگیری نماید. به هر تقدیر هر کدام از این سناریوها که مطرح باشد هر چند که به تکرار تحولات سال ۲۰۱۱ منجر نخواهد شد چرا که السیسی همچنان بخشی از پایگاه مردمی و البته حمایت ارتش را دارد اما تا مدتها می‌تواند زمینه ساز تنش‌های درونی در مصر شوید بویژه اینکه رویکرد السیسی به حمایت از سازش بحرین و امارات با صهیونیست‌ها با واکنش شدید منفی مردم مصر مواجه شده است.
نویسنده: علی تتماج
