جشنواره فیلم فجر سی و دوم جایی بود که فیلم رستاخیز به معرض دید تماشاگران قرار گرفت و البته بازخوردهای متفاوتی را هم با خود به همراه داشت.
فیلم، پیش از این جشنواره آماده شده بود، اما سازندگان آن تنها برای آنکه اثر خود را در دولت دهم به نمایش نگذارند، آن را در صندوقچه خود نگاه داشتند تا برگزاری جشنواره در دولت تدبیر، «کلید» گشایش آن صندوقچه باشد و این فیلم به نام متولیان دولت «یازدهم» ثبت شود.
اتفاقا در جشنواره آن سال هم برای این فیلم سنگ تمام گذاشتند. از سخنرانی وزیر ارشاد در باب محسنات فیلم گرفته تا جوایزی که در بخش‌های بهترین جلوه‌های ویژه میدانی، بهترین طراحی صحنه و لباس، بهترین چهره‌پردازی، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین موسیقی متن، بهترین فیلم‌برداری، بهترین فیلم و بهترین کارگردانی نشان می‌داد که متولیان برگزاری جشنواره (شما بخوانید سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) نگاه ویژه‌ای به این فیلم دارند.
با اتفاقاتی که در بهمن ۹۲ افتاد، همگان منتظر اکران سراسری این فیلم بودند، هرچند در این میان برخی‌ها هم ایراداتی جدی به فیلم داشتند و برخی سکانس‌های آن‌را هم از لحاظ تاریخی و هم محتوایی اشتباه می‌دانستند.
علی‌رغم آنکه این فیلم در جشنواره‌های مختلف به نمایش درآمد و حتی برای رفع نگرانی‌های مراجع عظام تقلید با اصلاحیه‌هایی روبه‌رو شد، اما باز هم وزارت ارشاد مخالف اکران آن بود.
بهانه‌هایی نظیر تحت‌الشعاع قرار نگرفتن جشن هسته‌ای تا «هاله نور» همگی موضوعاتی بود که مدیران و متولیان فرهنگی مطرح می‌کردند.
کار حتی به نامه‌نگاری عوامل سازنده فیلم با حسن روحانی هم کشیده شد. بعد هم خبر استعفای احمدرضا درویش از شورای عالی سینما رسانه‌ای شد، اما همچنان موضع ارشاد این بود که باید بر روی برخی چهره‌ها «نور» گذاشته شود تا فیلم بتواند اکران شود.
آنها معتقد بودند چون عوامل فیلم زیر بار این تصحیح نرفته‌اند، فیلم امکان اکران را نخواهد یافت.
پس از آن همچنان احمدرضا درویش مواضع تندی نسبت به سیاست‌های ارشاد داشت و حتی کار به شکایت هم کشیده شد.
در نهایت هم مدیرکل دفتر حقوقی و امور مالکیت معنوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد که «دیوان عدالت اداری ورود خسارت به این فیلم را تایید کرده است و اگر در دادگاه تجدیدنظر همین رای تایید شود، دادگاه‌های عمومی باید درباره میزان خسارت تصمیم‌گیری و رای صادر کنند.»
پس از اعلام این حکم بود که موضع وزیر و رئیس سازمان سینمایی به شکلی عجیب تغییر کرد.
دو روز پس از این اعلام حکم بود که علی جنتی در حاشیه مراسم بزرگداشت هفته دفاع‌مقدس در جمع خبرنگاران درباره وضعیت اکران فیلم رستاخیز و شکایت سازندگانش از وزارت ارشاد با اشاره به اینکه «حکم را ما خوانده‌ایم البته قطعاً به آن اعتراض خواهیم کرد» گفت: «این سوال مطرح است که آیا نمایش این فیلم در حالی که چهره حضرت ابوالفضل(ع) در هاله‌ای از نور پوشیده شده باعث می‌شد خسارتی که دیوان عدالت اداری تعیین کرده به وجود بیاید یا خیر؟ زیرا سازندگان فیلم رستاخیز معتقدند که فیلم باید بدون هاله نور اکران شود.»
اما پس از این جملات اعلام کرد که «به مسئولان حوزه هنری اعلام کردیم که می‌توانند فیلم رستاخیز را نمایش بدهند و نمایش این فیلم از نظر ما بلامانع است.»
پنج روز بعد حجت‌الله ایوبی هم در حاشیه اختتامیه چهاردهمین جشنواره فیلم مقاومت از گفت‌و‌گوهای فراوان سازمان سینمایی با احمدرضا درویش و تقی علیقلی‌زاده به عنوان صاحبان فیلم «رستاخیز» خبر داد و گفت «در تلاش و همکاری با آنها قرار شده تصمیماتی گرفته شود تا جامعه اسلامی و تشیع از این اثر فاخر محروم نشوند.»
رئیس سازمان سینمایی در یک چرخش جالب توجه عنوان کرد: «اعلام کردیم اگر صاحبان فیلم اصرار بر نمایش فیلم با چهره حضرت عباس(ع) هستند این اتفاق می‌افتد و ما حرفی نداریم. ما در واقع اختیار را به صاحبان فیلم داده‌ایم زیرا آنها افرادی متدین و آشنا به فضای کشور هستند و به خوبی مسایل را درک می‌کنند. صاحبان فیلم قدر اثر خود را می‌دانند به همین دلیل منتظر هستیم تا خودشان به یک تصمیم واحد برسند که آیا نمایش فیلم با نمایش چهره باشد یا بدون چهره. هر تصمیمی که آنها بگیرند ما تلاش می‌کنیم تصمیمشان را عملی کنیم.»
جالب‌تر آنکه ایوبی حتی در ادامه صحبت به حمایت‌های ویژه سازمان متبوعش برای اکران گسترده فیلم «رستاخیز» هم اشاره کرد و گفت: «با توجه به اینکه اکران «رستاخیز» از موعد نمایش خود به تعویق افتاده است صاحبان فیلم انتظار حمایت بیشتری از ما دارند بنابراین با توجه به اینکه صاحبان فیلم انسان‌های منطقی هستند هر تصمیمی که بگیرند به آن احترام می‌گذاریم، ما همه تلاش خودمان را می‌کنیم تا خواست و نظر آنها عملی شود.»
البته او برای فرار از انگشت اتهام مبنی بر تاثیر حکم دیوان بر رفتارها و تصمیمات اخیر ارشاد و سازمان سینمایی نظر جالب‌تری داشت: «ما بارها گفته‌ایم در این پرونده حاکم و محکوم و شاکی و متشاکی وجود ندارد، ما و صاحبان فیلم «رستاخیز» یکی هستیم. در این‌باره هم باید بگویم این رای تازه صادر شده است و به دلیل وظایف سازمانی که وزارت ارشاد دارد اداره کل حقوقی اعتراض کرده است و ما منتظر تجدیدنظر هستیم و اگر چنانچه رای ابلاغ شود به معنای این است که می‌توانند درخواست خسارت کنند.»
اما از همه اینها جالب‌تر این بود که مدیر پخش «حوزه هنری» که عهده‌دار اکران «رستاخیز» است در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها گفته بود: «علی‌رغم صحبت‌های وزیر ارشاد و رئیس سازمان سینمایی هنوز هیچ حکم جدیدی برای اکران فیلم ابلاغ نشده است.»
اما دیروز باز هم رئیس سازمان سینمایی موضع متفاوت‌تری گرفت. ایوبی با بیان اینکه «رستاخیز» به اکران محرم نمی‌رسد گفت: «بنای ما بر این است که ابتدا موانع فیلم را رد کنیم و سپس به اکران آن برسیم. مشکل این فیلم تنها نمایش چهره حضرت ابوالفضل نبوده و در درجه اول باید با تهیه‌کنندگان و کارگردان فیلم به توافق برسیم و هنوز آن توافق اولیه صورت نگرفته است. گام بعدی چگونگی اکران است که مسئله بعدی خواهد بود.»
او در ادامه هم گفت که «رستاخیز یک سال است اکران نشده و تعلیق شده است و پیش از اکران باید مسائل مالی و حقوقی و خسارت‌های آن حل شود. در حال حاضر به جمع‌بندی نهایی برای اکران نرسیدیم. فکر می‌کردم که قبل از محرم مشکلات فیلم رستاخیز حل شود؛ اما خیلی بعید می‌دانم که فیلم به زودی به اکران برسد.»
اما سوای از این اظهارات متناقض و سیاست‌های متغیر مسئولان سینمایی و فرهنگی کشور باید این سوال را مطرح کرد که چه اتفاقی می‌افتد که پس از قریب به دو سال آقایان به این صرافت افتاده‌اند که اجازه اکران فیلم را بدون پیش‌شرط بدهند؟
سوای از اینکه موضع ارشاد درخصوص نشان ندادن چهره حضرت عباس(ع) درست است یا غلط، چرا نتوانستند بر موضع خود بایستند. اگر نگاه آنها به بحث «هاله نور» یک نگاه اعتقادی بود، چرا پس از حکم دادگاه و بحث پرداخت خسارت همه این تصمیمات را تغییر دادند؟ آیا مباحث اعتقادی را می‌شود خرید؟ آیا اگر متولیان فرهنگی ارشاد بر گفته‌های خود «اعتقاد» داشته و یا دارند، ارزش این را نداشته که با پرداخت خسارت پای حرف خود بایستند؟
شاید بخواهند بحث «قانون‌مداری» را پیش بکشند که با عرض معذرت این توجیه هم پذیرفته نیست. چراکه تجربه و رفتار مسئولان ارشاد اثبات کرده که در بسیاری از موارد و همچنین همین مورد عجیب «رستاخیز» نظر قانون و نهادهای قانونی که مجوز اکران را صادر کرده بودند هم نادیده گرفته شد و تنها برای فرار از حاشیه‌های فیلم به محاق رفت.
حامد فربد
