وزیر نیرو با ارائه گزارشی از وضعیت مصرف بالای آب و برق در کشور، دلایل خشکی تالابها و دریاچه ارومیه، افت سطح آب زیرزمینی در ۲۹۸ دشت و اینکه زنگ خطر آلودگی منابع آبی کشور به صدا در آمده است، گفت: کشت و تولید برنج در مناطق مرکزی و جنوبی کشور که با کمبود آب مواجه است، صحیح نیست.
حمید چیتچیان با ارائه گزارشی از وضعیت آب و برق، گفت: تولیدات صنعت و آب و برق دو کالای ارزنده، بسیار مهم و حیاتی است که تامین آن در سراسر کشور برعهده وزارت نیرو قرار دارد.
وزیر نیرو اظهار داشت: آب و برق نه فقط در رفاه و آسایش مردم نقش بسیار اساسی دارد بلکه این دو خدمت از ارکان و زیرساختهای اساسی توسعه اقتصادی در هر کشوری محسوب میشود.
چیتچیان با اشاره به اینکه فعالیتهای صنعتی، کشاورزی و خدماتی نیازمند خدمات آب و برق است، افزود: کوچکترین خدشه در تامین این دو خدمت لطمات بزرگی به شئون اقتصادی و اجتماعی هر کشوری وارد میکند.
وی ادامه داد: در سالهای پس از انقلاب پیشرفتهای بسیار بزرگی در تامین این دو خدمت بر کشور صورت گرفت و سرمایههای بزرگی نیز به انجام رسید و به صورت کلی کشور در فناوریهای مرتبط آب و برق به پایه خودکفایی رسیده است.
وزیر نیرو تاکید کرد: احداث بزرگترین سدها و نیروگاهها در مرحله طراحی و اجرا و در نهایت بهرهبرداری توسط شرکتهای ایرانی انجام میشود.
چیتچیان اظهار داشت: در بخش برق بیش از ۳۰ میلیون مشترک تحت پوشش شبکه برق قرار دارد و در حال حاضر ۴۶۰ واحد بزرگ نیروگاهی نیز در کشور فعال است.
وی ظرفیت نصب شده تولید برق کشور را ۷۱ هزار و ۴۰۰ مگاوات اعلام کرد و افزود: رتبه ایران در این بخش چهاردهم جهان است.
وزیر نیرو ادامه داد: در بخش آب بیش از ۳۴۰ سد توسط وزارت نیرو احداث شده و ۱۲۹ سد نیز در حال حاضر در دست احداث است و توسط سدهایی که تاکنون به بهرهبرداری رسیده بیش از ۳۳ میلیارد مترمکعب آب در هر سال تنظیم میشود و در اختیار بخش شرب، صنعت و کشاورزی قرار میگیرد.
چیتچیان تصریح کرد: ۱۸ میلیون مشترک آبی شامل ۲۳ میلیون واحد تحت پوشش آب شهری و روستایی کشور قرار دارد و میتوان گفت در حال حاضر هیچ روستا و شهری در کشور نیست که تحت شمول خدمات آب و برق قرار نگرفته باشد.
وی میزان سرمایهگذاری صورت گرفته در بخش برق را بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان و سرمایهگذاری بخش آب را نیز بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان در تاسیسات آبی اعلام کرد و گفت: در بسیاری از کشورهای دنیا کشاورزی به صورت دیم است، اما در ایران از نظر سطح زیرکشت آبی رتبه چهارم دنیا را بعد از چین، هند و آمریکا داریم.
وزیر نیرو با تاکید بر اینکه بالغ بر ۸.۲ میلیون هکتار اراضی کشاورزی آبی در کشور داریم، افزود: کشور ما از نظر منابع انرژی و تجدیدشونده بسیار غنی بوده و سرمایهگذاری زیادی نیز صورت گرفته، اما از نظر منابع آبی کشور ما فقیر است.
چیتچیان با طرح این سوال که آیا کافی است با تکیه بر ظرفیتهای خوب در بخش عرضه و تامین آب و برق به مصرف بیتوجه باشیم؟، ادامه داد: آیا نحوه مصرف ما درست است؟ آیا امکان ندارد از آب و برق بهترین استفاده را ببریم و از هدررفت جلوگیری کنیم؟
وی خاطرنشان کرد: در تمام دنیا این مساله روشن شده اگر کشوری ۴۰ درصد از منابع آب تجدیدشونده خود را مصرف کند آن کشور در حالت پایدار است، اظهار داشت: در کشور ما متاسفانه ۸۰ درصد منابع تجدیدشونده آب استفاده میشود و این موضوع مشکلات بسیار حادی را برای کشور ایجاد کرده است.
وزیر نیرو خشک شدن تالابها و دریاچه ارومیه را از علائم مصرف بسیار زیاد منابع آب دانست و افزود: علامت دوم مصرف بیرویه آب در ایران پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی است به نحوی که قبلا در ۲۰ متری به آب میرسیدیم ولی امروز در ۳۰۰ متری و در برخی جاها نیز تا ۵۰۰ متر چاه حفر میکنیم تا به آب برسیم.
چیتچیان با اشاره به اینکه از مجموع ۶۰۹ دشت کشور، ۲۹۸ دشت دارای بیلان منفی منابع آب زیرزمینی است، گفت: بررسی وضعیت ۴۶ ساله منابع آب رودخانهها نیز نشان میدهد که در حال حاضر در این بخش نیز ۵۰ درصد کاهش اتفاق افتاده و برخی از رودخانهها مانند زایندهرود در اصفهان نیز خشک شده است.
وی به افزایش مصرف آب و از سویی خشکسالی و تغییرات اقلیم اشاره کرد و ادامه داد: میزان سرانه آب تجدیدشونده به ازای هر نفر از ۴ هزار مترمكعب ۳۵ سال پیش به یکهزار و ۶۰۰ مترمکعب در حال حاضر کاهش یافته است.
وزیر نیرو مصرف آب در کشور ما را در مقایسه با سایر کشورها بسیار بالا دانست و اظهار داشت: مصرف آب شهری به ازای هر نفر در روز ۲۵۰ لیتر است در حالی که در کشوری مانند آلمان این میزان ۱۵۹ لیتر است که نشان میدهد در ایران ۱.۵ برابر آلمان آب مصرف میکنیم که در واقع باید گفت هدر میدهیم.
چیتچیان در بخش دیگری از گزارش خود به مصرف ۹۲ درصد کل منابع آب کشور در بخش کشاورزی پرداخت و بیان داشت: در لیبی راندمان آب کشاورزی ۶۰ درصد، در هند ۵۴ درصد، در مصر ۵۳ درصد، در سوریه ۴۵ درصد، اما در ایران ۳۳ درصد است و در ایران به ازای هر هکتار برنجکاری در سال ۲۵ هزار مترمکعب آب مصرف میشود و این میزان در دنیا ۱۵ هزار مترمکعب است.
وی مصرف آب به ازای هر هکتار تولید چغندرقند و ذرت را در دنیا ۱۰ هزار و ۶۰۰ مترمکعب اعلام کرد و گفت: این میزان در ایران ۱۶ هزار مترمکعب است.
وزیر نیرو با تاکید بر اینکه در حفاظت کیفی منابع آب نیز مشکلاتی داریم، اظهار داشت: فاضلابهای صنعتی و کودهای شیمیایی به همراه پساب کشاورزی وارد منابع آب میشود و منابع آبی کشور روز به روز آلودهتر شده و این یک زنگ خطر جدی برای حیات آینده کشور است.
چیتچیان با بیان اینکه در عرضه و تامین آب و برق سرمایهگذاری شده ولی شیوه مصرف ما مطابق قواعد منطقی کار نیست، تصریح کرد: ما بیش از حد مصرف میکنیم و مصرف انرژی در ایران همراه با اسراف است، اما تعالی اسلام، آیات قرآن، احادیث پیشوایان معصوم(ع) و شیوه زندگی بزرگان دین گواه بر این است که اسراف در اسلام مذموم است و خداوند ما را از اسراف نهی کرده است، حتی اگر منابع فراوان داشته باشیم چه رسد به اینکه ایران با کمبود منابع آب نیز مواجه باشد.
وی به تاکیدات مقام معظم رهبری بر رعایت الگوی مصرف و مدیریت آن، رشد بهرهوری و افزایش تولید داخلی اشاره کرد و ادامه داد: اگر راندمان آب کشاورزی بهتر نشود نیاز به واردات منابع غذایی هر روز بیشتر میشود بنابراین چارهای جز این نداریم که در مصرف آب و انرژی صرفهجویی کنیم.
وزیر نیرو اصلاح الگوی آبیاری و استفاده از شیوههای آبیاری تحت فشار به جای روشهای غرقابی را مورد تاکید قرار داد و گفت: اصلاح الگوی کشت و توسعه کشت گلخانهای میتواند در تولید محصولات کشاورزی و همچنین کاهش مصرف آب تاثیرگذار باشد.
چیتچیان با انتقاد از کشت برنج در مناطق مرکز و جنوب کشور خاطرنشان کرد: در شمال کشور برنجکاری خوب است، ولی وقتی در مرکز و جنوب ایران یک هکتار برنجکاری میکنیم به آن معنا است که کشاورزی را از کشت ۲ هکتار غلات محروم کردهایم.
وی جلوگیری از سرازیر شدن ضایعات و فاضلابهای شهری و کشاورزی به منابع آب را مورد اشاره قرار داد و بیان داشت: استفاده از شیرها و سردوشهای کممصرف آب و جداسازی سامانه آب شرب از بهداشتی و تفکیک تامین آب مورد نیاز فضای سبز شهرها و مصارف صنعتی از شرب را از راهکارهای کاهش مصرف آب در کشور برشمرد.
وزیر نیرو با تاکید بر اینکه در دنیا تا ۷ بار بازچرخانی در مصارف آب صنعتی صورت میگیرد، گفت: در بخش برق نیز سالیانه ۸ درصد مصارف کشور افزایش مییابد که این موضوع در دنیا بیسابقه است و مشترکان باید در تمام ساعات شبانهروز به ویژه ۱۱ تا ۱۵ و ۲۰ تا ۲۳ شب مراقبت بیشتری به عمل بیاورند.