به تازگی وزیر خارجه کشورمان در مصاحبه با یک روزنامه سوییسی به خروج از برجام هشدار داده است، هشداری که از منظر بسیاری از کارشناسان سیاست خارجی خیلی دیر صورت گرفت و زودتر از این‌ها باید به جای لبخندهای دیپلماتیک در قبال بدعهدی اروپا، واکنش قاطعانه اتخاذ می‌شد.
دیروز درحالی آژانس بین المللی اتمی برای چهاردمین بار پایبندی جمهوری اسلامی ایران در قبال توافقنامه برجام را تایید کرد که هیچ خبری از تعهدات اروپا به برنامه جامع اقدام مشترک نیست!
در حالی دولت ترامپ رئیس جمهور آمریکا با خروج از توافق برجام در ۱۸ اردیبهشت، از عمل به تعهدات خود بر مبنای این توافق چندجانبه و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل خودداری کرده است، چهاردهمین گزارش یوکیا آمانو رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره راستی آزمایی اجرای برجام در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت منتشر شد و تأکید می‌کند ایران از تعهداتش در این توافق منحرف نشده است.
گزارش آژانس تایید کرده که ایران سطح غنی‌سازی و میزان ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده خود را درسطحی که مورد توافق بوده،حفظ کرده است. براساس این گزارش، ایران به‌رغم تحریم‌های آمریکا همچنان به مفاد کلیدی در فعالیت‌های هسته‌ای خود طبق توافق سال ۲۰۱۵با گروه ۱+۵، پایبند مانده است.
در شرایطی که آمریکا تحریم های ضدایرانی خود را بر ملت ایران تحمیل کرده است، ایستادن در فضایی که آژانس بین المللی انرژی اتمی تعهدات برجامی ایران را بازتایید کرده، نشانه‌های همکاری ایران را در موضوع هسته ای عیان می‌سازد.
در این میان این پرسش مطرح می‌شود با وجود همکاری و پایبندی ایران به تعهدات خود، طرف‌های دیگر برجام به ویژه اروپا در این روند چه کرده است؟
از طرفی محمد جواد ظریف در مصاحبه با روزنامه سوئیسی بازلرتسایتونگ تاکید کرده است؛ وقتی آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران خارج شده است، کشورهای دیگر مسئولیت‌هایی دارند که شامل ۱۲ مورد می‌شود و این سازوکار شامل این موارد نمی‌شود بلکه فقط مقدمه‌ای برای اجرای وعده‌هاست. در توافق هسته‌ای (برجام) عادی سازی روابط اقتصادی پیش‌بینی شده است. ساختاری مانند اینستکس کانال ارتباط مالی عادی نیست بلکه در جهت خلاف آن عمل می‌کند.
وزیر امور خارجه ایران در ادامه گفت: اینستکس هنوز اجرایی نشده است دوم اینکه ایجاد آن نه ماه به درازا انجامید و سومین مورد این است که باید پول در آن جریان داشته باشد و تبادل مالی فقط زمانی رخ می‌دهد که تجارت، مبادله نفت و سرمایه گذاری رخ دهد و این موضوعی ضروری است.
اذعان وزیرخارجه کشورمان به اجرایی نشدن اینستکس در حالی مطرح می‌شود که خیلی پیشتر منتقدان دلسوز نظام بر عدم اجرای ضمانت های لازم اروپا در قبال برجام تاکید داشتند و بارها خواهان واکنش جدی تر دستگاه دیپلماسی به کشورهای اروپایی بودند اما ماحصل همه این نگرانی ها و تذکرات به جا، در برخی موارد منفعل عمل کردن و مماشات کردن تیم مذاکره کشورمان در برابر این هجمه بی‌تعهدی بود و بس!
این روزنامه سوئیسی در ادامه از ظریف درباره اینکه آیا صادرات نفت ایران از ۲.۵ بشکه در روز به بیش از یک میلیون بشکه کاهش یافته است واینکه آیا این مقدار در دراز مدت کافی است هم پرسید که ظریف گفت: خیر اینطور نیست و کمتر از مقداری است که ما قبل از توافق هسته‌ای و زمانی که تحریم‌های سازمان ملل متحد وجود داشت، می‌فروختیم. اما اکنون آمریکا تمامی تلاش خود را به کار گرفته تا همه را به زانو در آورد. کلمات زیبا در دراز مدت کارایی ندارند.
ظریف در ادامه گفت: اگر همگی مشتریان (نفت) ایران تصمیم بگیرند که در برابر تهدید‌های آمریکا سر فرود آورند در این صورت ایران هم ابزار دیگری خواهد داشت و افزود: من در این مورد چیزی نمی‌گویم. ترامپ از غافلگیری خوشش می‌آید و به همین دلیل ما هم با او همینطور رفتار خواهیم کرد. هم‌اکنون تمامی بازار ما خارج از اروپاست و اروپایی در حال حاضر از ما نفت نمی‌خرد و با احتیاط به تحریم‌ها توجه دارد.
آقای ظریف قرار بود با اجرای برجام نفت ملت ایران به راحتی به فروش برسد، پول آن به راحتی به کشور بازگردد، حالا چه شده با وجود برجام و آن همه وعده و وعید، به اذعان خودتان حتی نفتمان کمتر از آنچه مد نظر است به فروش می‌رسد! توافق کردیم که حالا در فروش نفتمان دچار مشکل شویم؟! بازار اروپا را نداشته باشیم؟ مگر شما نبودیم امضای جان کری وزیر خارجه آمریکا را پای توافق هسته‌ای معتبر می‌دانستید؟ چه شد پس؟ آیا فکر نمی کنید که به آمریکا و متحدانش بیش از اندازه خوش بین بودید؟ و نتیجه و هزینه این خوش بینی را ملت ایران پرداخت می‌کنند؟
وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به اینکه ایران تا چه زمانی در توافق هسته‌ای باقی خواهد ماند هم گفت: این به خواست مردم بستگی دارد. اقلیت بسیار قدرتمندی در کشور ما مخالف برجام بودند ولی اگر مردم بیشتر خشمگین شوند این گروه ممکن است به زودی به اکثریت تبدیل شوند. یک نظرسنجی نشان می‌دهد که همچنان ۵۱ درصد مردم از باقی‌ماندن در برجام حمایت می‌کنند. اما ما نمی‌توانیم در جهت خلاف خواست مردم عمل کنیم.
آقای رئیس دستگاه دیپلماسی، در مصاحبه مذکور برای باقی ماندن در برجام تصمیم را به خواست مردم واگذار کرده‌اید، حال سوال اینجاست، آیا آن زمانی که توافق نامه هسته‌ای را امضا می‌کردید به خواست مردم توجه کردید، امضای توافق را به رفراندوم گذاشتید؟ امضایی که مجلس شورای اسلامی در ۲۰دقیقه آن را مصوب کرد و سپس شما هم در کوتاه ترین زمان این توافق را با طرف ۱+۵به امضا رساندید! که حالا می‌خواهید خواست مردم را برای ماندن در آن لحاظ کنید؟ آقای ظریف زحمات و تلاش‌های شبانه روزی شما و همکارانتان را منکر نمی‌شویم اما اگر به جای خوش بینی بیش از حد به آمریکا و اروپا، قاطعانه تر پای میز مذاکره می‌رفتید، شاید الان آمریکا حتی جرات خروج از برجام را نیز در سر نمی‌پروراند! در ادامه این مصاحبه ظریف درباره نتایج نشست اخیر سوچی و اینکه آیا یک اقدام نظامی در ادلب غیر قابل اجتناب است گفت: ما در این مسیر حرکت می‌کنیم.
