ما که متوجه نشدیم مناظرهها را چه کسی مرده میخواست و چه کسی زنده. از بس همه به تصویب پخش ضبطی اعتراض کردند (حتی خود رایدهندگان!) اما امیدواریم در ادامه با پخش مناظرات زنده از سیما متوجه شویم که کاندیداها از بیان صحبتهایی که در این برنامه به گوش مخاطب میرسانند دنبال چه چیزی هستند.
البته همه احتمالا در پاسخ به این سوال خواهند گفت که هدفشان جلب رضایت مردم و اقناع آنها برای استقبال از خودشان است، اما مهم است که این اقناع به چه قیمتی انجام میشود؟!
اینکه کاندیداهای محترم آیا برای دوری از فضای دوقطبی و چندقطبی که در بیانات رهبری مطرح است هم توانستهاند با نفسانیات خود کنار بیایند. اینکه میتوانند بین منافع فردی و حزبی و گروهی خود با آنچه منافع ملی تلقی میشود تمیزی قائل شوند. بر همین اساس درباره نکاتی که باعث میشود این اقناع برای کشور دردسرآفرین باشد، مینویسیم.
شخص ثالث
شاید اولین نکتهای که با نگاهی به مناظرات گذشته باید اصلاح شود، بیان سخنانی در له و علیه افرادی است که در مناظره حضور ندارند. پیش از این شاهد بودیم که بارها و بارها در مناظرات تلویزیونی، کاندیداها برای اثبات ادعای خود و یا برای ایجاد هیجان در مردم و کسب رای از افرادی نقل قول کرده و یا علیه آنها موضع میگرفتند که باعث میشد ضمن ایجاد هیجان کاذب و بالا بردن احتمال منازعات بین طرفداران کاندیداها، حقالناسی اخلاقا به گردن نقلکنندگان باقی میماند.
دروغ ممنوع
یکی از نکاتی که شاید در مناظرات گذشته شاهد بودیم طفره رفتن از بیان واقعیت موجود و بیان اظهاراتی نادرست و دروغ است که باعث ایجاد التهاب در مردم و بدبین شدن آنها به برخی مسئولانشان شد، دروغهایی که هر چند بعد از آن مناظرات تکذیب شد، اما هیچگاه تاثیری را که در مناظره گذاشته بود از بین نبرد. چراکه الزاما کسانی که مناظره را دیدهاند بیانیههای بعدی را در باب تایید یا تکذیب آن نمیخوانند. این رویه هم باعث ایجاد بیاعتمادی در مردم و خشم پنهان آنها از افراد و یا ساز و کارهایی شد که اساسا وجود خارجی نداشت و تنها برای کسب رای عنوان شده بود.
تهمت ممنوع
یکی دیگر از اتفاقات ناخوشایند فرار رو به جلوی کاندیداها و اشاره به تهمتهای اثبات نشده علیه نامزد رقیب و یا اطرافیانشان است که ضمن تبعات حقوقی که برای بیانکننده درپی خواهد داشت اخلاقا درست نیست و باز هم بنای یک مسیر کج و التهاب مردمی را گذاشته و باعث میشود که مسیر مناظرات از مسیری درست که میتواند راهگشا و اصلاحگر باشد به مسیر انحرافی رفته و باعث ایجاد فضای غبارآلودی در انتخابات شود که خلاف اهداف برگزاری مناظره است. این فضا بعدا تبعات بدی را برای فرد بیانکننده درپی داشته و افکارعمومی جامعه را بر این امر میخواند که نسبت به سخنان او بیاعتماد شوند.
قانون اساسی
یکی از نکاتی که باید کاندیدا به آن توجه ویژه داشته باشند این است که اصول قانون اساسی ثابت و مورد تایید نود و هشت درصد مردم است و نمیتوان برای بالا بردن رای و یا ایجاد هیجان و یا احیانا اهمالکاری صورت گرفته در دوره خود آنها را به باد تمسخر گرفته و یا انتقادهای بیاساسی را نثار آن کرد. این ابزار نیز مصداق بارز بیاخلاقی پرتبعاتی است که میتواند کام مردم که از پخش زنده مناظرات شیرین شده است را به تلخی بکشاند که نه خوشایند مردم است و نه خوشایند آنهایی که از مسئولشان انتظار احترام به قانون اساسی و تمکین از قانون را دارند.
اصول کلی
سیاستهای کلی نظام درباره حضور مستشاری در کشورها و یا کمک به نابودی تروریست هم نکتهای است که اصلا نمیشود درباره آن اظهارنظر ناجوانمردانهای کرد و گزک را به دست طرفداران تروریستها داد. تعیین این سیاست تنها با رئیسجمهوری نیست و باید سایر قوا نیز به آن رای بدهند. البته این مورد از موارد نادری است که تاکنون پیش نیامده و انشاالله پیش نخواهد آمد.
گرانی ممنوع
در نهایت باید به این امر واقف بود که بیان حرفهایی که برایمان گران تمام میشود و به دشمن اجازه میدهد از رقابت و اختلاف درونخانوادگی سوءاستفاده کنند بیان نکرده و به این نیز فکر کنند که عدهای گرگ صفت و معلومالحال کلمه به کلمه مناظرات را میگردند تا بهانهها و گزکهایی عجیب و غریب برای عمل نکردن به تعهدات بیایند یا با بریده پخش کردن حرفها به اسلامهراسی و ایرانهراسی دامن زنند.
نکته قابل تامل در این رویه که باعث میشد کاندیدا در مناظرات زیادهروی نکرده و سخنانی را به زبان نراند که بعدا با دیدن تبعات منفی آن از بیان آنها پشیمان شود این است که هر ۶ نامزد نباید فراموش کنند که در حال رقابت برای اخذ کرسی ریاست قوه مجریه نظام جمهوری اسلامی ایران هستند و اصل کشور نیز بر مبنای اخلاق اسلامی و سیاست اسلامی بنا نهاده شده است و رقابت آنها نهایتا چند هفته ادامه یافته و در نهایت آنها هستند که باید بعد از رقابت سکان مسئولیت را برعهده گرفته و تبعات سخنان نسنجیده خود را شاید تا مدتها خودشان و شاید مردم بپردازند. در نهایت باید گفت آنچه در مناظرات باعث میشود تا رهبر معظم انقلاب آن را کارگشا بنامد وجود نقدهای منصفانه همراه با راهکار و گزارش به مردم است که باید همه کاندیداها آنرا رعایت کنند. به نظر میرسد کاندیداها باید به بلوغی از نحوه مناظره رسیده باشند که بتوانند انتظارات مردم را در این زمینه به نحو شایسته برطرف کنند.
مائده شیرپور