دكترعباسعلي فرزندي: صبر صبر که به معنای "واداشتن خویش به آنچه مقتضای دین و خرد و نگهداری از آنچه نزد شرع و عقل ناپسند است." و همچنین به خودداری از جزع و ناشکیبی و از دست ندادن تدبیر معنا شده است. باعث می‌شود تا در رزمندگان ایستادگی، مقاومت و پایداری، مقابله با عواملی که انسان را از تلاش در راه هدف باز می‌دارد، ایجاد کند و تحمل سختیها و ناگواریها به خاطر پیروز شدن و انجام وظیفه را برای آنان آسان کند. لذا می توان گفت: "صبر یعنی مقاومت در برابر موانع و سختیها به منظور رسیدن به هدف"، رزمنده ای که برای تحقق آرمان خویش و برتری کلمه حق به موانع و مشکلات درونی از قبیل سستی، نومیدی، وسوسه های شیطانی، ترس و ... یا موانع بیرونی از قبیل دشواری راه، آتش دشمن، زخمی شدن و امثال آن برخورد می کند و در برابر همه این مشکلات مقاومت می‌کند و صحنه نبرد را ترک نمی‌گوید، مصداق کامل انسان صابر است. با نگاه تجربی، از منظر دین و با استدلال عقلی این نکته روشن میشود که هر کس بخواهد بماند و به اهداف خویش نایل گردد باید به سلاح صبر مجهز گردد تا در مقابل موانع، مشکلات، بالاخص در شرایط حاد پایمردی نماید. هر انسان مومنی که بخواهد به سعادت برسد باید از بسیاری از لذتها چشم پوشی نماید و هر رزمنده و مجاهدی برای حفظ امنیت و غلبه بر دشمن نیازمند صبر و پایمردی است. پویندگان حقیقت و رهروان راه خدا و حافظان دین در طول تاریخ با صبر و استقامت موجودیت دین و شرف و عزت خویش را حفظ نموده اند. چنانکه رزمندگان اسلام در دفاع مقدس با صبر و استقامت خود برای ملت ایران عزت و شرف همیشگی آفریدند. صبر نقش محوری و تعیین کننده در پیکره ایمان دارد. با صبر است که ایمان به خدا به عنوان خمیرمایه حیات معنوی انسان حفظ میشود صبر در [پیکره] ایمان به منزله "سر" در بدن است. اگر سر از بدن جدا شود، بدن نابود میشود، همینطور با رفتن صبر، "ایمان" از میان خواهد رفت. یقین به خدا، دین، پیامبران و انذار تکیه گاه اصلی صبر است، انسانی که به خدا، پیامبران و رستاخیز ایمان دارد و وعده های الهی را تخلف ناپذیر میداند و باور دارد که فرجام و سرانجام به دست خدا و عاقبت نیک از آن متقیان است، در برابر مشکلات، ناملایمات شکیبایی می‌ورزد و هرگز میدان تلاش و کوشش و سنگر جهاد و دفاع را خالی نمیگذارد. ریشه صبر یقین محکم به خداوند است همچنین است که انسان مؤمن به دلیل ایمان به درستی راهی که انتخاب نموده است بر نادرستی و باطل بودن راه دشمنان و نابودی آنها گواهی میدهد، لذا با نتیجه گیری اینکه آینده ای روشن در انتظار اوست و یقین دارد که در پی سختیها سعادت نصیبش خواهد شد با عزم جزم و با توان و روحیه بال و با انگیزه قوی با مشکلات و موانع در مسیر مواجه میشود و با شیرینی پیروزی تلخی های شکیبایی را بر طرف مینماید و شیرینی پیروزی تلخی شکیبایی را میزداید. تاکیدات زیادی از قرآن و سفارشات فراوانی از ائمه معصومین علیهم السلام وجود دارد که جایگاه و اهمیت صبر را تبیین نموده است. خداوند متعال وعده داده است که: "اجر و پاداش صبر صابران را تام و بدون حساب خواهد داد." و حضرت علی (ع) "صبر را بهترین لشکر مومن دانسته است" و صبر را بهترین عامل برای پیروزی بر میشمرد. اهمیت صبر و استقامت از دیدگاه امام خمینی (ره) نیز آن چنان بالا است که ایشان آن را یکی از علل پیروزی ملت ایران در عرصه های مختلف، از جمله دفاع مقدس میدانند. چنانچه فرموده است: "با تمام قدرت بیست سال هم این جنگ اگر طول بکشد ما ایستاده ایم." ، "امروز روز استقامت، روز پایداری است" و در سخن دیگری فرمودند: ..این ملت باید علاوه بر جهاد، استقامت در جهاد داشته باشد. همچنین آن حضرت برای جلوگیری از سستی و رخوت ملت ایران فرموده اند: "جنگ[ها] کمبود دارد، جنگ شهادت دارد... جنگها خرابی دارد... باید استقامت داشته باشید، پایداری داشته باشید." مقام معظم رهبری فرموده است: "عزیزان ما به جبهه میروند و با تلاش، صبر و مقاومت، دشمن را متوقف [میکنند] و یا عقب میرانند." صبر و استقامت از دیدگاه صاحب نظران جنگی و فرماندهان دفاع مقدس نیز از اهمیت بالا و والایی برخوردار بوده است. سرلشگر محسن رضایی درباره رزمندگان اسلام در عملیات خیبر چنین میگوید: "در جزایر چه گذشت؟ مقاومت... دشمن تمامی امکاناتش را به کار گرفت، توپولف آورد، ایلوشین را برای اولین بار در جنگ آورد، هر فروندش یک کیلومتر تمام را بمب فرو ریخت، یک میلیون و پانصد هزار گلوله در این جزیره ریختند، دشمن همه تلاشش را انجام داد تا با پاتکهایش جزایر را از ما بگیرد، اما رزمندگان ما ماندند، ایستادند و مقاومت کردند." سردار شهید مهدی زین الدین فرمانده مقاوم و خستگی‌ناپذیر لشگر 17 علی‌بن ابی طالب (ع) (که خود شاهد مقاومت مردانه و صبر وصف ناپذیرش در عملیات خیبر بوده و توصیه آن شهید والامقام را نسبت به صبر و مقاومت در مقابل دشمن را به یاد دارم) ضرورت مقاومت و ایستادگی و اثر آن بر پیروزی را چنین بیان نموده است: "تنها کسانی در صحنه نبرد راست قامتانند، که به خداوند اتکا نمایند و با توکل بر او پیش تازند، نه در سختی ها و نه در پیروزی‌ها، در هیچ کجا از یاد او غافل نشوند و محکم و مقاوم چون کوه بایستد و دشمن را از پای درآورند. و این صفت مخصوص رزمندگان اسلام است. در هیچ کجای دنیا آن کسانی که اعتقاد به خداوند و اعتقاد به معاد روز قیامت ندارند، نمیتوانند دارای چنین مقاومت و ایستادگی باشند. رمز پیروزی صحنه نبرد، مقاومت و ایستادگی است." در اکثریت قریب به اتفاق سفارش و وصایای شهیدان دفاع مقدس نیز تاکید بر صبر و استقامت در راه هدف مورد توجه قرار گرفته است. اولین اثر صبر تضمین پیروزی است. چنانچه امیرالمومنین علیه السلام میفرماید: انسان شکیبا و بردبار هرگز پیروزی را از دست نمیدهد، گرچه دستیابی به آن مدتی طول بکشد. یا خداوند پیروزی را پس از صبر نازل میکند. صبر و ظفر هر دو دوستان قدیمند بر اثر صبر نوبت ظفر آید.