سرپرست ریاست جمهوری در نشست سران سازمان همکاری شانگهای پیشنهاد کرد تا شبکه مناطق آزاد مشترک در سطح این سازمان ایجاد شود و پیمان های اقتصادی مانند موافقتنامه تجارت ترجیحی و آزاد برقرار گردد که مورد استقبال همگان قرار گرفت.
محمد مخبر در بیست و چهارمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در شهر آستانه، پایتخت قزاقستان گفت: نظر به اینکه فعالیت‌های ترانزیتی و تجاری مکمل یکدیگر محسوب می‌شوند، پیشنهاد می‌کنیم تا نسبت به ایجاد «شبکه مناطق آزاد مشترک» و «برقراری پیمان‌های اقتصادی نظیر موافقتنامه تجارت ترجیحی و آزاد» در سطح سازمان مبادرت گردد.وی افزود: فرصت‌ها و ظرفیت‌های فراوانی در قلمرو کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای تعامل در زمینه تجارت، تولید، انرژی، حمل و نقل، کشاورزی، گمرک، مخابرات و همچنین توسعه فناوری در زمینه هوش مصنوعی وجود دارد که باید از این ظرفیت‌ها به نفع رفاه ملت‌ها و تثبیت صلح پایدار و توسعه فراگیر در منطقه شانگهای و در سراسر جهان استفاده کرد. فعال‌سازی کریدورهای ترانزیتی نقش کلیدی در تسهیل تجارت و نیز در توسعه اقتصادی و در نتیجه ثبات سیاسی کشورهای عضو ایفا می‌نماید.
سرپرست ریاست جمهوری افزود: معتقدیم اعضای سازمان همکاری شانگهای می‌توانند از طریق کریدور شمال-جنوب و از طریق بنادر جنوبی ایران با هزینه کمتر و سرعت بیشتری به مبادلات تجاری با کشورهای جهان بپردازند.
وی تاکید کرد: عالیجنابان؛ جمهوری اسلامی ایران قویاً مخالف اعمال ابزارهای سیاسی به ویژه تحریم‌های یکجانبه ظالمانه در حوزه انرژی است و به عنوان تولیدکننده عمده منابع انرژی به ویژه نفت و گاز، همواره سیاست چند جانبه‌گرایی در حوزه انرژی را دنبال نموده و به طور فعال در تدوین سند «راهبرد همکاری انرژی سازمان همکاری شانگهای» مشارکت داشته و از تصویب و اجرای آن حمایت می‌نماید.سرپرست ریاست جمهوری تصریح کرد: خوشبختانه، موضوع استفاده از ارزهای ملی و افزایش سهم آنها در تسویه وجوه تجاری بین کشورهای عضو به صورت جدی در دستور کار سازمان قرار گرفته است و جمهوری اسلامی ایران از تداوم مذاکرات کارگروه‌های تخصصی در این زمینه تا حصول هدف نهایی یعنی کاهش و یا حذف دلار از مبادلات چندجانبه حمایت می‌کند.
مخبر تاکید کرد: با توجه به تجربه به دست آمده ذیل اتحادیه بانکی سازمان، به نظر ما «تاسیس بانک مشترک شانگهای» می‌تواند موجب ارتقای سطح همکاری کشورهای عضو در حوزه‌های مالی و اقتصادی گردد.
وی تصریح کرد: همچنین، جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل خود را برای اجرایی‌سازی «برنامه عملیاتی همکاری‌های علمی و فناوری میان کشورهای عضو سازمان در حوزه‌های اولویت‌دار» به ویژه در حوزه جدیدترین فناوری‌های پزشکی، زیست فناوری و هوش مصنوعی اعلام می‌دارد.سرپرست ریاست جمهوری تصریح کرد: متاسفانه طی ۹ ماه گذشته و بر خلاف تمامی موازین بین‌المللی و هرگونه اخلاق و منش انسانی، شاهد موج گسترده‌ای از نسل‌کشی، جنایت جنگی، کشتار وسیع زنان و کودکان بی‌گناه غزه توسط رژیم صهیونیستی هستیم.
در بیانیه پایانی این نشست آمده است - کشورهای سازمان همکاری شانگهای بر تعهد خود به حل مسالمت آمیز اختلافات و تفاوت نظرها بین کشورها تاکید می‌کنند.- رهبران سازمان همکاری شانگهای تأکید کردند که ایجاد یک سیستم امنیت جهانی توسط گروهی از کشورها تأثیر منفی بر امنیت بین‌المللی دارد.- سازمان همکاری شانگهای ابتکار درباره "وحدت جهانی برای صلح، هماهنگی و توسعه عادلانه" را پذیرفته و از جهان دعوت می‌کند تا به آن بپیوندد.
- کشورهای سازمان همکاری شانگهای در تصمیم گیری با هدف مداخله در امور داخلی شرکت نمی‌کنند.- کشورهای سازمان همکاری شانگهای در حال اتخاذ تدابیری برای جلوگیری از فعالیت‌هایی در خاک خود که با اصول حاکمیت مغایرت دارد، هستند.- کشورهای سازمان همکاری شانگهای آمادگی خود را برای حمایت از تلاش‌های بین‌المللی در راستای تضمین صلح و توسعه در افغانستان ابراز کردند.- کشورهای سازمان همکاری شانگهای درگیری فلسطین و اسرائیل را نگران کننده و تنها راه حل را حل و فصل عادلانه مسئله فلسطین می‌داند.- کشورهای سازمان همکاری شانگهای اقداماتی که منجر به تلفات متعدد غیرنظامیان در نوار غزه شد را به شدت محکوم می‌کنند.کشورهای سازمان همکاری شانگهای اطمینان از اجرای پایدار برجام درباره برنامه هسته‌ای ایران مطابق با قطعنامه سازمان ملل را مهم می‌دانند.
محمد مخبر در حاشیه بیست و چهارمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، در دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، ضمن قدردانی از پیام‌های تسلیت و ابراز همدردی دولت و ملت روسیه در پی فقدان رئیس جمهور شهید آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، روابط جمهوری اسلامی ایران و روسیه را عمیق، راهبردی و تغییرناپذیر توصیف کرد و با اشاره به نقش و تاثیر این روابط مستحکم بر تحولات جهانی گفت: امروز روابط راهبردی و استراتژیک ایران و روسیه، معادلات قدرت در جهان را تغییر داده و نظم ناعادلانه مبتنی بر یکجانبه‌گرایی را به چالش کشیده است.ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز در این دیدار رابطه دو کشور را دوستانه، ناگسستنی و تغییرناپذیر عنوان کرد و ضمن ابراز خرسندی از افزایش سطح همکاری‌های دو کشور به ویژه در بخش اقتصادی و تجاری، امضای توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و اوراسیا را گامی مهم در جهت توسعه بیشتر این همکاری‌ها و زمینه‌ای مناسب جهت بهره‌مندی بیشتر از تعاملات با کشورهای عضو این اتحادیه دانست.
در همین حال نخست وزیر پاکستان در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای با محکوم کردن جنایات رژیم صهیونیستی اسرائیل علیه فلسطینیان توقف جنگ را خواستار شد و اعضای شانگهای را به مطالبه آتش‌بس فوری در غزه فراخواند.وی همچنین آمادگی پاکستان را برای میزبانی از نشست شورای روسای دولت‌های سازمان همکاری شانگهای در اسلام‌آباد در روزهای ۱۵ و ۱۶ اکتبر (۲۴ و ۲۵ مهر) اعلام کرد.
از سوی دیگر وزرای خارجه چین و هند بر سر تقویت گفت‌وگوهای دو طرف در مورد مسائل مرزی که از سال ۲۰۲۰ پر تنش شده، توافق کردند.شی جین‌پینگ در نشست سازمان همکاری شانگهای پلاس(+SCO) اظهار داشت: در شرایط کنونی که جهان دچار تحولات بی سابقه شده، باید با این تغییرات عمده کنار آمد و کلید آن هم داشتن خرد برای تشخیص تغییر، توانایی سازگاری با تغییرات، و شجاعت جستجوی تغییر است.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه اعلام کرد که تا پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا، گفتگوی سازنده با واشنگتن ممکن نیست.پوتین به دنبال شرکت در نشست سران سازمان همکاری شانگهای در آستانه پایتخت قراقستان، در رابطه با گفتگو در مورد ثبات راهبردی با ایالات متحده گفت: نمی‌توان در مورد ایجاد گفت و گوی سازنده با آمریکا قبل از برگزاری انتخابات در این کشور صحبت کرد.
«آلکساندر لوکاشنکو» در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای در پایتخت قزاقستان با «شی جین‌پینگ»، رئیس جمهور چین دیدار و در این دیدار بر حمایتش از ابتکار عملی که او برای حل‌وفصل جنگ اوکراین ارائه کرده، تاکید کرد.لوکاشنکو خاطرنشان کرد: «ما از ابتکارعمل‌های شما به ویژه ابتکارعمل اصلی حل‌وفصل بحران اوکراین به هر نحو ممکن حمایت می‌کنیم. این ابتکارعمل با ابتکارعمل برزیل در یک راستا قرار دارد.»
دبیرکل سازمان ملل متحده گفت، سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان منطقه‌ای، قدرت تلاش برای صلح جهانی را دارد و سازمان ملل آماده است تا در این هدف با آن همکاری کند.«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل در نشستی در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای در آستانه گفت: «سازمان ملل آماده همکاری با شورای همکاری شانگهای در رابطه با مبارزه با تروریسم در همه جاست. شورای همکاری شانگهای، بزرگ‌ترین سازمان منطقه‌ای در جهان، قدرت و مسئولیت فشار برای برقراری صلح را دارد.»«شی جین‌پینگ» رئیس‌جمهور چین گفت، کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای باید به مسیر توسعه انتخاب شده توسط هر یک از آنها احترام بگذارند و از یکدیگر در دفاع از منافع اساسی خود حمایت کنند.شی افزود که سازمان همکاری شانگهای باید به عنوان ضامن امنیت مشترک و پایدار بدون توجه به تغییرات در وضعیت بین‌المللی به خدمت خود ادامه دهد.
از سوی دیگر رئیس‌جمهور چین تاکید کرد که کشورهای سازمان همکاری شانگهای باید تبادل داده‌های اطلاعاتی را افزایش دهند. شی در نشست سازمان همکاری شانگهای پلاس گفت: «[کشورها باید] تبادل داده‌های اطلاعاتی را افزایش دهند.»«ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه هم گفت، سازمان همکاری شانگهای همیشه از اهمیت در نظر گرفتن نظرات طیفی از شرکا و احترام به هر کشوری برای انتخاب مدل توسعه خود استفاده می‌کند.در بخش دیگری، رئیس‌جمهوری روسیه همچنین گفت توافق‌نامه‌های ۲۰۲۲ استانبول روی میز باقی می‌ماند و می‌تواند به عنوان پایه‌ای برای مذاکرات صلح با اوکراین باشد.ولادیمیر پوتین همچنین تاکید کرد که سازمان همکاری شانگهای آماده است و خوشحال خواهد شد که ابتکارات مفید شرکای خود را بپذیرد.پوتین گفت: «از نظر عملی، سازمان همکاری شانگهای می‌تواند چیزهای زیادی را با همه کشورهایی که علاقه‌مند و آماده همکاری هستند به اشتراک بگذارد. به نوبه خود، سازمان ما از پذیرش هرگونه مشارکت سازنده در فعالیت‌های خود، برای جذب همه چیزهای ارزشمندی که شرکای ما ارائه می‌دهند، خوشحال است.»
محمد مخبر در بیست و چهارمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در شهر آستانه، پایتخت قزاقستان گفت: نظر به اینکه فعالیت‌های ترانزیتی و تجاری مکمل یکدیگر محسوب می‌شوند، پیشنهاد می‌کنیم تا نسبت به ایجاد «شبکه مناطق آزاد مشترک» و «برقراری پیمان‌های اقتصادی نظیر موافقتنامه تجارت ترجیحی و آزاد» در سطح سازمان مبادرت گردد.وی افزود: فرصت‌ها و ظرفیت‌های فراوانی در قلمرو کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای تعامل در زمینه تجارت، تولید، انرژی، حمل و نقل، کشاورزی، گمرک، مخابرات و همچنین توسعه فناوری در زمینه هوش مصنوعی وجود دارد که باید از این ظرفیت‌ها به نفع رفاه ملت‌ها و تثبیت صلح پایدار و توسعه فراگیر در منطقه شانگهای و در سراسر جهان استفاده کرد. فعال‌سازی کریدورهای ترانزیتی نقش کلیدی در تسهیل تجارت و نیز در توسعه اقتصادی و در نتیجه ثبات سیاسی کشورهای عضو ایفا می‌نماید.
سرپرست ریاست جمهوری افزود: معتقدیم اعضای سازمان همکاری شانگهای می‌توانند از طریق کریدور شمال-جنوب و از طریق بنادر جنوبی ایران با هزینه کمتر و سرعت بیشتری به مبادلات تجاری با کشورهای جهان بپردازند.
وی تاکید کرد: عالیجنابان؛ جمهوری اسلامی ایران قویاً مخالف اعمال ابزارهای سیاسی به ویژه تحریم‌های یکجانبه ظالمانه در حوزه انرژی است و به عنوان تولیدکننده عمده منابع انرژی به ویژه نفت و گاز، همواره سیاست چند جانبه‌گرایی در حوزه انرژی را دنبال نموده و به طور فعال در تدوین سند «راهبرد همکاری انرژی سازمان همکاری شانگهای» مشارکت داشته و از تصویب و اجرای آن حمایت می‌نماید.سرپرست ریاست جمهوری تصریح کرد: خوشبختانه، موضوع استفاده از ارزهای ملی و افزایش سهم آنها در تسویه وجوه تجاری بین کشورهای عضو به صورت جدی در دستور کار سازمان قرار گرفته است و جمهوری اسلامی ایران از تداوم مذاکرات کارگروه‌های تخصصی در این زمینه تا حصول هدف نهایی یعنی کاهش و یا حذف دلار از مبادلات چندجانبه حمایت می‌کند.
مخبر تاکید کرد: با توجه به تجربه به دست آمده ذیل اتحادیه بانکی سازمان، به نظر ما «تاسیس بانک مشترک شانگهای» می‌تواند موجب ارتقای سطح همکاری کشورهای عضو در حوزه‌های مالی و اقتصادی گردد.
وی تصریح کرد: همچنین، جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل خود را برای اجرایی‌سازی «برنامه عملیاتی همکاری‌های علمی و فناوری میان کشورهای عضو سازمان در حوزه‌های اولویت‌دار» به ویژه در حوزه جدیدترین فناوری‌های پزشکی، زیست فناوری و هوش مصنوعی اعلام می‌دارد.سرپرست ریاست جمهوری تصریح کرد: متاسفانه طی ۹ ماه گذشته و بر خلاف تمامی موازین بین‌المللی و هرگونه اخلاق و منش انسانی، شاهد موج گسترده‌ای از نسل‌کشی، جنایت جنگی، کشتار وسیع زنان و کودکان بی‌گناه غزه توسط رژیم صهیونیستی هستیم.
در بیانیه پایانی این نشست آمده است - کشورهای سازمان همکاری شانگهای بر تعهد خود به حل مسالمت آمیز اختلافات و تفاوت نظرها بین کشورها تاکید می‌کنند.- رهبران سازمان همکاری شانگهای تأکید کردند که ایجاد یک سیستم امنیت جهانی توسط گروهی از کشورها تأثیر منفی بر امنیت بین‌المللی دارد.- سازمان همکاری شانگهای ابتکار درباره "وحدت جهانی برای صلح، هماهنگی و توسعه عادلانه" را پذیرفته و از جهان دعوت می‌کند تا به آن بپیوندد.
- کشورهای سازمان همکاری شانگهای در تصمیم گیری با هدف مداخله در امور داخلی شرکت نمی‌کنند.- کشورهای سازمان همکاری شانگهای در حال اتخاذ تدابیری برای جلوگیری از فعالیت‌هایی در خاک خود که با اصول حاکمیت مغایرت دارد، هستند.- کشورهای سازمان همکاری شانگهای آمادگی خود را برای حمایت از تلاش‌های بین‌المللی در راستای تضمین صلح و توسعه در افغانستان ابراز کردند.- کشورهای سازمان همکاری شانگهای درگیری فلسطین و اسرائیل را نگران کننده و تنها راه حل را حل و فصل عادلانه مسئله فلسطین می‌داند.- کشورهای سازمان همکاری شانگهای اقداماتی که منجر به تلفات متعدد غیرنظامیان در نوار غزه شد را به شدت محکوم می‌کنند.کشورهای سازمان همکاری شانگهای اطمینان از اجرای پایدار برجام درباره برنامه هسته‌ای ایران مطابق با قطعنامه سازمان ملل را مهم می‌دانند.
محمد مخبر در حاشیه بیست و چهارمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، در دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، ضمن قدردانی از پیام‌های تسلیت و ابراز همدردی دولت و ملت روسیه در پی فقدان رئیس جمهور شهید آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، روابط جمهوری اسلامی ایران و روسیه را عمیق، راهبردی و تغییرناپذیر توصیف کرد و با اشاره به نقش و تاثیر این روابط مستحکم بر تحولات جهانی گفت: امروز روابط راهبردی و استراتژیک ایران و روسیه، معادلات قدرت در جهان را تغییر داده و نظم ناعادلانه مبتنی بر یکجانبه‌گرایی را به چالش کشیده است.ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه نیز در این دیدار رابطه دو کشور را دوستانه، ناگسستنی و تغییرناپذیر عنوان کرد و ضمن ابراز خرسندی از افزایش سطح همکاری‌های دو کشور به ویژه در بخش اقتصادی و تجاری، امضای توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و اوراسیا را گامی مهم در جهت توسعه بیشتر این همکاری‌ها و زمینه‌ای مناسب جهت بهره‌مندی بیشتر از تعاملات با کشورهای عضو این اتحادیه دانست.
در همین حال نخست وزیر پاکستان در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای با محکوم کردن جنایات رژیم صهیونیستی اسرائیل علیه فلسطینیان توقف جنگ را خواستار شد و اعضای شانگهای را به مطالبه آتش‌بس فوری در غزه فراخواند.وی همچنین آمادگی پاکستان را برای میزبانی از نشست شورای روسای دولت‌های سازمان همکاری شانگهای در اسلام‌آباد در روزهای ۱۵ و ۱۶ اکتبر (۲۴ و ۲۵ مهر) اعلام کرد.
از سوی دیگر وزرای خارجه چین و هند بر سر تقویت گفت‌وگوهای دو طرف در مورد مسائل مرزی که از سال ۲۰۲۰ پر تنش شده، توافق کردند.شی جین‌پینگ در نشست سازمان همکاری شانگهای پلاس(+SCO) اظهار داشت: در شرایط کنونی که جهان دچار تحولات بی سابقه شده، باید با این تغییرات عمده کنار آمد و کلید آن هم داشتن خرد برای تشخیص تغییر، توانایی سازگاری با تغییرات، و شجاعت جستجوی تغییر است.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه اعلام کرد که تا پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ آمریکا، گفتگوی سازنده با واشنگتن ممکن نیست.پوتین به دنبال شرکت در نشست سران سازمان همکاری شانگهای در آستانه پایتخت قراقستان، در رابطه با گفتگو در مورد ثبات راهبردی با ایالات متحده گفت: نمی‌توان در مورد ایجاد گفت و گوی سازنده با آمریکا قبل از برگزاری انتخابات در این کشور صحبت کرد.
«آلکساندر لوکاشنکو» در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای در پایتخت قزاقستان با «شی جین‌پینگ»، رئیس جمهور چین دیدار و در این دیدار بر حمایتش از ابتکار عملی که او برای حل‌وفصل جنگ اوکراین ارائه کرده، تاکید کرد.لوکاشنکو خاطرنشان کرد: «ما از ابتکارعمل‌های شما به ویژه ابتکارعمل اصلی حل‌وفصل بحران اوکراین به هر نحو ممکن حمایت می‌کنیم. این ابتکارعمل با ابتکارعمل برزیل در یک راستا قرار دارد.»
دبیرکل سازمان ملل متحده گفت، سازمان همکاری شانگهای به‌عنوان بزرگ‌ترین سازمان منطقه‌ای، قدرت تلاش برای صلح جهانی را دارد و سازمان ملل آماده است تا در این هدف با آن همکاری کند.«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل در نشستی در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای در آستانه گفت: «سازمان ملل آماده همکاری با شورای همکاری شانگهای در رابطه با مبارزه با تروریسم در همه جاست. شورای همکاری شانگهای، بزرگ‌ترین سازمان منطقه‌ای در جهان، قدرت و مسئولیت فشار برای برقراری صلح را دارد.»«شی جین‌پینگ» رئیس‌جمهور چین گفت، کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای باید به مسیر توسعه انتخاب شده توسط هر یک از آنها احترام بگذارند و از یکدیگر در دفاع از منافع اساسی خود حمایت کنند.شی افزود که سازمان همکاری شانگهای باید به عنوان ضامن امنیت مشترک و پایدار بدون توجه به تغییرات در وضعیت بین‌المللی به خدمت خود ادامه دهد.
از سوی دیگر رئیس‌جمهور چین تاکید کرد که کشورهای سازمان همکاری شانگهای باید تبادل داده‌های اطلاعاتی را افزایش دهند. شی در نشست سازمان همکاری شانگهای پلاس گفت: «[کشورها باید] تبادل داده‌های اطلاعاتی را افزایش دهند.»«ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه هم گفت، سازمان همکاری شانگهای همیشه از اهمیت در نظر گرفتن نظرات طیفی از شرکا و احترام به هر کشوری برای انتخاب مدل توسعه خود استفاده می‌کند.در بخش دیگری، رئیس‌جمهوری روسیه همچنین گفت توافق‌نامه‌های ۲۰۲۲ استانبول روی میز باقی می‌ماند و می‌تواند به عنوان پایه‌ای برای مذاکرات صلح با اوکراین باشد.ولادیمیر پوتین همچنین تاکید کرد که سازمان همکاری شانگهای آماده است و خوشحال خواهد شد که ابتکارات مفید شرکای خود را بپذیرد.پوتین گفت: «از نظر عملی، سازمان همکاری شانگهای می‌تواند چیزهای زیادی را با همه کشورهایی که علاقه‌مند و آماده همکاری هستند به اشتراک بگذارد. به نوبه خود، سازمان ما از پذیرش هرگونه مشارکت سازنده در فعالیت‌های خود، برای جذب همه چیزهای ارزشمندی که شرکای ما ارائه می‌دهند، خوشحال است.»
