همزمان با سقوط آزاد قیمت جهانی نفت و زنگ خطر کسری بودجه دولت تدبیر و امید، پس از عربستان، ایران، کشورهای عراق و قطر هم قیمت نفت صادراتی خود را کاهش دادند تا با آغاز فروش‌های ویژه پائیزه توسط اعضای اوپک شیب کاهش بهای طلای سیاه تندتر شود.
در طول هفته جاری، پس از شرکت آرامکوی عربستان سعودی و شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی نفت قطر و شرکت بازاریابی نفت عراق (سومو) هم بهای نفت خام صادراتی خود را کاهش دادند.
بر این اساس عراقی‌ها برای آنکه گوی سبقت در ارزان‌فروشی نفت را از ایران و عربستان بربایند یک تخفیف ویژه پايیزه به مشتریان نفتی خود ارائه کردند به طوری‌که عراق قیمت نفت سبک بصره را برای ماه نوامبر در بازار آسیا ۳ دلار و ۱۵ سنت پایین تر از قیمت‌هاي متوسط عمان و دوبی تعیین کرد که این بیشترین تخفیف ارائه شده برای نفت عراق از ژانویه ۲۰۰۹ تاکنون است.
با کاهش قیمت نفت توسط بزرگان اوپک همچون ایران، عربستان، قطر و عراق، بهای طلای سیاه بار دیگر روز گذشته روندی نزولی به خود گرفت به طوری‌که بهای نفت برنت با ۷۲ سنت کاهش ۸۸ دلار و ۱۷ سنت در هر بشکه، قیمت نفت سبک آمریکا با ۶۹ سنت کاهش به ۸۵ دلار و پنج سنت در هر بشکه و بهای سبد نفتی اوپک به ۸۶ دلار و ۴۳ سنت در هر بشکه سقوط کرده که پایین‌ترین قیمت در چهار سال گذشته است.
سقوط آزاد طلای سیاه در حالی از چند ماه گذشته تاکنون آغاز شده و این روزها آهنگ این کاهش قیمت شدیدتر شده است که رکن‌الدین جوادی مدیر‌عامل شرکت ملی نفت ایران این کاهش قیمت طلای سیاه را کوتاه‌مدت و موقتی اعلام کرد و گفت: " نگران کاهش بهای نفت نیستیم".
میرکاظمی: اوپک نشست اضطراری بگذارد
بیژن زنگنه وزیر نفت هفته گذشته در جمع خبرنگاران با بیان اینکه فعالا برنامه‌ای برای برگزاری نشست فوق‌العاده توسط اعضای اوپک در دستور کار نیست، گفت: کاهش قیمت رسمی نفت توسط برخی از اعضای اوپک را نمی‌توان به منزله راه افتادن جنگ کاهش قیمت نفت تلقی کرد.
بر خلاف نظر وزیر نفت ایران و برخی وزرای نفت کشورهای عربی عضو اوپک اما رافائل رامیرز وزیر فعلی امور خارجه و وزیر سابق نفتی ونزوئلا به عنوان یکی از متحدان نفتی ایران در اوپک، خواستار برگزاری نشست فوق‌العاده توسط اعضای اوپک شده و تاکید کرده است: "ما باید جلوی سقوط قیمت‌ها را بگیریم، نباید بر سر قیمت منازعه‌ای باشد."
همزمان با این اظهار نظر سیدمسعود میرکاظمی عضو کمیسیون انرژی مجلس و وزیر اسبق نفت هم با انتقاد از سیاست فعلی وزارت نفت در برابر کاهش قیمت طلای سیاه، تاکید کرده است: "باید حتما جلسه اضطراری اوپک برگزار شود تا این کشورها به خصوص عربستان که کاملا ضد منافع کشورهای تولیدکننده نفت عمل مي‌کند، میزان تولید خود را کاهش دهند."
سقوط آزاد نفت و زنگ خطر کسری بودجه
به گزارش مهر، قیمت پایه نفت در قانون بودجه سال ۹۳ کل کشور ۱۰۰ دلار برای هر بشکه در نظر گرفته شده است، با این وجود در طول هفته جاری بهای جهانی نفت‌خام حتی تا سطح بشکه ای ۸۵ دلار هم سقوط داشته است و پیش‌بینی‌ها نشان مي‌دهد که روند سقوط آزاد بهای جهانی نفت دست‌کم تا چند ماه آینده متوقف نخواهد شد.
سیدمسعود میرکاظمی عضو کابینه دولت نهم و دهم با بیان اینکه "در شرایط فعلی دولت با کسری بودجه روبه‌رو است"، معتقد است: میزان صادرات نفت و میعانات گازی طبق بودجه ۹۳ باید روزانه ۱.۴ میلیون بشکه باشد، گزارش رسمی و کتبی وزارت نفت نشان می‌دهد که نسبت به این رقم حداقل ۱۰۰ هزار بشکه در روز کاهش داریم.
به گفته وزیر اسبق نفت، گزارش ۵ ماهه کتبی و ۶ ماهه غیر‌رسمی داریم که میزان صادرات کشور نسبت به برنامه عقب است و از نظر حجمی میزان مورد نظر در برنامه محقق نشده است و از نظر ریالی نیز بودجه سال ۹۳ محقق نشده است.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس همچنین تاکید کرده است: میزان بلوکه شدن پول مورد بعدی است. گزارش‌هایی که ما درخصوص میزان پول‌های بلوکه شده کشور داریم نشان مي‌دهد در برخی کشورها پول‌های بلوکه شده ایران نه تنها کاهش نداشته بلکه افزایش هم داشته است.
نفت ۱۰۰ دلاری در بودجه رویایی بود
غلامحسین حسن‌تاش رئیس اسبق موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی ایران هم با بیان اینکه در قانون بودجه سال‌جاری باید قیمت هر بشکه نفت به جای ۱۰۰ دلار، ۸۵ دلار تعیین مي‌شد، گفت: در مورد قیمت نفت، از ابتدای سال‌جاری مشخص بود که قیمت نفت ۱۰۰ دلاری بالا است و با توجه به نوسان‌هاي قیمتی، تعیین نفت ۱۰۰ دلاری در بودجه شکننده و متزلزل است.
این کارشناس اقتصاد انرژی با بیان اینکه احتمال کسری بودحجه در سال‌جاری را محتمل عنوان کرد و افزود: اگر روند کاهش قیمت نفت ادامه یابد، متوسط قیمت نفت در کل سال به زیر ۱۰۰ دلار مي‌رسد و دولت با کسری بودجه روبرو خواهد شد.
حسن‌تاش با انتقاد از اقتصاد وابسته به درآمدهای نفتی کشور، بیان کرد: هم‌اکنون بخش عمده‌ای از بودجه جاری دولت از محل درآمدهای نفتی تامین مي‌شود و دولت هم نمی‌تواند بودجه جاری خود را به دلیل تعهداتی که نسبت به حقوق و دستمزد کارکنان و کارمندان و برخی دستگاه‌ها و سازمان‌ها دارد، کاهش دهد.
رئیس اسبق موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی ایران یکی از تبعات کسری بودجه را نیمه‌تمام ماندن طرح‌ها و پروژه‌هاي عمرانی و تشدید وضعیت رکود در کشور عنوان کرد و یادآور شد: از سوی دیگر هنوز بخشی از درآمدهای نفتی بلوکه شده در سایر کشورها به خزانه کشور تزریق نشده است و این مشکلات را دو چندان مي‌کند.
این عضو انجمن اقتصاد انرژی با بیان اینکه با توجه به کاهش قیمت نفت به زیر ۱۰۰ دلار دولت باید طرح ها و پروژه‌های عمرانی را برای تزریق منابع مالی اولویت‌بندی کند، خاطرنشان کرد: با مدیریت هزینه‌ها مي‌توان مشکل کسری بودجه را مهار کرد.
قیمت نفت ایران ۸۶ دلار شد
در معاملات روز چهارشنبه بازار جهانی هر بشکه نفت برنت دریای شمال در برابر ۸۵ دلار و ۴۸ سنت معامله شد که پایین‌ترین قیمت ثبت شده برای نفت از اواخر ۲۰۱۰ میلادی است.
قیمت نفت برنت دریای شمال تنها در یک روز گذشته ۳ دلار کاهش یافته که بالاترین رقم کاهش روزانه قیمت نفت در طول سه سال گذشته تاکنون است. از سوی دیگر، هر بشکه نفت سبک آمریکا نیز در روز چهارشنبه در برابر ۸۲ دلار و ۲۰ سنت معامله شد که نسبت به روز گذشته حدود ۳ دلار کاهش داشته است.
علاوه بر این، با کاهش قیمت سبد نفتی اوپک و اکثر نفت‌خام‌هاي معتبر منطقه خلیج فارس، بهای سبد نفت‌خام سنگین ایران هم به محدوده ۸۶ دلار سقوط کرده است.
در همین حال آژانس بین‌المللی انرژی روز گذشته برای چهارمین ماه متوالی پیش‌بینی خود از تقاضای نفت را کاهش داد. به عقیده این نهاد بین‌المللی، در سه ماهه نخست سال آینده میلادی تقاضا برای نفت اوپک به ۲۸.۸ میلیون بشکه در روز خواهد رسید که ۱.۲ میلیون بشکه در روز کمتر از سقف رسمی تولید اوپک است.
قیمت جهانی نفت در سه ماه گذشته ۳۰ دلار کاهش یافته است. این به معنای کاهش بیش از ۲۰ درصدی درآمد تولیدکنندگان نفت است.
با افزایش فروش جبران می‌شود
در مقابل تمام اين انتقادها عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به اینکه کاهش قیمت نفت تاثیر چندانی بر بودجه ندارد گفت: کسری این موضوع از طریق افزایش فروش نفت و میعانات جبران می‌شود.
غلامرضا مصباحی‌مقدم در گفت‌وگو با فارس، درخصوص کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی و تاثیر آن در بودجه کشور، اظهار داشت: قیمت نفت در بودجه ۱۰۰ دلار در نظر گرفته شده در حالی که اکنون به کمتر از این میزان رسیده است.
وی یادآور شد: هنگام بررسی بودجه سال‌جاری مطرح کردم احتمال کاهش قیمت نفت وجود دارد و به همین دلیل پیشنهاد نفت ۹۰ دلاری در بودجه مطرح شد که دولت و برخی نمایندگان مخالف بودند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه اکنون کاهش قیمت نفت در بازار در حال رخ دادن است، تصریح کرد: احتمال دارد تبانی پشت این موضوع باشد که بین شرکت‌های بین‌المللی و بخشی از تولیدکنندگان عمده نفتی است.
این نماینده مجلس تاکید کرد: احیانا این تبانی وضعیت اقتصادی ایران را هدف گرفته باشد پس باید کاری کرد که ترفند دشمنان نظام خنثی شود گرچه بازار در اختیار ما نیست و به عرضه و تقاضا بستگی دارد.
مصباحی‌مقدم با اشاره به راه‌های جبران کاهش قیمت نفت و تاثیر آن در کسری بودجه دولت گفت: یکی از راهکارها افزایش فروش نفت و میعانات نفتی است که دولت نیز این کار را می‌کند.
وی افزود: اکنون فروش نفت ایران نسبت به پیش‌بینی فروش نفت در بودجه کاهش نیافته بلکه دولت با افزایش فروش نفت درآمدها را تامین می‌کند و این موضوع تامین سقف بودجه‌ای که متکی به نفت است را دچار مشکل نمی‌کند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به محدودیت‌ها و تحریم‌ها در بحث فروش نفت ،کسری بودجه نخواهیم داشت، بیان کرد: درست است که محدودیت داریم اما در مقام عمل اجرایی نیست و اکنون نفت و میعانات گازی بیشتری می‌فروشیم.
مصباحی‌مقدم یادآور شد: از این جهت با فروش بیشتر کسری جبران می‌شود و آثار مالی این کاهش قیمت برای کشور چندان نخواهد بود و مهم این است که مسیر کنونی طولانی نشود.
