چندی پیش معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد ۲۰درصد، (حدود ۲۶۰ هزار نفر) از دانش‌آموزان اول متوسطه در سال تحصیلی جزو مردودین هستند و اگر این رقم در سرانه هر دانش‌آموز ضرب شود، رقم خسارت بالایی برای آموزش و پرورش به‌دست می‌آید.
خسارت بالايي كه آموزش و پرورش نه قادر به كنترل آن است و نه مي تواند براي كاهش آن راهكاري مگر حذف ارائه دهد.
راهكار ساده اي كه با بهانه تغيير شيوه آموزشي كشور ارائه شده و بر اساس آن دانش آموزان مردودی کلاس اول راهنمایی که به دلیل شش پایه شدن مقطع دبستان سال تحصیلی آینده قادر به حضور مجدد در آن کلاس نمی باشند با توجه به تغییراتی که از طرف شورای عالی آموزش و پرورش در آیین نامه آموزشی مدارس راهنمایی به وجود آمده طی دو مرحله درتابستاني موظف به دادن امتحان و گرفتن نمره قبولي هستند.
البته در صورتی که دانش آموزی در این امتحان قبول نشود بازهم وارد پایه دوم راهنمایی شده و در آن مقطع ادامه تحصیل می دهد به شرطی که در پایه دوم قبول شود و به اين ترتيب مردودي هاي امسال پايه اول راهنمايي به سال ديگر ارجاع داده مي شوند چراكه اگر همين دانش آموز در پایه دوم راهنمایی هم قبول نشود دو راهکار ورود به مدارس آموزش از راه دور و بزرگسالان یا برگشت به پایه اول راهنمایی برای او در نظر گرفته مي شود.
سقوطي به نام تحول
حذف مردودی از دوره‌های تحصیلی بار ديگر نشان مي دهد كه آموزش و پرورش به جای بررسی اصولي مشکلات آموزشی رفتن به شورای‌عالی آموزش و پرورش و راحت نمودن قوانين آموزش را تنها راهكار موجود مي داند.
راهكار باب شده اي كه همواره مورد انتقاد كارشناسان اموزشي بوده چراكه به معناي تضعيف سلسله آموزشي كشور مي انجامد.
موضوع مهمي كه حماسه سرمد،كارشناس مسائل آموزشي در اين خصوص به "سياست روز" مي گويد: اینکه بخواهیم برای جلوگیری از ضرر مالی و براي بهتر نمودن آمار ارائه شده ، دانش‌آموز را بدون بنیه علمی و داشتن صلاحیت‌های لازم به پایه‌های بالاتر بفرستیم سمي مهلك است كه اثرات آن به مرور زمان مشخص مي شود.
سرمد معتقد است اين سم تمام نظام آموزشي ما را مسموم مي‌كند وي در ادامه توضيح مي دهد:کمک به ترویج تنبلی يا همان خیانت به آینده علمی کشور همان چيزي است كه در پرتو اين قبيل تصميمات آموزشي به كشور ارائه مي شود چراكه وزارت آموزش و پرورش طي اين سالها تنها در فكر نزول كيفيت بوده است.
اين معلم در ادامه سخنان خود به نمونه ديگري از اين تصميمات سطحي و غير كارشناسي شده اشاره كرده و مي گويد: حذف نمره از دوره ابتدایی و ارزشیابی دانش‌آموزان به‌صورت «توصیفی» به معناي پارو كردن دانش آموزان به پایه‌های بالاتر است؛ پارو كردني كه وزارت آموزش و پرورش و شخص آقاي وزير سخت به دنبال آن هستند و براي به كرسي نشاندنش هم دلايل غير قابل قبولي ارائه مي دهند.
وي با تاكيد بر آنكه هدف از ایجاد پایه ششم ابتدایی جلوگیری از کاهش افت تحصیلی پایه اول راهنمایی اعلام شده است ، ادامه مي دهد: بین دوره‌های ابتدایی و راهنمایی خلاءاي وجود داشت که با ایجاد پایه ششم ابتدایی این خلأ پر می‌شود.اکنون حذف مردودی در نظام آموزش و پرورش ایران جا افتاده و نتیجه آن نیز چیزی نیست که آنی مشخص شود بلکه به مرور و پس از فارغ‌التحصیلی دانش‌آموزانی که با این روش درس خوانده‌اند مشخص خواهد شد.
اين كارشناس آموزشي همچنين تصريح مي كند:تحول بنیادین نبايد به معناي حذف مردودی از دوره‌های تحصیلی خلاصه شود چراكه کاستن از کیفیت آموزش و نادیده گرفتن ضوابط و استانداردها به هيچ وجه قابل تائيد نيست و هيچ نظام آموزشي به اين شيوه ارتقا نمي يابد و تحولي در آن بوجود نمي آيد.
ترديدي كه ديده نمي شود
بررسي نظام آموزشي چند کشور مختلف نشان مي دهد که در نظام آموزشي کشورهاي آلمان، آرژانتين، اسپانيا و فرانسه و روسيه نظام قبولي و مردودي وجود دارد اما در کشورهايي نظير ژاپن، فنلاند، نروژ و انگلستان که نظام آموزشي موفقي دارند ارتقاي به کلاس بالاتر براساس ارزشيابي داخلي اتوماتيک وار و قطعي انجام مي شود و هيچ دانش آموز در هيچ مقطع تحصيلي مجبور به تکرار پايه نمي شود. اما در برخي از کشورها نظير لهستان تنها ۵درصد دانش آموزان مجبور به تکرار يک پايه مي شوند و تا پايه چهارم مردودي وجود دارد اما از پايه چهارم به بالا دانش آموزان ضعيف مجبور به تکرار کلاس مي شوند.
اما آنچه اهميت دارد و در كشور ما چندان به ان توجه نمي شود آن است كه در تمامي اين كشورها بنياد آموزشي مستقر در آنها به اندازه اي مستحكم است كه براي تمامي برنامه هاي گفته شده زمينه اجرايي مناسب وجود دارد.
به عنوان مثال نتايج بررسي ها نشان مي دهد در کشورهايي که مردودي در نظام آموزشي آنها وجود ندارد براي دانش آموزاني که در برخي درس ها نمره قبولي کسب نکرده اند کلاس هاي تقويتي برگزار مي شود تا بنيه علمي دانش آموز تقويت شود و بعد به کلاس بالاتر بروند اما در اين طرحي كه براي نظام آموزشي ما مطرح شده با توجه به كمبودهاي موجود در كشور مباني مطرح شده از سوي مسئولان آموزشي تنها به يك روياي شيرين مي نمايد.
روياي شيريني كه به منظور بهبود وضعيت اقتصادي و آمار كمي مطرح شده و با عنوان طرح تحول اقتصادي بر سر زبان ها افتاده است.
روياي قشنگي كه شايد براي كشورهاي ديگر شيرين باشد اما تجربه نشان داده كه تقليد صرف از نظام كشورهاي ديگر بدون بررسي هاي كارشناسي وضعيت پيچيده آموزش ما را پيچيده تر مي كند.
موضوع مهمي كه هيچ گاه مورد توجه قرار نگرفته و هيچ گاه نيز قرار نيست كه مورد توجه قرار بگيرد مگر هنگامي كه اثرات نامطلوب آن جامعه را به وضع انحطاط كشاند و چراغ هاي اورژانسي را روشن كرد.
حرف آخر
حرف آخر اين گزارش هم از حذف مردودی در پایه اول دبیرستان خبر داده و تنها مي گويد عمده دانش آموزان مردودی پایه اول دبیرستان برای ادامه تحصیل به رشته های کار و دانش منتقل شده و در آنجا ادامه تحصیل می دهند.
حرف آخري كه تنها در خصوص آن مي توان گفت:مصداق صريح اين جمله اهانت به دانش‌آموزان فنی و حرفه‌ای و کار و دانش است؛همان اهانتي كه سبب مي شود آرزوي مدرك گرايي در كشور ما بر روي عرش‌‌ها بنا گذاشته شود.
