دهمین کنفرانس وزیران مجمع همکاری چین و کشورهای عربی در پکن با سخنرانی شی جین‌پینگ، رئیس جمهور چین برگزار شد در حالی که سران و مقامات ارشد بسیاری از کشورهای عربی در این نشست حضور داشتند. نگاهی بر ابعاد این نشست بیانگر رویکردهای قابل تامل از سوی طرفین این کنفرانس یعنی چین و کشورهای عربی می‌باشد.
پکن در چارچوب سیاست اقتصاد جهانی خویش تلاش دارد تا مراودات اقتصادی گسترد‌ه‌ای را با تمامی کشورها برقرار نماید و دامنه محدودی برای این رویکرد ندارد. در عین حال پکن برای تحقق اهداف توسعه‌ای به شدت نیازمند منابع انرژی و در عین حال بازار فروش است. یکی از طرح‌های مهم پکن را یک کمربند یک جاده تشکیل می‌دهد که بخشی از آن شامل کشورهای عربی غرب اسیا می‌شود. طرحی که نقش محوری و اساسی آن را ایران تشکیل می‌دهد چنانکه پکن در توافق ایران و عربستان برای توسعه روابط نقشی فعال ایفا کرده است. در همین حال پکن برای جلب نظر کشورها و دولتهای منطقه رویکردی حمایتی از مسئله فلسطین داشته است که در نشست مذکور نیز مورد تاکید پینگ رئیس جمهور این کشور قرار گرفت. در نقطقه مقابل اما رویکرد کشورهای عربی به پکن دارای اهمیت بیشتری می‌باشد چرا که این کشورها به صورت سنتی همپیمان آمریکا قلمداد می شوند و رویکرد تعاملی آنها به چین، روسیه و ایران نوعی دوری از آمریکا و حتی اروپا ارزیابی می‌گردد. حقیقت آن است که کشورهای عربی در سالهای اخیر بویژه پس از خروج ناگهانی آمریکا و ناتو از افغانستان، ناتوانی در مدیریت جنگ اوکراین و در ماه‌های اخیر به دلیل حمایت‌های همه جانبه از رژیم صهیونیستی در کشتار غزه و البته ناتوانی این کشور در حمایت از این رژیم نظیر آنچه در طوفان الاقصی و وعده صادق روی داده، تغییرات در معادلات جهانی از یک جانبه گرایی آمریکایی به چند جانبه گرایی، کشورهای عربی را بر آن داشته تا به جای رویکرد یک جانبه به آمریکا به دنبال متحدانی جدید در عرصه جهانی باشند. رویکرد به چین، روسیه و ایران و تلاش برای عضویت در پیمان‌هایی همچون بریکس در این چارجوب قابل ارزیابی است. به هر تقدیر آنچه در کنفرانس پکن روی داده است بیانگر دگرگونی در معادلات جهانی و انزوای بیشتر آمریکاست هر چند که شرایط هنوز به نقطه ای نرسیده است که کشورهای عربی کاملا از آمریکا فاصله بگیرند و همچنان به تعاملات کج دار و مریز خود با آن ادامه می‌دهند.
پکن در چارچوب سیاست اقتصاد جهانی خویش تلاش دارد تا مراودات اقتصادی گسترد‌ه‌ای را با تمامی کشورها برقرار نماید و دامنه محدودی برای این رویکرد ندارد. در عین حال پکن برای تحقق اهداف توسعه‌ای به شدت نیازمند منابع انرژی و در عین حال بازار فروش است. یکی از طرح‌های مهم پکن را یک کمربند یک جاده تشکیل می‌دهد که بخشی از آن شامل کشورهای عربی غرب اسیا می‌شود. طرحی که نقش محوری و اساسی آن را ایران تشکیل می‌دهد چنانکه پکن در توافق ایران و عربستان برای توسعه روابط نقشی فعال ایفا کرده است. در همین حال پکن برای جلب نظر کشورها و دولتهای منطقه رویکردی حمایتی از مسئله فلسطین داشته است که در نشست مذکور نیز مورد تاکید پینگ رئیس جمهور این کشور قرار گرفت. در نقطقه مقابل اما رویکرد کشورهای عربی به پکن دارای اهمیت بیشتری می‌باشد چرا که این کشورها به صورت سنتی همپیمان آمریکا قلمداد می شوند و رویکرد تعاملی آنها به چین، روسیه و ایران نوعی دوری از آمریکا و حتی اروپا ارزیابی می‌گردد. حقیقت آن است که کشورهای عربی در سالهای اخیر بویژه پس از خروج ناگهانی آمریکا و ناتو از افغانستان، ناتوانی در مدیریت جنگ اوکراین و در ماه‌های اخیر به دلیل حمایت‌های همه جانبه از رژیم صهیونیستی در کشتار غزه و البته ناتوانی این کشور در حمایت از این رژیم نظیر آنچه در طوفان الاقصی و وعده صادق روی داده، تغییرات در معادلات جهانی از یک جانبه گرایی آمریکایی به چند جانبه گرایی، کشورهای عربی را بر آن داشته تا به جای رویکرد یک جانبه به آمریکا به دنبال متحدانی جدید در عرصه جهانی باشند. رویکرد به چین، روسیه و ایران و تلاش برای عضویت در پیمان‌هایی همچون بریکس در این چارجوب قابل ارزیابی است. به هر تقدیر آنچه در کنفرانس پکن روی داده است بیانگر دگرگونی در معادلات جهانی و انزوای بیشتر آمریکاست هر چند که شرایط هنوز به نقطه ای نرسیده است که کشورهای عربی کاملا از آمریکا فاصله بگیرند و همچنان به تعاملات کج دار و مریز خود با آن ادامه می‌دهند.
سید محمد صادق لنکرانی
