انگلیسیها در حالی ادعای توسعه روابط با ایران را سر میدهند و حتی جانسون وزیر خارجه این کشور به تهران سفر داشته که در رفتارهای اخیر آنها نکات قابل توجهی دیده میشود. ترزا می نخستوزیر انگلیس در حالی با تیلرسون وزیر خارجه آمریکا دیدار کرد که از محورهای اصلی همکاریهای دو کشور را مقابله با ایران عنوان کرده است. انگلیسیها همچنین از تشکیل کمیته بازنگری در برجام حمایت کردهاند. نکته قابل توجه آنکه جانسون وزیر خارجه انگلیس، ایران را به رفتارهای بحرانساز در منطقه متهم و بر همکاری با آمریکا در مقابله با این رفتارها تاکید کرده است انگلیسیها در دیدار با سران برخی کشورهای عربی از جمله در عربستان بر همگرایی عربی برای مقابله با ایران تاکید داشتهاند. نکته قابل توجه آنکه در زمان برخی اعتراضات در ایران رسانههای انگلیسی به ویژه بیبیسی از هیچ اقدامی برای دامن زدن به اعتراضها و تبدیل آن به آشوب و اغتشاش فروگذار نبودهاند.
مجموع این اقدامات در حالی صورت گرفته که شدت مواضع ضدایرانی آمریکا موجب در حاشیه قرار گرفتن رفتارهای انگلیس شده است. در تحلیل رفتار انگلیسیها چند نکته مطرح میشود. یک سناریو آن است که سران انگلیس با بحرانهای داخلی بسیاری مواجه هستند از یکسو ترزا می نخستوزیر توسط مخالفان برای کنارهگیری از قدرت تحت فشار است در حالی که مسئله برگزیت یا همان خروج از اتحادیه اروپا و مشکلات اقتصادی نیز به چالشهای وی افزوده است. از سوی دیگر جانسون وزیر خارجه انگلیس نیز برای کنارهگیری از قدرت تحت فشار قرار دارد. دولتمردان انگلیس برای فرار از این بحرانها به دنبال انحراف افکار عمومی هستند که مساله ایران، روسیه و... میتواند از ابعاد آن باشد.
سناریوی دیگر آن است که انگلیس راهبرد جدیدی را در غرب آسیا در نظر گرفته و آن توسعه نفوذ در کشورهای عربی برای فروش تسلیحات، سوق دادن آنها به روند سازش با رژیم صهیونیستی و نیز قرار گرفتن در معادلات منطقه با توجه به افول بازیگری آمریکاست. آنچه توجیهکننده این اقدامات است فضای ایرانهراسی و البته همراهی با آمریکاست که سعی دارد تا با طرحهای ضدایرانی موقعیت منطقهای برای خود کسب کند.
هر کدام از این سناریوها که مطرح شود یک نکته در ورای آن باید مورد توجه باشد آن اینکه عاملی که ریشه تحرکات انگلیس باشد یک اصل را در خود دارد آن دشمنی پایانناپذیر انگلیسیها با ایران و ایرانی است. انگلیسی که ریشه کودتاها و حتی نسلکشی در ایران در دوران جنگ جهانی بوده هر چند در ظاهر ادعای حمایت از برجام و همکاری با تهران سر میدهد اما در عمل هیچ تفاوتی در رفتار آن در قبال ایران وجود ندارد و نمیتوان آن را از اردوگاه آمریکا جدا ساخت. در این میان انگلیس باید بداند که در لوای هوچیگریهای ترامپ نمیتواند رویکرد ضدایرانی خود را پنهان سازد و باید پاسخگوی عملکردهای خود باشد و در سایه ادعای پایبندی به برجام نمیتواند خود را پنهان سازد.
نویسنده: قاسم غفوری