وقتی قرار نیست دروازههای واردات بسته شود بیش از هر چیز تولید کشور را نشانه میگیرد و فرقی ندارد که این صنعت با نیاز اساسی مردم درگیر باشد و یا به واردات چوب بستنی و یا دسته بیل و سنگ پا ختم شود.
طی ماههای اخیر اخبار متعددی درخصوص سرازیر شدن کالاهای خارجی به کشور منتشر شده که بررسی برخی از آنها نشان از اتفاق وحشتناک در عرصه اقتصادی کشور میدهد که اگر جلوی آن گرفته نشود میتواند ریشه تولید داخل در کشور را بخشکاند.
اگرچه این روزها اغلب صنایع کشور حال و روز خوبی ندارند و واردات بیرویه از کشورهایی همچون چین زمینه بیکاری تعداد زیادی از کارگران را پدید آورده است اما شرایط موجود این نکته را گوشزد میکند که گویی قرار نیست متولیان تدابیری در نظر بگیرند تا این دروازههای ورودی تنگ تر شود.
روز گذشته رئیس مرکز پژوهشهای صنف اتحادیه پوشاک از فجایعی که صنعت پوشاک کشور را در بر گرفته است پرده برداشت و اعلام کرد: ساعتی ۶ کانتیر و روزانه ۱۳۷ کانتینر پوشاک از ترکیه وارد کشور میشود که نشاندهنده حجم وحشتناک ورود پوشاک از این کشور است. حال با این وجود سوالی که در این میان مطرح میشود آن است که آیا با این حجم واردات دیگر جایی برای رشد و بهبود این صنعت و برندینگ شدن آن وجود دارد یا خیر.
این اتفاق در حالی در صنعت پوشاک کشور رخ داده که متولیان امر همواره مدعی هستند که برای حمایت از این حوزه تعرفههایی را وضع میکنند که بتواند کمک حالی برای اقتصاد این صنعت باشد غافل از آنکه حجم قابل توجهی از پوشاک ورودی به کشور به صورت قاچاق وارد میشود.
کارشناسان و تحلیلگران صنعت پوشاک بر این اعتقادند که متولیان امر بر خلاف اینکه شعار حمایت از تولید سر میدهند با اقدامات خود به شکل ضد تولید عمل میکنند و این نه تنها تولید داخل را با رکود مواجه کرده بلکه حجم قابل توجهی بر تعداد بیکاران کشور افزوده است.
فعالان صنعت پوشاک معتقدند اگر متولیان به جای این نوع اقدامات بکوشند تا مسایلی مانند بخشودگیهای مالیاتی، کم کردن برخی از هزینههای تامین اجتماعی، کاهش نرخ سود تسهیلات را لحاظ کنند به مراتب به این بخش کمک قابل توجهی میشودتا اینکه تعرفه را دستکاری کنند.
چندی پیش وزارت صنعت، معدن و تجارت در اقدامی تعرفه پوشاک را از ۷۵ درصد به ۵۵ درصد رساند و وزیر مربوطه این نکته را اعلام کردکه این اقدام در راستای مبارزه با قاچاق است. وزیر صنعت، معدن و تجارت در این زمینه مدعی شد که «احساس کردیم تعرفه مانع ورود رسمی مثل پوشاک است، پوشاک ما ۷۵درصد تعرفه داشت چراکه عضو گروه ۱۰ بود لذا دو برابر حساب میشد، البته کسی علاقه نداشت. ما سعی کردیم اولا آن را از گروه ده به پایین آورده و ۷۵ را ۵۵ کردیم و هنوز هم معتقدیم که جا دارد که کاهش بدهیم منتهی شما گاهی اعتراض میکنید که نعمتزاده چرا تعرفهها را پایین میآورد. ما در حاکمیت باید بتوانیم همه را متعادل کنیم.»
در شرایطی که وزیر صنعت معتقد است که تعرفه پوشاک باید باز هم کاهش پیدا کند و این کار از جمله اقداماتی است که کار قاچاقچیها را کمی سخت کند اما آنچه از شواهد امر بر میآید دود این تصمیم بیش از اینکه به چشم قاچاقچیها برود به چشم تولیدکنندگان پوشاک رفته واین روند اگر ادامه یابد بیشک نابودی و گسستن تار و پود صنعت نساجی را به همراه خواهد داشت.
به اعتقاد کارشناسان زمانی که تعرفه در واردات پایین بیاید، موجب میشود تا واردات افزایش پیدا کند و تولیدات داخل کاهش پیدا کند و بازار رقابتی میشود و به بازار داخل لطمه وارد میشود و این در حالی است که در قانون تجارت بینالملل این قانون و قاعده وجود دارد که از محل اخذ حقوق گمرکی هر صنعت از همان صنعت حمایت صورت گیرد، اما این موضوع محقق نشده است، یعنی حقوق گمرکی که در گمرکات از واردات رسمی پوشاک اخذ میشود عملا در مقابل حجم قاچاق ناچیز است و وقتی واردات پوشاک به صورت قاچاق اتفاق میافتد، درآمد گمرکی و اخذ عوارض عاید دولت نمیشود که بخواهد ازآن محل به تولید داخل کمک کند.
در این زمینه محمدجواد صدق با بیان اینکه براساس اعلام رئیس اتحادیه صادرکنندگان پوشاک ترکیه، این کشور سالیانه ۵ میلیادر دلار به ایران پوشاک صادر میکند اعلام کرد: براساس آمار رسمی گمرک کشورمان، واردات پوشاک ازهمه کشورها به ایران به ۷۰ میلیون دلار هم نمیرسد که حتی اگر این رقم را ۱۰۰ میلیون دلار در نظر گیریم نسبت ۱۰۰ میلون دلار به ۵ میلیارد دلاری که ترکیه به کشورمان صادرات پوشاک دارد ۲ درصد است.
وی با بیان اینکه هر یک کانتینری که از ترکیه به ایران پوشاک حمل میکند ارزش بارش حداکثر۱۰۰ هزار دلار است افزود: با این حساب اگر ما ۵ میلیارد دلار واردات داشته باشیم، یعنی ۵۰ هزار کانتینر پوشاک در سال از ترکیه پوشاک وارد کشور میشود، اگر این ۵۰ هزار دلار را تقسیم بر ۳۶۵ روز سال کنیم، روزانه ۱۳۷ کانتینر پوشاک وارد کشور میشود و اگر در نظر گیریم که ۲۴ ساعته واردات اتفاق بیفتاد، یعنی ساعتی ۶ کانتینر پوشاک وارد کشور میشود، به عبارتی هرده دقیقه یک کانتینر پوشاک و این آمارنشان دهنده حجم وحشتناک ورود پوشاک از ترکیه است.
به گفته وی این حجم از واردات نمیتواند از طریق کوله بری و از راه کوهها اتفاق بیفتد این حجم از پوشاک حتما از مسیرهای رسمی و از طریق خودرو وارد میشود که غالب این حجم از کالا به تهران آمده و ازانجا پخش میشود.
این کارشناس اقتصادی در مورد اثرگذاری تعرفه بر روی جلوگیری از این حجم واردات معتقد است زمانی که بیش از ۹۸ درصد واردات پوشاک قاچاق است یعنی تعرفهای نمیدهد که حالا ترکیه بخواهد در تعرفه تخفیف بگیرد با نگیرد، بنابراین اینجا تعرفه ترجیحی هم فاقد اثر است . در بحث واردات قاچاق پوشاک به کشور خصوصا وقتی این تعرفهها اجرا شد آن زمان تعرفه پوشاک ۲۰۰ درصد بود، یعنی تعرفه رسمی پوشاک که ۱۰۰ درصد بود به علت اینکه پوشاک در گروه ۱۰ کالایی قرار داشت جزء کالاهای لوکس قرار گرفته و ضریب دو میگرفت و عملا تعرفه واردات آن ۲۰۰ درصد میشد، اما با اجرای تعرفه ترجیحی با کاهش ۴۰ درصدی از این تعرفه ۲۰۰ درصدی تعرفه ۱۲۰ درصدی اعمال شد ولی باز هم با این ۱۲۰ درصد تعرفه، واردات رسمی برای کسی توجیه اقتصادی نداشت.
نویسنده: سارا علیاری