با وجود تشکیل کمیسیون برجام و پیگیری اتفاقاتی که در گفت وگوهای ۱+۵ و ایران صورت گرفت، سهشنبه ۲۱ مهرماه ۹۴ مجلس در یک اقدام عجولانه و به قولی برخی از نمایندگان در یک رایگیری فرمایشی و بدون بررسی نزدیک به ۲۰۰ طرح اصلاحی برای مصوبه برجام، در عرض ۲۰ دقیقه جزئیات طرح یک فوریتی اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در قبال اجرای برجام را تصویب کرد.
این طرح در حالی در ۲۰ دقیقه تصویب شد که در زمانی نزدیک و مشابه به آن مجلس سنای امریکا طرح داماتو را تصویب و تحریمهای مجدد علیه ایران تصویب کرد. اما این طرح که مجلس تصویب کرد بر چه نکاتی تاکید داشت؟ و براساس همان طرح که با عجله تصویب شد اکنون نکاتی ضروری است تا به آنها مجددا ً توجه شود.
از جمله اینکه براساس بند دو این مصوبه: «پایه برنامه جامع اقدام مشترک بر همکاری و احترام متقابل قرار دارد و هرگونه اقدام مبتنی بر فشار و تهدید به هر بهانهای بهخاطر اجرای برجام و یا غیر آن با تشخیص شورایعالی امنیت ملی موجب تجدیدنظر در این همکاری میشود و لازم است در آن صورت مطابق مصوبات این شورا اقدامات متقابل در نظر گرفته شود.»
حال سوال از مجلس این است که در مقابل این اقدام امریکا چه اقدام متقابلی در نظر گرفته شده است و مجلس در این زمینه چه توصیهای به دولتمردان دارد؟ آیا اعمال مجدد تحریمها فشار و تهدید به شمار نمیرود؟ آیا تهدید به پاره کردن برجام فشار به شمار نمیرود؟
مطابق برنامه جامع اقدام مشترک ایران و ۱+۵ (برجام)، جمهوری اسلامی ایران برای پاسخ به بهانهجویی غرب و بویژه ایالات متحده آمریکا، محدودیتهای بسیاری را فراتر از مقررات NPT پذیرفت و تمام تعهدات خود را برای اجرای برجام اجرا کرد. اما با وجود گذشت حدود ۱۱ ماه از اجرای برجام، طرف مقابل هنوز بسیاری از تعهدات خود را برای لغو تحریمهای هستهای اجرا نکرده و با محوریت ایالات متحده دست به وضع تحریمهای جدید نیز زده است. این مسئله آیا مسئلهای است که بتوان آن را بیپاسخ گذاشت؟
همچنین براساس بند سوم این مصوبه: « دولت موظف است هرگونه عدمپایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریمها یا بازگرداندن تحریمهای لغوشده و یا وضع تحریم تحت هرعنوان دیگر را بهدقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هستهای صلحآمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد بهطوریکه ظرف مدت دو سال ظرفیت غنیسازی کشور به یکصد و نودهزار سو افزایش یابد. شورایعالی امنیت ملی مرجع رسیدگی به این موضوع میباشد. دولت باید ظرف مدت ۴ ماه برنامه خود را برای این منظور جهت تصویب به شورا ارائه نماید.»
آیا هیچ کدام از این اقدامات صورت گرفته است؟ آیا برنامهای برای انجام این تعهدات وجود دارد.
قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام در تاریح ۲۵ مهرماه توسط رئیس مجلس به رئیسجمهور ابلاغ شده است که به نظر میرسد این قانون نیز نادیده گرفته شده است، قانونی که نمایندگان مجلس دولت را بر اجرای آن ملزم کردهاند.
رهبر معظم انقلاب در دیدار با هزاران نفر از بسیجیان با اشاره به تمدید قانون تحریمهای ده ساله در کنگره امریکا، خاطرنشان کردند: اگر این تمدید، اجرایی و عملیاتی شود، قطعاً نقض برجام است و بدانند جمهوری اسلامی ایران حتماً در مقابل آن واکنش نشان خواهد داد.
رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: توافق هستهای یا همان برجام نباید به وسیلهای برای فشار بر ملت و کشور ایران تبدیل شود.
حضرت آیتالله خامنهای با اشاره به اظهارات مسئولان کشور و دستاندرکاران برجام که هدف از توافق هستهای را برداشته شدن فشارها و تحریمها بیان کردند، افزودند: دولت امریکا علاوه بر آن قولها و تعهداتی که در قضیه برجام انجام نداده، و یا ناقص عمل کرده است و مسئولان دست اندرکار برجام هم صراحتاً به این موضوع اشاره کردهاند، اکنون برجام را وسیلهای برای فشار مجدد بر ایران قرار داده است.
این منویات رهبر معظم انقلاب را میتوان اتمام حجتی درباره آینده برجام و راهی که باید مسئولان در قبال آن پیش بگیرند دانست، ایشان با بیانی صریح و روشن، راه را برای دولت و دستاندرکاران نظام روشن کردند تا ایران از هماکنون خود را آماده مقابله با تهدیدات آمریکا کند.
ایشان همچنین در دیدار با فرماندهان نیروی دریایی ارتش نیز با اشاره به قضایای مذاکرات هستهای، افزودند: در این مذاکرات بحثهای فراوانی راجع به تحریمها شد اما اکنون در کنگرهی آمریکا مسئلهی تمدید تحریمها را مطرح میکنند و مدعی هستند که اینها تحریم نیست، بلکه تمدید است!
رهبر انقلاب اسلامی خاطرنشان کردند: «شروع کردن یک تحریم» با «دوباره شروع کردن آن پس از پایان زمانش» فرقی نمیکند و این دومی نیز تحریم و نقض تعهدات قبلی از سوی طرف مقابل است.
ایشان بروز این مشکلات را ناشی از عجله در انجام کار خواندند و افزودند: وقتی عجله داریم که کار را زودتر تمام کنیم و به جایی برسانیم، از جزئیات غفلت میکنیم و گاهی غفلت از یک امر جزئی، موجب ایجاد رخنه و نقطه سلبی در آن کار میشود، بنابراین باید مراقب بود که کارها متین، محکم و با شتاب مناسب انجام شود.
بنابراین باید در این وهله سکوت نکرد و اقدامی متناسب و محکم در برابر این روش امریکا از سوی مجلس اتخاذ شود. در این زمینه جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار است امروز طرحی ۳ فوریتی را برای از سرگیری همه فعالیتهای هستهای به صحن علنی ارائه میدهند.
باید دید که اینک نمایندگان چه برنامهای را برای مقابله با تهدیدها و تحریمهای جدید امریکا در نظر گرفتهاند؟ و آیا این برنامه نیز همانند سایر مصوبات مجلس تنها روی کاغذ باقی خواهد ماند؟