همسایه دیواربه‌دیواری که به نام ترکیه در غرب کشور ما قرار گرفته با پیش‌بینی میانگین 600 میلیمتر بارندگی، زمستان امسال را طی می‌کند درحالی‌که آنچه در اسطرلاب سازمان هواشناسی ایران دیده شده حداقل برای پاییزی که گذشت نعل وارونه‌ای بیش نبود! همین تابستان امسال صادق ضیاییان، مدیرکل هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور که از این جنس متولیان در پایتخت و کلان‌شهرهای کشور به‌وفور یافت می‌شود، گفته بود: «اغلب مدل‌های پیش‌بینی از پاییز و زمستانی نرمال و پر بارش خبر می‌دهد که انتظار داریم بارش‌های پاییز امسال زودتر از موعد شروع شود.»
اما حالا احد وظیفه، رییس مرکز اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی همین سازمان یعنی در همان مسطوره مدیران اشاره‌شده، از کاهش ۴۳ درصدی بارش‌های پاییزی نسبت به بلندمدت می‌گوید که «ميانگين بارش‌هاي کشور طي پاييز ۳۴ ميليمتر ثبت شد اين درحاليست که به صورت نرمال بايد از ابتداي سال آبي تاکنون 60 ميليمتر بارندگي دريافت مي‌کرديم. اين ميزان بارش ثبت‌شده نشان ميدهد که ما با کاهش جدي بارندگي مواجه هستيم، به عبارتي 26 ميليمتر معادل با 43 درصد کمتر از ميانگين بلندمدت بارندگي دريافت کرديم. سال گذشته در اين بازه زماني 33 ميليمتر بارش در کشور ثبت شد بنابراين در سال جاري حدود یک ميليمتر ميانگين بارش‌ها نسبت به سال گذشته بيشتر بوده است اما به‌طورکلی با ميانگين بلندمدت اختلاف زيادي دارد. از سال آبي 1399 تا ۱۴۰۲ سه سال خشکسالي را پشت سر گذاشتيم و امسال در چهارمين سال خشکسالي پياپي هستيم. با بررسي هفتگي و ماهانه وضعيت دمايي درمی‌یابیم طي برخي هفته‌هاي آذرماه ميانگين دماي مناطق فصلي شمال کشور بين ۷ تا ۱۰ درجه سانتيگراد بيش از نرمال بوده و گرماي بي‌سابقه‌اي را در عرض‌هاي شمالي و مناطق سردسير شمال کشور که استان تهران را نيز در برمی‌گیرد، تجربه کرده‌ايم.» انگار در محدوده سازمان هواشناسی کشور ارگانی به نام مرکز کف‌بینی ایجاد کرده‌اند که رییس آن احد وظیفه بااحتیاط ادامه می‌دهد «تمام اين پيش‌بيني‌ها در حد احتمالات است و نمی‌توان به‌طور صددرصد به آنها استناد کرد.»
راویان شکرشکن شیرین‌گفتار نقل کرده‌اند: در عهد قاجار فقیری از بازار شهر می‌گذشت که بوی کباب زمین‌گیرش کرد و به‌ناچار تنها سکه سیاه سناری را که داشت به کبابی داد و گفت به‌اندازه همان به او غذا بدهد و کبابی هم از او خواست هرچه دلش می‌خواهد از دودها بو بکشد! چند لحظه بعد رندی که در همین مغازه کباب سیری خورده بود از جای بلند شد و پرسید چقدر باید بدهد و کبابی بعد از تعارف گفت: ده شاهی و او نیز سکه‌ای یک شاهی را ده بار روی سنگ پیشخوان کوبید و گفت: بشمار صدایش را و ده شاهی‌ات را تحویل بگیر و آنگاه سکه را در جیب گذاشت و گفت: همانطور که بوی کباب را به سنار فروختی، صدای ده سکه یک شاهی را هم بابت هزینه ناهار من دریافت کردی! که احد وظیفه، رییس مرکز اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور در ادامه می‌گوید: «حتي اگر بارش‌هاي زمستاني در حد نرمال نيز باشد به دليل کمبود جدي آب طي سال‌هاي گذشته و پاییز سال جاري، کمبودهاي گذشته جبران نمي‌شود و از نیمه دوم بهار با تنش شديد آبي در بسياري از نقاط کشور مواجه خواهيم شد.»
البته از کرامات ایشان اینست که شیره را خورده‌اند و می‌گویند شیرین است! حالا این مدیرعامل شرکت مهندس آب و فاضلاب کشور و معاون وزیر نیرو است که پس یازده سال مدیرعاملی آب و فاضلاب استان اصفهان، به جای برگزاری جشن‌ها و مسابقات و انجام پروپاگانداهای تبلیغاتی و اجرای نمایش روحوضی به کمک و لابی مدیران ارشد وزارت نیرو نسبت به تعویض زیرساخت‌های آب و فاضلاب نیم‌قرنی اولین شهر برخوردار کشور پس از آبادان یعنی اصفهان همت کند، اما با این احوال و دور زدن ترک فعل‌هایی که آن زمان خلاف نبود نردبان ترقی را طی کرده و سمتی بالاتر بگیرد تا این مسیر و تجربه و توانایی یازده‌ساله را در ادامه برای سراسر کشور به انجام برساند و حالا هم درکلان اینگونه نظر می‌دهد که «به‌رغم پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی مبنی بر بارش‌های نرمال و فرانرمال، متأسفانه شاهد کاهش بارش‌ها در پاییز امسال بودیم. در چنین شرایطی وظایف ما بیشتر می‌شود و باید مدیریت علمی و جهادی درزمینه تأمین آب و مصرف آن داشته باشیم.»
همانگونه که طی ۱۱ سال مدیریت اصفهان و با توجه به سال‌های اول نرمال بودن بارندگی توانستند شبکه کلان و فرسوده زیرساختی شهر را تعمیر و تعویض و ارتقاء بخشند تا ۲۵ درصد از آب‌های جاری در آن به دلیل فرسودگی‌ها هدر نرود که هنوز هم ادامه دارد! البته بازهم می‌توان حداقل به گفته‌های احد وظیفه، رییس مرکز اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، درباره وضعیت دما در زمستان امیدوار بود که ادامه داده‌اند: «به‌طورکلی میانگین دمای کشور در زمستان بیش‌ازحد نرمال پیش‌بینی می‌شود. به دلیل اینکه مدل‌های عددی زیادی برای شبیه‌سازی وجود دارد، برخی از مدل‌ها شرایط مایل به کم‌بارشی و برخی مدل‌های دیگر نیز شرایط نرمال و اندکی بیش از نرمال دارند و نشانگر شرایطی هستند که بیشتر به سمت نرمال گرایش دارد و انتظار داریم بر اساس خروجی مدل‌ها بارش‌ها در حد نرمال باشد.» که باید منتظر بود و دید در این جدال بین بحران آب و آلاینده‌های جوی و بحران فرونشست‌ها کدام‌یک پیروز میدان می‌شوند و سال آینده چند روز هوای پاک خواهیم داشت و آب در چه زمانی به مرحله جیره‌بندی می‌رسد و آمار ۱۴۰۰ مرگ‌ومیر از آلودگی هوا در سال چگونه نزولی خواهد شد و یا ترقی خواهد کرد!
اما حالا احد وظیفه، رییس مرکز اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی همین سازمان یعنی در همان مسطوره مدیران اشاره‌شده، از کاهش ۴۳ درصدی بارش‌های پاییزی نسبت به بلندمدت می‌گوید که «ميانگين بارش‌هاي کشور طي پاييز ۳۴ ميليمتر ثبت شد اين درحاليست که به صورت نرمال بايد از ابتداي سال آبي تاکنون 60 ميليمتر بارندگي دريافت مي‌کرديم. اين ميزان بارش ثبت‌شده نشان ميدهد که ما با کاهش جدي بارندگي مواجه هستيم، به عبارتي 26 ميليمتر معادل با 43 درصد کمتر از ميانگين بلندمدت بارندگي دريافت کرديم. سال گذشته در اين بازه زماني 33 ميليمتر بارش در کشور ثبت شد بنابراين در سال جاري حدود یک ميليمتر ميانگين بارش‌ها نسبت به سال گذشته بيشتر بوده است اما به‌طورکلی با ميانگين بلندمدت اختلاف زيادي دارد. از سال آبي 1399 تا ۱۴۰۲ سه سال خشکسالي را پشت سر گذاشتيم و امسال در چهارمين سال خشکسالي پياپي هستيم. با بررسي هفتگي و ماهانه وضعيت دمايي درمی‌یابیم طي برخي هفته‌هاي آذرماه ميانگين دماي مناطق فصلي شمال کشور بين ۷ تا ۱۰ درجه سانتيگراد بيش از نرمال بوده و گرماي بي‌سابقه‌اي را در عرض‌هاي شمالي و مناطق سردسير شمال کشور که استان تهران را نيز در برمی‌گیرد، تجربه کرده‌ايم.» انگار در محدوده سازمان هواشناسی کشور ارگانی به نام مرکز کف‌بینی ایجاد کرده‌اند که رییس آن احد وظیفه بااحتیاط ادامه می‌دهد «تمام اين پيش‌بيني‌ها در حد احتمالات است و نمی‌توان به‌طور صددرصد به آنها استناد کرد.»
راویان شکرشکن شیرین‌گفتار نقل کرده‌اند: در عهد قاجار فقیری از بازار شهر می‌گذشت که بوی کباب زمین‌گیرش کرد و به‌ناچار تنها سکه سیاه سناری را که داشت به کبابی داد و گفت به‌اندازه همان به او غذا بدهد و کبابی هم از او خواست هرچه دلش می‌خواهد از دودها بو بکشد! چند لحظه بعد رندی که در همین مغازه کباب سیری خورده بود از جای بلند شد و پرسید چقدر باید بدهد و کبابی بعد از تعارف گفت: ده شاهی و او نیز سکه‌ای یک شاهی را ده بار روی سنگ پیشخوان کوبید و گفت: بشمار صدایش را و ده شاهی‌ات را تحویل بگیر و آنگاه سکه را در جیب گذاشت و گفت: همانطور که بوی کباب را به سنار فروختی، صدای ده سکه یک شاهی را هم بابت هزینه ناهار من دریافت کردی! که احد وظیفه، رییس مرکز اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور در ادامه می‌گوید: «حتي اگر بارش‌هاي زمستاني در حد نرمال نيز باشد به دليل کمبود جدي آب طي سال‌هاي گذشته و پاییز سال جاري، کمبودهاي گذشته جبران نمي‌شود و از نیمه دوم بهار با تنش شديد آبي در بسياري از نقاط کشور مواجه خواهيم شد.»
البته از کرامات ایشان اینست که شیره را خورده‌اند و می‌گویند شیرین است! حالا این مدیرعامل شرکت مهندس آب و فاضلاب کشور و معاون وزیر نیرو است که پس یازده سال مدیرعاملی آب و فاضلاب استان اصفهان، به جای برگزاری جشن‌ها و مسابقات و انجام پروپاگانداهای تبلیغاتی و اجرای نمایش روحوضی به کمک و لابی مدیران ارشد وزارت نیرو نسبت به تعویض زیرساخت‌های آب و فاضلاب نیم‌قرنی اولین شهر برخوردار کشور پس از آبادان یعنی اصفهان همت کند، اما با این احوال و دور زدن ترک فعل‌هایی که آن زمان خلاف نبود نردبان ترقی را طی کرده و سمتی بالاتر بگیرد تا این مسیر و تجربه و توانایی یازده‌ساله را در ادامه برای سراسر کشور به انجام برساند و حالا هم درکلان اینگونه نظر می‌دهد که «به‌رغم پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی مبنی بر بارش‌های نرمال و فرانرمال، متأسفانه شاهد کاهش بارش‌ها در پاییز امسال بودیم. در چنین شرایطی وظایف ما بیشتر می‌شود و باید مدیریت علمی و جهادی درزمینه تأمین آب و مصرف آن داشته باشیم.»
همانگونه که طی ۱۱ سال مدیریت اصفهان و با توجه به سال‌های اول نرمال بودن بارندگی توانستند شبکه کلان و فرسوده زیرساختی شهر را تعمیر و تعویض و ارتقاء بخشند تا ۲۵ درصد از آب‌های جاری در آن به دلیل فرسودگی‌ها هدر نرود که هنوز هم ادامه دارد! البته بازهم می‌توان حداقل به گفته‌های احد وظیفه، رییس مرکز اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور، درباره وضعیت دما در زمستان امیدوار بود که ادامه داده‌اند: «به‌طورکلی میانگین دمای کشور در زمستان بیش‌ازحد نرمال پیش‌بینی می‌شود. به دلیل اینکه مدل‌های عددی زیادی برای شبیه‌سازی وجود دارد، برخی از مدل‌ها شرایط مایل به کم‌بارشی و برخی مدل‌های دیگر نیز شرایط نرمال و اندکی بیش از نرمال دارند و نشانگر شرایطی هستند که بیشتر به سمت نرمال گرایش دارد و انتظار داریم بر اساس خروجی مدل‌ها بارش‌ها در حد نرمال باشد.» که باید منتظر بود و دید در این جدال بین بحران آب و آلاینده‌های جوی و بحران فرونشست‌ها کدام‌یک پیروز میدان می‌شوند و سال آینده چند روز هوای پاک خواهیم داشت و آب در چه زمانی به مرحله جیره‌بندی می‌رسد و آمار ۱۴۰۰ مرگ‌ومیر از آلودگی هوا در سال چگونه نزولی خواهد شد و یا ترقی خواهد کرد!
حسن روانشید - روزنامه نگار پیشکسوت
