دولت ترامپ به معافیتهای تحریمی برای روسیه، چین و شرکتهای اروپایی به منظور همکاری با برنامه هستهای ایران پایان داد. این در حالی بود که پیش از این، این معافیتها تمدید میشد. چرا دولت ترامپ این معافیتها را تمدید نکرد؟
هدف از این کار تسهیل اهداف صلح آمیز برنامه هستهای ایران و دشوارتر کردن هدایت این برنامه به اهداف نظامی است. ادامه کار و معافیتها بنابراین به نفع منع گسترش سلاحهای هستهای خواهد بود. اما منع گسترش سلاح هدف اصلی دولت ترامپ نیست.
در عوض، هدف واشنگتن از بین بردن برنامه جامع اقدام مشترک است که همواره آن را رد نموده زیرا برجام موفقیت برجسته دولت قبلی – اوباما - بوده است.
ترامپ پس از آنکه از برجام خارج شد و آنرا نقض کرد چند بار معافیتهای مرتبط با همکاری بین المللی با ایران را تمدید کرد. چرا در این مقطع زمانی این معافیتها را تمدید نکرد؟
زمان این اقدام احتمالاً تا حدودی منعکس کننده بحث داخلی در داخل دولت ترامپ و زمانی که این بحث به نتیجه رسیده، بوده است. همچنین رئیس جمهور ترامپ و افرادی که در دولت وی حضور دارند- مانند پمپئو وزیر امور خارجه- مصمم به نابودی برجام هستند و آنها میدانند که ممکن است زمان برای آنها تمام شود.
با این چشم انداز که ممکن است ترامپ انتخابات را در ماه نوامبر از دست بدهد، آنها میدانند که ممکن است فقط چند ماه برای نابودی توافق باقی مانده باشد، از این رو اقداماتی را انجام میدهند که احیای آن برای دولت جانشین بسیار دشوار باشد.
علیرغم اینکه دولت ترامپ این معافیتها را تمدید نکرد ولی نیروگاه بوشهر را از این موضوع مستثنی کرد و معافیتهای مرتبط با آنرا برای ۹۰ روز تمدید کرد. آمریکا دلیل این کار را چنین توجیه کرد که میخواهد از ایمنی اقداماتی که در این نیروگاه صورت میگیرد مطمئن شود. دلیل مستثنی شدن نیروگاه بوشهر از این تصمیم چه بود؟
این استثنا قابل توجه نیست. ۹۰ روز فقط کمی طولانیتر از مدت زمان ۶۰ روزه است که در مورد خاتمه دادن به معافیتی دیگر اعلام شد. تصمیم در مورد بوشهر بدان معنی است که تصمیم دیگری توسط رئیس جمهور در پایان دوره ۹۰ روزه - در ماه اوت-اتخاذ خواهد شد.
تندروها مانند پومپئو احتمالاً اطمینان دارند که با نزدیکتر شدن به زمان انتخابات و با این چشم انداز که ایران تا آن زمان با اقداماتی که میتواند تحت عنوان تحریک کننده توصیف شود واکنش نشان خواهد داد و ترامپ در ماه آگوست تصمیم به پایان معافیت بوشهر نیز خواهد گرفت.
یکی از اهداف برجام کمک به توسعه و پیشرفت برنامه هستهای عنوان شده بود. این تصمیم چگونه میتواند رسیدن به این هدف را محقق سازد؟
دولتهای خارجی و دولتهایی که در این کار نقش داشتهاند، یک گزینه پیش رو خواهند داشت. آنها میتوانند سعی کنند به ارتباط تجاری و اقتصادی با ایران ادامه دهند، اما با این کار ممکن است امریکا آنها را نیز تحریم کند.
این تهدید باعث شده است که بیشتر کشورها از تجارت و همکاریهای دیگر با ایران دلسرد شوند به خصوص اروپاییها. بنابراین برای طرفهای دیگر برجام مطابقت با تعهدات خود تحت برجام بسیار دشوار خواهد بود. همواره این ترس وجود دارد زیرا دولت ترامپ بر روی تلاشهای خود جهت از بین بردن برجام حساب میکند.
عطوان: ورود نفتکشها به ونزوئلا قواعد رویارویی میان ایران و آمریکا را تغییر داد
تحلیلگر برجسته جهان عرب اظهار داشت، ورود نفتکشهای ایرانی به ونزوئلا قواعد درگیری میان ایران و آمریکا را تغییر داد با این مفهوم، که کشتیها و ناوهای هواپیمابر آمریکایی و پایگاههای آن در منطقه خلیجفارس در تیررس موشکهای نقطهزن ایرانی قرار دارند.
عبدالباری عطوان در سرمقاله روزنامه فرامنطقهای "رای الیوم" نوشت: ۴ نفتکش ایرانی به بنادر ونزوئلا رسیده است و پنجمی هم در راه است و این در میان سکوت قابل توجه آمریکاست و جشنهای دوگانه ایرانی- ونزوئلایی به خاطر این پیروزی بزرگ محور مقاومت است که بازوهایش تا قاره آمریکای جنوبی و حیات خلوت آمریکا امتداد یافته است.
این ۵ نفتکش فقط حامل فرآوردههای نفتی (بنزین و گازوئیل) برای این کشور همپیمان تحت محاصره که عضو اصلی محور مقاومت است، نیست بلکه لوازم یدکی و کارشناسان فنی برای تعمیر پالایشگاههای ونزوئلا را منتقل میکند تا این پالایشگاهها پس از ماهها توقف فعالیتشان را از سربگیرند و بالاتر از آن، پیام قوی به" دونالد ترامپ" رئیسجمهوری آمریکا و دولتش است با این مضمون، که تحریم و محاصرهتان در حال تحلیل رفتن است و از شکستی به شکست دیگر منتقل میشود و نتایجی کاملا معکوس میدهد.
دولت ترامپ ایران را از طریق واسطههایی از کشورهای عرب حوزه خلیجفارس تهدید کرد که مانع از رسیدن این نفتکشها به ونزوئلا خواهد شد حتی اگر نیاز باشد به زور متوسل میشود ولی مسئولان ایرانی آن را به تمسخر گرفتند، و کشتیهای آنها "با عشوه" در دریاها و اقیانوسها در حرکت هستند و سگهای آمریکایی پارس میکنند.
این تغییری بزرگ در قواعد درگیری و رویارویی میان ایران و ایالات متحده آمریکا است که برجستهترین عنوان آن این است: تمامی کشتیها و ناوهای هواپیمابر آمریکایی و پایگاههای آمریکایی در منطقه خلیجفارس در تیررس موشکهای نقطهزن ایرانی قرار دارند و اگر دولت آمریکا از جدیت تهدید ایران برای انتقامگیری مطمئن نبود، طرح و برنامههای خود مبنی بر جلوگیری از ورود این نفتکشها به ونزوئلا را اجرا میکرد.
مهمترین پیامی که ایران از طریق این اقدام به چالشهای آمریکا داد و برنامهاش برای ارسال ۵ نفتکش را پیش برد خطاب به اعضای محور مقاومت و متحدانش در سرتاسر دنیا بود که ایران هرگز به آنها خیانت نمیکند و با قدرت در کنار آنها در برابر قلدربازیهای اسرائیل و آمریکا میایستد.