همه فراز و فرودها در اقتصاد برای رسیدن به تعالی و توسعه و پیشرفت و رفاه مردم است، بدون تردید با عزم و انگیزه و پشتکار و همسو شدن نهادهای اقتصادی امکانپذیر خواهد بود. ولی وقتی میخواهیم از اقتصاد تعریفی داشته باشیم چون همه شاخصهای اقتصادی در جوامع مختلف متمایز هستند که کنش و واکنشهایی به همراه دارند.
در حال حاضر مردم مسلمان جهان در شرایط و وضعیت نامطلوب به سر میبرند، چون نرخ مشارکتی و استفاده از فرصتها و ضعف فرهنگی و تعاون و استفاده بهینه از منابع فراوانی که در اختیار دارند عقب افتاده شدهاند و این کشورها از سوی استکبار جهانی با ایجاد جنگهای بزرگ به ویژه در آسیا، آفریقا و... و فجایع زیستمحیطی و بیماریهای واگیردار که به طرق مختلف وارد کشورهای مسلمان مینمایند که منابع فسیلی و معدنی آنها را غارت کنند و رواج سیستم اقتصادی امپریالیستی با زمینههای فرهنگی از طریق رسانه گروهی و شبکههای اجتماعی با وجود آوردن گروههای تکفیری موجباتی فراهم آوردهاند که مسلمانان در کلیه امور به ویژه اقتصادی آموزههای دینی خود را کنار گذاشتهاند در دین اسلام رابطه مستقیم اقتصاد و انسان شدیدا به هم پیوسته است، اندیشمندان و صاحب نظران اقتصادی به خوبی دریافتهاند اقتصاد سرمایهداری برای انسان کاربردی ندارد، جزء برای شرکتهای چند ملیتی و زورگویان بینالمللی اقتصاد باید با ساز و کار انسان معاصر همنظر و همسو و اخلاقی باشد زیست انسانی در کلیه جوامع به ویژه جامعههای تحت ستم آن چنان گرفتار شده که در حال انفجار است در همین زمان نظریهپردازان مالی به بنبست رسیدهاند و این بهترین فرصت برای مطرح کردن اقتصاد اسلامی است و با فرصت، توسعه اقتصادی رفتاری را ملموستر، ساختن راهحلهای مالی برای جوامع بشری به وجود خواهد آورد، ابتدا اقتصاد اسلامی باید تئوریزه گردد، از پتانسیل تحلیلی در فضاهای مجازی استفاده شود برای مقایسه اقتصاد اسلامی و سرمایه داری غربی مطالب ارزنده را در دسترس صاحب نظران و اقتصاددانان دنیا قرار گیرد و برای حفظ و استمرار مداوم کارهای بسیاری باید انجام گیرد، یکی از آموزههای قرآنی و روایی روششناسی است که متاسفانه در کشور ما به صورت مهندسی اقتصاد سرمایهداری عمل میشود ما باید خودمان مهندسی اقتصادی را ایجاد نماییم، هویت ایدئولوژی اسلامی آمیخته با ارزشیابی برای کسب رضایت آحاد مردم میباشد، همه انسانها عدالت اجتماعی را دوست دارند و برایشان قابل احترام، ولی تبعیض از هر لحاظ چه مادی و نژادی باعث تنفر و خودکامگی مورد انزجار آنهاست و این فهم تاریخی اقتصاد و ظرفی برای جوامع تحت ستم و کاربردی اصولی برای استقلال همه جوامع است که این ابزار ایدئولوژی (استقلال، آزادی، حکومت اسلامی) ما را موفق و پیروزی کرد ولی جامعه آکادمیک هنوز نتوانسته دریابد، غرب با مفصلبندی و فرهنگ و رخدادهای تاریخی خود به اقتصاد سرمایهداری رسیده است، ما هیچ شکل هندسی مشابهای با غرب نداریم، فرایند آینده اقتصاد اسلامی از مرزها عبور کرده و طبق آماری اعلام شده بانکهای اسلامی در دنیا به حدود نهصد بانک رسیده و با اینکه بنیانگذار این شیوه بانکداری اسلامی کشور ما بوده است، ولی ما هنوز اندر خم یک کوچهایم.
حوزه و دانشگاه باید فعالتر شوند همانطور که شورای نگهبان قوانین مجلس را به صورت شرعی و اسلامی پایش مینماید، باید یک شورای عالی فقهی کشوری متشکل از علمای درجه اول کلیه حوزههای علمیه به همراه اندیشمندان و دانشمندان دانشگاهی تشکیل شود که بتوانند در اقتصاد خرد و کلان اسلامی به صورت علمی و کاربردی نظریه و تئوری ارائه دهند و بازار پول و سرمایه را از این وضع اسفناک نجات دهند یکی از راهکارها ایجاد توفان فکری میباشد که روشی علمی و کاربردی است. متاسفانه با گذشت نزدیک به چهل سال از انقلاب هنوز در وزارت اقتصاد و دارایی معاونتی که در حوزه اقتصاد اسلامی تحقیق و پژوهش و بر شیوههای نوآورانه نظارت و منطبق با عملکرد اقتصاد اسلامی نماید وجود ندارد، بدون ورود به ایدههای اسلامی نمیتوان به خوبی به هدفهای برنامه ششم توسعه و ۱۴۰۴ رسید.
در این شرایط حساس اقتصاد کشور تلفیق اطلاعات و مفاهیم به شیوه نو به دست آوردن مفاهیم جدید از آنها «خلق ایدههای نوآورانه» را از جمله قابلیتهای ضروری برای اقتصاد اسلامی، خود یک بصیرت است، ارائه یک بصیرت به معنای ایجاد الگویی نوین در روابط دیپلماسی اقتصادی، یافتن شباهتها با وضعیت اقتصاد جهانی با وجود متمایز بودن، که میتواند مجموعهای از دیدگاههایی مانند پژوهشکدههای اقتصاد اسلامی و همچنین اکادمیک را به جهان اسلام و جهانی شدن اقتصاد اسلامی را به سراسر گیتی ارائه نمود.
نویسنده: سیدعلی موسوی قمی