سفر اخیر نمایندگان جنبش حماس به ایران و موضعگیریهای آنها نشان میدهد که ایران همچنان از وضعیت متنابهی در ارتباط با حماس برخوردار است.
جنبش حماس و عوامل تأثیرگذار بر موضعگیری سیاسی این جنبش را باید شناخت تا بتوان تغییراتی را که رخ میدهد، تحلیل کرد. این جنبش در عین حال گرایشهای اخوانالمسلمینی دارد که محور اصلی آن در مصر است و بیشتر آنها از اهل سنت هستند. این موضوع موجب شده جنبش حماس با برخی از کشورهای عربی ارتباط برقرار کند. مجموعهای از عوامل در قدرت یافتن جنبش حماس نقش داشته است، نباید تصور کرد حماس شبیه حزبالله است. زمانی که این جنبش خوب شناخته شود، میتوان از ظرفیتهای آن بهتر استفاده کرد.
بر این اساس میتوان برخورد تند و خشن با این جنبش داشت یا اینکه از ارتباطات آن با سایر جریانهای اسلامی در راستای کاهش تنشها استفاده کرد. باید در منطقه این رویکرد کلان را داشت تا در بازی دیگران به خصوص جریان صهیونیستی و غربی که برای ایران و دیگر کشورهای اسلامی طراحی میکنند، گرفتار نشد. برای مقابله با سناریوهای دشمنان جهان اسلام لازم است نقشهها و دسیسههای آنان درست شناخته شده و سپس خنثی شود.
با توجه به اینکه جنبش حماس یکی از ظرفیتهای بسیار خوب برای ایران است میتوان گفت ایران و حماس در برخی موارد بین خود اختلاف نظرهایی دارند؛ اما نباید با نگاه اشتباه صفر و یک به این مسئله نگاه کرد. بلکه باید از بخش اشتراکات بیشتر استفاده کرد و گفتوگوها را ادامه داد تا اختلافات و تنشها کاهش یابد.
اگر از این زاویه نگاه کنیم، میتوانیم از جنبش حماس به عنوان یک فرصت بسیار خوب برای حلوفصل مسائل منطقه استفاده کنیم. حتی در این زمینه تأخیر نیز پیش آمده است. جنبش حماس فراز و نشیب و تغییر و تحول دارد، ایران نیز باید بر اساس منافع جمهوری اسلامی و امت اسلامی مناسبات خود را پیش ببرد.
سفر اخیر نمایندگان این جنبش به ایران و موضعگیریهای آنها نشان میدهد که ایران همچنان از وضعیت خوبی در ارتباط با حماس برخوردار است. اسماعیل هنیه که در دفتر سیاسی جانشین شد، ارتباط خوبی با ایران دارد. باید از طیفی که به ایران نزدیکتر است، بیشتر استفاده کرد. آنها نگاه انتقادی به دولت سوریه داشتند. البته جمهوری اسلامی نیز به صورت تمام و کمال اقدامات دولت سوریه را قبول نداشت. باید از طریق گفتوگو به جنبش حماس تبیین کرد که وجود اشکال در یک حکومت، مجوز نابود کردن آن حکومت نیست. ممکن است حکومتی که دوباره تشکیل میشود، مشکلات بیشتری داشته باشد.
نویسنده: مجید مختاری