اوکراین یک باردیگر به یکی از محورهای بحرانساز اروپا مبدل شده که نتیجه آن آغاز دور جدید تنشها میان روسیه و غرب است. بر اساس گزارشهای منتشره بحران از آنجا آغاز شد که یکشنبه هفته جاری میان نیروهای روسیه و کشتیهای اوکراینی در خلیج «کرچ» درگیری روی داد. مسکو اوکراین را به نقض حاکمیت حریم آبی این کشور متهم کرده است. در پی بروز تنشهای اخیر بین اوکراین و روسیه «پترو پروشنکو» رئیس جمهوری اوکراین اعلام کرد که از ساعت ۹ صبح چهارشنبه ۲۸ ماه نوامبر حکومت نظامی در این کشور به اجرا گذاشته خواهد شد. در همین حال کشورهای اروپایی موضعی تند علیه روسیه گرفته و خواستار آنچه پایان سلطه گری مسکو نامیدهاند شدهاند. آمریکاییها نیز در حمایت از اوکراین وارد میدان شدند چنانکه حتی ترامپ اعلام کرد که احتمال دارد دیدار خود با پوتین همتای روسش در نشست آتی گروه ۲۰ در آرژانتین را لغو کند. هر چند که تنش میان روسیه و اوکراین دارای سابقهای طولانی است بویژه آنکه از سال ۲۰۱۵ روسیه کریمه را نیز به خاک خود الصاق کرده اما تشدید این تنشها در حال حاضر ابهاماتی را به همراه داشته است. این سوال مطرح است که در مقطع کنونی چرا باید اوکراین به دنبال ایجاد تنشهای جدید با روسیه باشد؟
تحولات درونی اوکراین نشان میدهد که اخیر تحرکات نظامی غرب در این کشور شدت گرفته چنانکه انگلیس از اعزام نیرو به آن خبر داده است همزمان نیز ارتش بمباران مناطق شرقی را اجرا کرده است. اکنون این سناریو مطرح است که اوکراین با ایجاد تنش با روسیه سعی دارد تا هم حضور نظامیان خارجی در کشورش را توجیه کند هم بر بمباران و کشتارهایش در دونتسک سرپوش گذارد.
نکته دیگر مسئله نگاه حامیان اوکراین به تنشها است. روند تحولات نشان میدهد که کشورهای بزرگ اروپایی همچون انگلیس و فرانسه در کنار سران آمریکا با مواضع خود بر آتش این بحران میدمند. در باب دلایل این رویکرد چند نکته قابل توجه است نخست آنکه سران این کشورها در درون با بحرانهای بسیاری مواجه هستند چنانکه ماکرون رئیس جمهور فرانسه گرفتار اعتراضهای شدید مردمی است، ترزا مینخست وزیر انگلیس نیز بر سر برگزیت دوران سختی دارد و ترامپ نیز گرفتار انتقادهای داخلی گستردهای است. بر این اساس میتوان گفت آنها با پرداختن به موضوع اوکراین سعی در انحراف افکار عمومی از شرایط بحرانی خود دارند. در این میان هدفی واحد را نیز میتوان برای آنها تعریف کرد و آن حاشیه کردن پرونده رسوایی ولیعهد سعودی با موضوع قتل خاشقجی است.
تبدیل محور نشست گروه ۲۰ در آرژانتین ازر مسئله بن سلمان به موضوع اوکراین از اهداف آنها میتواند باشد. این امر زمانی قوت میگیرد که سران این کشور بر لزوم حمایت از سعودی تاکید کردهاند.
با توجه به آنچه ذکر شد میتوان گفت اوکراین یکباردیگر بازیچه غربیها برای رسیدن به اهداف داخلی و جهانی هستند هر چند در ظاهر ادعای اقتدار در برابر روسیه را مطرح و میخواهند خود را کشوری مستقل نشان دهند.
نویسنده: علی تتماج