در اقدامی تامل برانگیز در موضع گیریها متولیان بازار خودرو در قبال گرانیهای افسار گسیخته، شورای رقابت در اطلاعیه ای اعلام کرد متاسفانه اظهارنظر برخی اشخاص حقیقی و حقوقی، موجب ایجاد تلاطم در بازار و بعضا افزایش قیمت انواع خودرو در کشور شده است.
بازار خودرو سالهاست که بی سرو سامان است بگونهای که قیمت ها هر روز رو به افزایش بوده گاه با مصوبات شورای رقابت و گاه در قالب آنچه گرانی خودسرانه یا گرانی بازار مینامند. در این میان اما متولیان و مسئولان امر گاهی مواضعی مطرح میکنند که بیشتر به یک توجیه برای کم کاریهایشان شباهت دارد تا اقدامی برای تنظیم باز. در چارچوب همین رفتارهای سوال برانگیز شورای رقابت در بیانیهای اعلام کرده است از آنجاییکه هرگونه اظهار نظر اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصا در رابطه با وضعیت بازار خودرو و نحوه قیمتگذاری و فروش خودروهای داخلی و انحصاری، لزوما بایستی منطبق بر قوانین مصوب و با تاکید بر ملاحظات مربوط به حفظ آرامش در بازار و توجه به شرایط خاص کشور و پرهیز از آثار و تبعات منفی آن صورت گیرد، قطعا طرح مباحث غیر مصوب و یا اظهارات غیر مسئولانه میتواند موجب بروز تبعات سوء در بازار خودرو و نهایتا منجر به تلاطم در بازار و تشدید برخی عدم تعادلها گردد.
متاسفانه اظهارنظر برخی اشخاص حقیقی و حقوقی، موجب ایجاد تلاطم در بازار و بعضا افزایش قیمت انواع خودرو در کشور گردیده است؛ لذا به اطلاع مردم میرساند که خودروسازان کماکان موظف هستند که خودروهای مورد تعهد را بر اساس جدول و زمانبندی تعهد شده و با قیمتهای مصوب شورای رقابت تحویل خریداران نمایند و کلیه مصوبات شورا بایستی توسط خودروسازان اجرا گردد و هرگونه اظهارنظرِ معطوف به افزایش قیمت خودروهای انحصاری طبق قانون، منوط به مصوب شدن آن در شورای رقابت خواهد بود. لازم به ذکر است که آخرین تغییرات قیمتی شورا در چارچوب دستورالعمل تنظیمی مصوب شورای رقابت در نیمه اول سال ۱۴۰۰ بوده است.
لذا با توجه به اینکه بر اساس ماده ۵۸ قانون اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی، تشخیص انحصاری بودن بازار صرفا و صراحتا جزو اختیارات شورای رقابت است، مادامی که شرایط انحصاری در بازار خودروهای مشمول دستورالعملهای شورای رقابت تداوم داشته باشد و امکان تعیین قیمت و تحمیل شرایط قراردادی غیرمنصفانه از سوی انحصارگر وجود داشته باشد، کماکان کلیه دستورالعملهای مصوب «شورای رقابت» برای بنگاه های ذی ربط و خودروهای مشمول دستورالعمل، لازمالاجرا خواهد بود. بدیهی است عدم رعایت دستورالعملها و ضوابط قیمتگذاری و فروش مصوب شورای رقابت توسط واحدهای تولیدی، تخطی از اجرای قوانین مصوب تلقی شده و پس از رسیدگی نسبت به احقاق حقوق مصرفکنندگان اقدام خواهد شد.
این نوع موضع گیریها این سوال را ایجاد می کند که شورای رقابت در کجای تنظیم تنظیم قیمت قرار دارد وآیا مسئولیت آن این است که هر سه ماه یا ۶ ماه یک دفعه گرانی جدیدی را به بازار خودرو تحمیل نماید و عملا به التهاب بازار دامن بزند.
جالب توجه آنکه گرانیها در حالی ادامه دارد که خودرو سازان نیز از انجام تعهدات خود سر باز زده و شورای رقابت اقدامی در این زمینه ندارد. گزارش عملکرد تولید و فروش خودروسازان بزرگ کشور نشان میدهد از ۷۲ هزار و ۸۵ دستگاه خودرو تولیدی ایرانخودرو، سایپا و پارسخودرو در مهرماه، بیش از ۱۰ هزار دستگاه خودرو از محصولات ایرانخودرو و سایپا تجاری نشده است. اما پارس خودرو خودروهای ناقص تولیدی ماههای پیش از مهرماه را در هفتمین ماه ۱۴۰۰ تکمیل و فاکتور کرده است.
طبق آمار ارائه شده توسط خودروسازان بزرگ کشور به سازمان بورس، در مهرماه سال جاری در مجموع ۷۲ هزار و ۸۵ دستگاه خودرو تولید شده است. از سوی دیگر از مجموع خودروهای تولید مهرماه و پیش از آن خودروسازان بزرگ داخلی، برای ۶۲ هزار و ۲۸۷ دستگاه فاکتور فروش صادر شده است.
در حالیکه پارس خودرو (به عنوان زیر مجموعه سایپا)، بخشی از خودروهای ناقص تولیدی ماههای پیش از مهرماه را تکمیل و در مهرماه تجاری کرده است اما از تولیدات ایرانخودرو و سایپا ۱۰ هزار و ۳۲۳ دستگاه تجاریسازی نشده است.
طبق آمار، گروه صنعتی ایرانخودرو در مهرماه امسال از مجموع ۳۶ هزار و ۳۴۲ دستگاه تولیدی ایرانخودرو ۲۳ هزار و ۴۷۴ دستگاه محصولات خانواده پژو است که ۲۲ هزار و ۵۷۷ دستگاه آن تجاری شده است.تولید محصولات خانواده سمند در هفتمین ماه سال ۱۴۰۰ نیز ۵۰۵۶ دستگاه بوده است اما این خودروساز بخشی از تولیدات ناقص ماههای پیشتر خود را تکمیل و در مهر ماه در مجموع ۶۰۲۵ دستگاه از محصولات خانواده سمند را تجاری کرده است.
علاوه بر این در این مدت، ۳۵۷۱ دستگاه دنا، ۲۷۷۸ دستگاه رانا و ۹۷۰ دستگاه تارا در مجموعه گروه صنعتی ایرانخودرو تولید شده است که به ترتیب از این میزان تولیدها ۴۲۸۷ دستگاه دنا، ۹۹ دستگاه رانا و ۵۷۲ دستگاه تارا توسط ایرانخودرو فروخته شده است.
ایران خودرو همچنین در مهر ماه امسال، عملکرد تولید ۵۵۶ دستگاهی هایما را ثبت کرده که با تکمیل بخشی از تولیدات پیش از مهرماه، برای ۵۷۲ دستگاه هایما فاکتور فروش صادر کرده است.بر این اساس در مهرماه امسال، ۳۴ هزار و ۴۴۸ دستگاه خودرو گروه صنعتی ایرانخودرو تجاری شده و ۱۸۹۴ دستگاه ناقص باقیمانده است.
در دیگر خودروساز بزرگ کشور (سایپا) نیز در مدت یک ماهه مهر ماه ۲۷ هزار و ۲۹ دستگاه خودرو تولید شده است که برای ۱۸ هزار و ۶۰۰ دستگاه فاکتور فروش صادر شده است و ۸۴۲۹ دستگاه خودرو ناقص و غیرقابل تجاریسازی باقیمانده است. البته در آمار فروش شهریور ماه سایپا، تعدادی از شاهینهای تولیدی ماههای پیشتر تکمیل و تجاری شده است.به تفکیک آمار، گروه خودروسازی سایپا در مجموع در ماه هفتم سال جاری ۱۸۷۳ دستگاه وانت پراید (سایپا ۱۵۱) تولید شده که ۴۰ دستگاه آن فروخته شده است.
همچنین در این مدت ۲۳ هزار و ۱۶۷ دستگاه محصولات خانواده تیبا و ۱۹۸۹ دستگاه شاهین تولید شده است که به ترتیب ۱۶ هزار و ۳۱۲ دستگاه از محصولات خانواده تیبا و ۲۲۴۸ دستگاه شاهین تجاریسازی و برایشان صورت مالی ثبت شده است.در گروه پارسخودرو که زیرمجموعه گروه خودروسازی سایپا فعالیت میکند، در مهر ماه امسال ۳۷۵۱ دستگاه از محصولات گروه Q۲۰۰ و ۲۰۹۳ دستگاه از محصولات گروه S۲۰۰ تولید شده است. به ترتیب برای ۳۰۳۶ دستگاه Q۲۰۰ و ۲۹۴۶ دستگاه S۲۰۰، فاکتور فروش صادر شده است.همچنین پارس خودرو در هفتمین ماه امسال ۲۸۷۰ دستگاه کوییک معمولی تولید کرده است اما در این ماه ۳۲۲۷ هزار دستگاه کوییک معمولی فروخته است.
علیرغم اینکه تولید برلیانس و رنو در این گروه خودروسازی متوقف است، در مهرماه امسال ۲۹ دستگاه برلیانس و یک دستگاه رنو (از تولیدات گذشته پارسخودرو) تجاری شده است.بدین ترتیب آمار تولید پارسخودرو در مهرماه عدد ۸۷۱۴ دستگاهی و آمار فروش آن عدد ۹۲۳۹ دستگاهی را نشان میدهد.
لازم به تاکید مجدد است در مواردی که میزان فروش از میزان تولید بیشتر است، بدین معناست که از تولیدهای ماههای گذشته به هردلیل (همچون کسری برخی قطعات) تجاری نشده بود، تجاری و فروخته شده است.
در این میان در اقدامی تامل برانگیز دیگر علی سعادتی مدیرکل دفتر ارزیابی کیفیت کالا و خدمات سازمان ملی استاندارد ایران، ضمن تاکید بر اینکه کیفیت ایجاد رقابت میکند و برخلاف آنکه کسب استاندارد برای کالا و خدمات ضروری است اما کیفیت اجباری نخواهد بود گفت: ارزیابی کیفی خودروها توسط وزارت صمت رصد و بررسی میشود، اما در قالب مدلهای ارزیابی متعالی کیفیت سازمان ملی استاندارد نیست.
بازار خودرو سالهاست که بی سرو سامان است بگونهای که قیمت ها هر روز رو به افزایش بوده گاه با مصوبات شورای رقابت و گاه در قالب آنچه گرانی خودسرانه یا گرانی بازار مینامند. در این میان اما متولیان و مسئولان امر گاهی مواضعی مطرح میکنند که بیشتر به یک توجیه برای کم کاریهایشان شباهت دارد تا اقدامی برای تنظیم باز. در چارچوب همین رفتارهای سوال برانگیز شورای رقابت در بیانیهای اعلام کرده است از آنجاییکه هرگونه اظهار نظر اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصا در رابطه با وضعیت بازار خودرو و نحوه قیمتگذاری و فروش خودروهای داخلی و انحصاری، لزوما بایستی منطبق بر قوانین مصوب و با تاکید بر ملاحظات مربوط به حفظ آرامش در بازار و توجه به شرایط خاص کشور و پرهیز از آثار و تبعات منفی آن صورت گیرد، قطعا طرح مباحث غیر مصوب و یا اظهارات غیر مسئولانه میتواند موجب بروز تبعات سوء در بازار خودرو و نهایتا منجر به تلاطم در بازار و تشدید برخی عدم تعادلها گردد.
متاسفانه اظهارنظر برخی اشخاص حقیقی و حقوقی، موجب ایجاد تلاطم در بازار و بعضا افزایش قیمت انواع خودرو در کشور گردیده است؛ لذا به اطلاع مردم میرساند که خودروسازان کماکان موظف هستند که خودروهای مورد تعهد را بر اساس جدول و زمانبندی تعهد شده و با قیمتهای مصوب شورای رقابت تحویل خریداران نمایند و کلیه مصوبات شورا بایستی توسط خودروسازان اجرا گردد و هرگونه اظهارنظرِ معطوف به افزایش قیمت خودروهای انحصاری طبق قانون، منوط به مصوب شدن آن در شورای رقابت خواهد بود. لازم به ذکر است که آخرین تغییرات قیمتی شورا در چارچوب دستورالعمل تنظیمی مصوب شورای رقابت در نیمه اول سال ۱۴۰۰ بوده است.
لذا با توجه به اینکه بر اساس ماده ۵۸ قانون اجرای سیاست های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی، تشخیص انحصاری بودن بازار صرفا و صراحتا جزو اختیارات شورای رقابت است، مادامی که شرایط انحصاری در بازار خودروهای مشمول دستورالعملهای شورای رقابت تداوم داشته باشد و امکان تعیین قیمت و تحمیل شرایط قراردادی غیرمنصفانه از سوی انحصارگر وجود داشته باشد، کماکان کلیه دستورالعملهای مصوب «شورای رقابت» برای بنگاه های ذی ربط و خودروهای مشمول دستورالعمل، لازمالاجرا خواهد بود. بدیهی است عدم رعایت دستورالعملها و ضوابط قیمتگذاری و فروش مصوب شورای رقابت توسط واحدهای تولیدی، تخطی از اجرای قوانین مصوب تلقی شده و پس از رسیدگی نسبت به احقاق حقوق مصرفکنندگان اقدام خواهد شد.
این نوع موضع گیریها این سوال را ایجاد می کند که شورای رقابت در کجای تنظیم تنظیم قیمت قرار دارد وآیا مسئولیت آن این است که هر سه ماه یا ۶ ماه یک دفعه گرانی جدیدی را به بازار خودرو تحمیل نماید و عملا به التهاب بازار دامن بزند.
جالب توجه آنکه گرانیها در حالی ادامه دارد که خودرو سازان نیز از انجام تعهدات خود سر باز زده و شورای رقابت اقدامی در این زمینه ندارد. گزارش عملکرد تولید و فروش خودروسازان بزرگ کشور نشان میدهد از ۷۲ هزار و ۸۵ دستگاه خودرو تولیدی ایرانخودرو، سایپا و پارسخودرو در مهرماه، بیش از ۱۰ هزار دستگاه خودرو از محصولات ایرانخودرو و سایپا تجاری نشده است. اما پارس خودرو خودروهای ناقص تولیدی ماههای پیش از مهرماه را در هفتمین ماه ۱۴۰۰ تکمیل و فاکتور کرده است.
طبق آمار ارائه شده توسط خودروسازان بزرگ کشور به سازمان بورس، در مهرماه سال جاری در مجموع ۷۲ هزار و ۸۵ دستگاه خودرو تولید شده است. از سوی دیگر از مجموع خودروهای تولید مهرماه و پیش از آن خودروسازان بزرگ داخلی، برای ۶۲ هزار و ۲۸۷ دستگاه فاکتور فروش صادر شده است.
در حالیکه پارس خودرو (به عنوان زیر مجموعه سایپا)، بخشی از خودروهای ناقص تولیدی ماههای پیش از مهرماه را تکمیل و در مهرماه تجاری کرده است اما از تولیدات ایرانخودرو و سایپا ۱۰ هزار و ۳۲۳ دستگاه تجاریسازی نشده است.
طبق آمار، گروه صنعتی ایرانخودرو در مهرماه امسال از مجموع ۳۶ هزار و ۳۴۲ دستگاه تولیدی ایرانخودرو ۲۳ هزار و ۴۷۴ دستگاه محصولات خانواده پژو است که ۲۲ هزار و ۵۷۷ دستگاه آن تجاری شده است.تولید محصولات خانواده سمند در هفتمین ماه سال ۱۴۰۰ نیز ۵۰۵۶ دستگاه بوده است اما این خودروساز بخشی از تولیدات ناقص ماههای پیشتر خود را تکمیل و در مهر ماه در مجموع ۶۰۲۵ دستگاه از محصولات خانواده سمند را تجاری کرده است.
علاوه بر این در این مدت، ۳۵۷۱ دستگاه دنا، ۲۷۷۸ دستگاه رانا و ۹۷۰ دستگاه تارا در مجموعه گروه صنعتی ایرانخودرو تولید شده است که به ترتیب از این میزان تولیدها ۴۲۸۷ دستگاه دنا، ۹۹ دستگاه رانا و ۵۷۲ دستگاه تارا توسط ایرانخودرو فروخته شده است.
ایران خودرو همچنین در مهر ماه امسال، عملکرد تولید ۵۵۶ دستگاهی هایما را ثبت کرده که با تکمیل بخشی از تولیدات پیش از مهرماه، برای ۵۷۲ دستگاه هایما فاکتور فروش صادر کرده است.بر این اساس در مهرماه امسال، ۳۴ هزار و ۴۴۸ دستگاه خودرو گروه صنعتی ایرانخودرو تجاری شده و ۱۸۹۴ دستگاه ناقص باقیمانده است.
در دیگر خودروساز بزرگ کشور (سایپا) نیز در مدت یک ماهه مهر ماه ۲۷ هزار و ۲۹ دستگاه خودرو تولید شده است که برای ۱۸ هزار و ۶۰۰ دستگاه فاکتور فروش صادر شده است و ۸۴۲۹ دستگاه خودرو ناقص و غیرقابل تجاریسازی باقیمانده است. البته در آمار فروش شهریور ماه سایپا، تعدادی از شاهینهای تولیدی ماههای پیشتر تکمیل و تجاری شده است.به تفکیک آمار، گروه خودروسازی سایپا در مجموع در ماه هفتم سال جاری ۱۸۷۳ دستگاه وانت پراید (سایپا ۱۵۱) تولید شده که ۴۰ دستگاه آن فروخته شده است.
همچنین در این مدت ۲۳ هزار و ۱۶۷ دستگاه محصولات خانواده تیبا و ۱۹۸۹ دستگاه شاهین تولید شده است که به ترتیب ۱۶ هزار و ۳۱۲ دستگاه از محصولات خانواده تیبا و ۲۲۴۸ دستگاه شاهین تجاریسازی و برایشان صورت مالی ثبت شده است.در گروه پارسخودرو که زیرمجموعه گروه خودروسازی سایپا فعالیت میکند، در مهر ماه امسال ۳۷۵۱ دستگاه از محصولات گروه Q۲۰۰ و ۲۰۹۳ دستگاه از محصولات گروه S۲۰۰ تولید شده است. به ترتیب برای ۳۰۳۶ دستگاه Q۲۰۰ و ۲۹۴۶ دستگاه S۲۰۰، فاکتور فروش صادر شده است.همچنین پارس خودرو در هفتمین ماه امسال ۲۸۷۰ دستگاه کوییک معمولی تولید کرده است اما در این ماه ۳۲۲۷ هزار دستگاه کوییک معمولی فروخته است.
علیرغم اینکه تولید برلیانس و رنو در این گروه خودروسازی متوقف است، در مهرماه امسال ۲۹ دستگاه برلیانس و یک دستگاه رنو (از تولیدات گذشته پارسخودرو) تجاری شده است.بدین ترتیب آمار تولید پارسخودرو در مهرماه عدد ۸۷۱۴ دستگاهی و آمار فروش آن عدد ۹۲۳۹ دستگاهی را نشان میدهد.
لازم به تاکید مجدد است در مواردی که میزان فروش از میزان تولید بیشتر است، بدین معناست که از تولیدهای ماههای گذشته به هردلیل (همچون کسری برخی قطعات) تجاری نشده بود، تجاری و فروخته شده است.
در این میان در اقدامی تامل برانگیز دیگر علی سعادتی مدیرکل دفتر ارزیابی کیفیت کالا و خدمات سازمان ملی استاندارد ایران، ضمن تاکید بر اینکه کیفیت ایجاد رقابت میکند و برخلاف آنکه کسب استاندارد برای کالا و خدمات ضروری است اما کیفیت اجباری نخواهد بود گفت: ارزیابی کیفی خودروها توسط وزارت صمت رصد و بررسی میشود، اما در قالب مدلهای ارزیابی متعالی کیفیت سازمان ملی استاندارد نیست.