وقتی منشور سازمان ملل متحد با بندهای صریحش در حمایت از مظلوم را میخوانی وقتی درباره کنوانسیونهای حقوق بشری میشنوی و میبینی که چطور با اعلامیه حقوق بشری باید حقوق همه ملتها، نژادها و عقاید حفظ شود دلت میخواهد به اندازه همه این بندها و حرفهای زیبا عملکرد مناسب از این سازمان عریض و طویل ببینی.
عملکردهایی که هم دنیا را قشنگتر کند و هم باعث شود بگیر و ببندهای معمول رخ ندهد اما، اما با همه این تفاسیر کشتارهایی که در یمن، فلسطین، سوریه، عراق، لبنان و جای جای دنیا رخ میدهد، فجایع انسانی و کودککشیهایی که در فلسطین، یمن و... میبینی به این نتیجه میرسی که این بندها، منشورها و قواعد یک خواب خوشی است که تنها آرزوهای محال را روی کاغذ نوشته است و در عمل نمیتوان به آنها امید بست و از آنها انتظاری داشت.
وقتی سازمان ملل درباره کودککشی در یمن، حمایتهای بیامان ارتش امریکا و دولت سعودی از تروریستهای داعشی اقدام عملی مناسبی انجام نمیدهد و نداده خب طبیعی است که انتظار نداشته باشی وقتی نیروهای مسلح یک کشور را که بارها و بارها در نبرد با تروریستها و نابودی آنها در دنیا مثمرثمر واقع شده است اقدام عملی شایستهای انجام دهد و از آنهایی که حافظان واقعی صلح و کمککننده به حقوق افراد هستند را تشویق کرده و پشتشان بیاستند. این رفتارهای سازمان ملل خصوصا انفعالی که در برخورد با قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در جریان تروریستها داشت میتواند تیر خلاص به آنهایی باشد که هنوز به نهادهای بینالمللی و سازمان ملل و منشورش اعتقاد دارند، این رفتارها نشان داد که نه قطعنامه سازمان ملل موثر است، نه رای لاهه و نه ابراز نگرانیهای دبیرکل! با هم نمونههایی از رفتارهای دوگانه سازمان ملل را مرور میکنیم.
حقوق بشر سازمان ملل متّحد
معیارهای حقوق بشر در حوزههای مختلف به معنای از بین بردن زمینههای شکلگیری نسلکشی است؛ محکومیت جهانی هرگونه نابردباری و تبعیض مبتنی بر مذهب، قومگرایی و نژادپرستی، ترویج حقوق مدنی و سیاسی، حاکمیت قانون و مردمسالاری و توسعه اقتصادی از جمله مواردی است که مورد اهتمام سازمان ملل و عامل بازدارنده از نسلکشی است. جامعه بینالمللی علاوه بر وضع قواعد، نیازمند رعایت معیارهای حقوق بشر و مبارزه با نقض آن است.
مبارزه با نقض حقوق بشر
نسلکشی، شدیدترین نقض حقوق بشر و پیشگیری و مجازات آن سنگینترین مسئولیت جامعه بینالمللی است. ۲ شرط اساسی کارآمدی سازمان، نظارت بر اجرا و رعایت دقیق قواعد حقوق بشر است. در نتیجه، ارزیابی میزان کارآمدی فعالیتهای معطوف به حقوق بشر در ارتباط با پیشگیری از نسلکشی بیشتر منوط به کارآمدی اقدامات سازمان در نظارت بر رعایت قواعد حقوق بشری است. تلاش همهجانبه بینالمللی برای اجرای قواعد حقوق بشری به ویژه در دهههای اخیر، بیشتر و به شکلهای مختلف در سطح ملی، منطقهای و بینالمللی بر اجرای آن نظارت میشود و در این مورد ساز و کارها و نهادهای نظارتی ایجاد شده است نهادهای جهانی حمایت از حقوق بشر عمدتاً حول محور سازمان شکل گرفتهاند؛ برخی از آنها بر منشور و شماری هم بر معاهدات بینالمللی مبتنیاند. در منشور، پیوند ظریفی بین رعایت حقوق بشر و حفظ صلح و امنیت جهانی برقرار و
یمن و مردودی سازمان ملل
۴ سال از جنگ در یمن و نسلکشی و کودککشی و قحطی و بیماری میگذرد اما نه تنها سازمان ملل هیچ کمکی به حل بحران در یمن نکرده است بلکه عملا با ارسال محموله غذاهای فاسد و ارسال محمولههای خیالی عملا کاری برای مردم مظلوم یمن نکرده است.
سوریه و عراق و انفعال نهادهای بینالمللی
چند سال از حمله ناجوانمردانه به عراق و تلاش برای دخالت در امور داخلی سوریه توسط امریکا میگذرد اما عملا سازمان ملل نه تنها به این اتفاق غیرقانونی و غیرانسانی ورود نکرده و مانعی برایشان ایجاد نکرده بلکه با رفتارهای خود در پیشبرد اهداف تروریستها بیشتر در تلاش بوده تا مردم زجر کشیده از سوی تروریستها.
امام خمینی و حقوق بشر غربی
با توجه به آنچه که آمد، باید گفت که امام خمینی نگاه کاملاً انتقادانهای نسبت به مبانی و موازین حقوق بشری غربی و به خصوص عملکرد دولتهای غربی در حوزهی حقوق بشر دارد. عدم اعتقاد دولتهای غربی به حقوق بشر، سوءاستفادهی آنها از حقوق بشر در جهت تامین منافعشان، برخوردهای دوگانه و نقض حقوق بشر توسط خود غربیها بر مبنای شواهد و قراین از جملهی این نقدها است. امام اعلامیهی جهانی حقوق بشر را به عنوان اولین سند حقوق بشری مورد نقد قرار میدهد.
سرلوحهی اعلامیهی آزادی حقوق بشر - سرلوحهاش - آزادی افراد است. از اول، مسلمین بلکه همهی بشر، از اول گرفتار اینهایی بودهاند که امضا کردند و تصویب کردند، این اعلامیهی حقوق بشر را. آمریکا یکی از آنهاست که تصویب کردند، این را و امضا کردند این مطلب را که حقوق بشر باید محفوظ بماند و یکی از حقوق بشر آزادی است. همین آمریکایی که اعلامیهی حقوق بشر را- به اصطلاح- امضا کرده است، شما ببینید چه جنایاتی بر این بشر واقع کرده است. اینهایی که فرض کنید [از] حقوق بشر دم میزنند، بیشتر به بشر دارند، تعدی میکنند.
همهی این حرفهایی که این دولتهای بزرگ میزنند و جامعههایی درست کردهاند برای حقوق بشر، برای امنیت، برای چه، نه امنیتشان به امنیت آدم میبرد و نه حفظ حقوق بشرشان به حفظ حقوق آدم میبرد، همهاش برای این است که این ملل ضعیف را ببلعند. این طرفدارهای حقوق بشر، این حقّهبازها - که میخواهند همهی منافع ماها را بدهند به اربابهایشان. همهی این حرفها که میشنوید در آن طرفها هست و این طرفها هم از آنها تقلید میکنند، همه برای این است که بچاپند این جامعه را ! برای چاپیدن است؛ برای اصلاح نیست.
در هر صورت ما در یک محیطهایی واقع شدیم، در یک عصری واقع شدیم که عجایب و غرایب ما میبینیم! از آن طرف مردک دَم از آزادی بشر میزند و حفظ حقوق بشر، از آن طرف میگوید که در مثل ایران دیگر حفظ حقوق بشر مطرح نیست! در یکی از فرمایشاتشان آقای کارتر این طور میگویند که در مثل ایرانی که ما یک منافعی داریم و قضیه سوقالجیشی است، این جا دیگر حقوق بشر مطرح نیست! حقوق بشر در جاهای دیگر مطرح است. سازمان عفو بینالملل اسم یک مشت از ممالک را ردیف کرده که اینها حقوق بشر را نقض نمودهاند، در میان آنها از آمریکا، فرانسه و شوروی خبری نیست و هیچ اسمی به میان نیامده، در حالی که شوروی در افغانستان و آمریکا در بیروت چه بساطی درست کردهاند، اسم آن را صلاح حال مردم گذاشتهاند.(ارزیابی عملکرد غرب در زمینه حقوق بشر از منظر امام خمینی(ره) ۱۶ بهمن ۱۳۹۳).
با همه این تفاسیر بدون انتظار از سازمان ملل بابت اقدام غیرقانونی که امریکاییها در تروریست نامیدن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رقم زده است باید تلاش کرد تا اهداف جمهوری اسلامی با تکیه بر توان داخلی کشور محقق شود نه وعدههای سازمان ملل و نهادهای بینالمللی.
نویسنده: مائده شیرپور