جزییات سازو کار فعالیت سامانه ارز توافقی

علی شهیدی، در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه ایران(سنا)، با تشریح جزییات و نحوه فعالیت بازار توافقی ارز گفت: سود عملیاتی شرکت‌های صادرکننده بورسی با ورود به سامانه جدید افزایش می‌یابد.

مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
با توجه به راه اندازی بازار توافقی ارز، نحوه تخصیص ارز برای واردات چگونه است؟
سامانه ارز توافقی یک سامانه‌ معاملاتی است که صادرکنندگان و واردکنندگانی که مجوز خرید و فروش ارز را داشته باشند، اقدام به ثبت سفارش کرده و معامله انجام می‌شود. دریافت مجوز خرید ارز مانند قبل از طریق سامانه جامع تجارت انجام می‌شود.
چه مدت زمانی باید طی شود تا به این گروه ارز تخصیص داده شود؟
پس از انجام معامله توسط بانک عامل به وکالت از واردکننده یا توسط خود واردکننده (در نسخه دوم سامانه)، بانک‌های عامل طرفین معامله در مدت زمان محدودی که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شوند، فرصت دارند تا ارز معامله شده را منتقل کرده تا نهایتا به حساب ذی‌نفع واریز شود.
آیا نرخ کشف شده در بازار به نرخ جدید تبدیل می‌شود یا بر اساس نرخ نیما یا حواله‌ای خواهد بود؟
در پایان هر روز معاملاتی، با توجه به معاملات انجام شده، نرخ آن روز کشف می‌شود که معادل میانگین موزون معاملات آن روز است. در حال حاضر محدودیتی برای نرخ ارز در تالار توافقی سامانه مرکز مبادله وجود ندارد و این نرخ به صورت توافقی در بازار شکل می‌گیرد.
آیا باقی نرخ‌های ارز با نرخ جدید هم‌گرا می‌شوند؟
این مسئله به نحوه سیاست‌گذاری دولت و بانک مرکزی بستگی دارد. آنچه که تا کنون در دولت و بانک مرکزی مطرح شده آن است که به مرور نرخ‌های جانبی حذف شده و نرخ کشف شده در مرکز مبادله ارز و طلای کشور مبنای رسمی نرخ ارز می‌شود. در حال حاضر در احکام بودجه‌ پیشنهادی دولت برای سال ۱۴۰۴، نرخ مرکز مبادله جایگزین نرخ نیما شده‌است.
بازیگران یا عرضه کنندگان این بازار چه کسانی هستند؟
در حال حاضر واردکنندگان و صادرکنندگان بازیگران اصلی این سامانه هستند که از طریق بانک‌ها به عنوان کارگزار معاملات خود را انجام می‌دهند. در ادامه امکان حضور دیگر بازیگران حوزه‌ ارز همچون سرمایه‌گذاران خارجی و … نیز در سامانه فراهم می‌شود.
خریداران برای دریافت ارز چگونه تایید صلاحیت می‌شوند؟
خریداران یا همان واردکنندگان تنها بعد از گرفتن مجوزهای مربوط از وزارت صمت و بانک مرکزی (تایید ثبت سفارش و تخصیص) امکان انجام معامله در سامانه ارز توافقی را خواهند داشت.
کارگزاران این ارز چه کسانی هستند؟ آیا تخصیص ارز قرار است از طریق صرافی‌ها انجام شود؟
کارگزاران سامانه مذکور، بسته به سیاست‌گذاری بانک مرکزی، بانک‌ها و صرافی‌ها خواهند بود.
راه‌اندازی بازار توافقی ارز چه تاثیری بر شرکت‌های صادرکننده بورسی دارد؟
شرکت‌های صادرکننده که اجبار به فروش ارز در سامانه‌ نیما را دارند، فعلا تاثیری از این سامانه نمی‌پذیرند، اما در صورتی که سامانه نیما حذف و معاملات به سامانه ارز توافقی منتقل شود، امکان فروش ارز با نرخ توافقی را خواهند داشت.
شرکت‌هایی که مجبور به فروش ارز در نیما نیستند، با ورود به این سامانه می‌توانند معاملات خود را در بستری امن، سریع با قیمت‌های مناسب‌تر و با کارمزدهای کمتر انجام دهند که منجر به افزایش سود عملیاتی آن‌ها می‌شود.
اثر این بازار در دسترسی شرکت‌هایی که به واردات برای تامین مواد اولیه یا کالای واسطه‌ای تولید نیاز دارند، چیست؟
زمانی که تمام معاملات توافقی در این سامانه انجام شود، واردکنندگان می‌توانند در زمان کوتاه‌تری و با نرخ کارمزد ارزی کمتری ارز خود را دریافت کرده و کالای خود را وارد کنند. همچنین، در سامانه مرکز مبادله با توجه به فرآیند کسب‌وکار جدید سامانه که صادرکننده موظف است ارز خود را نزد کارگزار سپرده کنده و واردکننده نیز ریال خود را به حساب واسط واریز می‌کند ریسک تسویه دو سمت معامله به سمت صفر میل می‌کند. این مسئله موجب می‌شود، واردکننده در خصوص وجود ارز و دریافت آن اطمینان به مراتب بالاتری داشته باشد.