شهادت حاج قاسم سلیمانی نه‌تنها تجلی ایمان و پایبندی به ارزش‌های انقلاب اسلامی بود، بلکه چراغی فروزان برای اندیشمندان دینی در مسیر صیانت از اسلام و انقلاب به‌شمار می‌آید. وصیت‌نامه او، سندی ژرف‌اندیشانه و حاوی رهنمودهایی استراتژیک برای هدایت جامعه اسلامی در مواجهه با بحران‌های معاصر است.
شهید سلیمانی در وصیت‌نامه خود با درک عمیق از مخاطرات آینده، علما و حوزه‌های علمیه را به ایفای نقش اساسی در پاسداری از انقلاب اسلامی فراخواند. وی با اشاره به این‌که تضعیف انقلاب، مخاطراتی حتی فراتر از دوران طاغوت برای اسلام در پی خواهد داشت، بر لزوم حمایت بی‌دریغ و آگاهانه از انقلاب و نظام جمهوری اسلامی تأکید می‌کند. او در بیانی الهام‌بخش می‌نویسد: «راه صحیح، حمایت بدون هرگونه ملاحظه از انقلاب، جمهوری اسلامی و ولی فقیه است.» این عبارت، بیانگر بینش عمیق و جایگاه محوری علما در مقابله با تهدیدات فرهنگی و سیاسی است.
این توصیه‌ها نشان از آن دارد که حاج قاسم، حوزه‌های علمیه را نه‌تنها به‌عنوان مراکز علمی، بلکه به مثابه پایگاه‌های اجتماعی و سیاسی برای هدایت امت اسلامی می‌نگریست. او با درکی استراتژیک، علما را محور تثبیت و گسترش ارزش‌های انقلابی می‌دانست و از آنان می‌خواست تا با هوشیاری و بصیرت، خود را در برابر موج‌های انحرافی و تهاجم فکری مسلح سازند. این نقش، مستلزم ارتباطی فعال‌تر میان حوزه و مردم است؛ پیوندی که حاج قاسم به‌خوبی اهمیت آن را دریافته بود.
حاج قاسم با نگاهی ژرف‌نگر، علما را به درک پیامدهای ناگوار تضعیف انقلاب فرا می‌خواند. او هشدار می‌دهد که در صورت آسیب‌دیدگی انقلاب، انحرافات بنیادین و الحاد گسترده‌ای که بازگشتی برای آن متصور نیست، دامن‌گیر جامعه اسلامی خواهد شد. این نگرش، ضرورت پایبندی به اصول انقلاب و تقویت مبانی اعتقادی را به‌عنوان راهبردی بنیادین در مقابله با دشمنان اسلام نمایان می‌کند.
وی به‌طور خاص بر این نکته تأکید دارد که اگر انقلاب اسلامی، به‌عنوان مظهر تجلی دین در عرصه سیاست و اجتماع، تضعیف شود، اسلام به یک ایدئولوژی منزوی و بی‌اثر تبدیل خواهد شد. این هشدار، نه‌تنها به مسئولیت علما بلکه به تمام اقشار جامعه اشاره دارد. او معتقد بود که دفاع از انقلاب و تقویت ارکان آن، یک وظیفه همگانی است که هر فرد باید در حد توان خود آن را انجام دهد.
در این زمینه، حاج قاسم علما را به‌ضرورت بازخوانی مفاهیم بنیادین دینی در قالبی که برای نسل امروز جذاب و قابل فهم باشد، دعوت می‌کند. این نگاه، حاکی از شناخت عمیق او از چالش‌های فرهنگی و فکری پیش روی جامعه معاصر است.
برای مواجهه با چالش‌هایی که حاج قاسم در وصیت‌نامه خود به آن‌ها اشاره کرده است، راهکارهای متعددی می‌توان ارائه داد. نخست: تقویت پیوند میان حوزه‌های علمیه و جامعه از طریق به‌روزرسانی شیوه‌های آموزش دینی و استفاده از ابزارهای نوین ارتباطی برای پاسخ‌گویی به نیازهای نسل جوان. دوم: توسعه گفتمان انقلاب اسلامی در سطح بین‌المللی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های دیپلماسی عمومی برای انتقال پیام مقاومت و عدالت‌خواهی. سوم: ایجاد اتحاد میان اقشار مختلف جامعه برای حمایت عملی از انقلاب و تقویت ساختارهای فرهنگی و اجتماعی. در نهایت، لزوم بازخوانی مستمر وصایای شهدا و تطبیق آن‌ها با شرایط متغیر زمان، که می‌تواند الهام‌بخش برنامه‌های عملیاتی برای حفظ و گسترش ارزش‌های اسلامی باشد.
سالگرد شهادت این شهید عالی‌مقام، فرصتی است تا ضمن بازخوانی وصایای او، نقش محوری علما و حوزه‌های علمیه در هدایت و تقویت فرهنگ اسلامی را برجسته‌تر سازیم. روحیه جهادی و آینده‌نگری حاج قاسم، الگویی بی‌بدیل برای مواجهه با چالش‌های کنونی است. پاسداری از معارف دینی و پایبندی به آرمان‌های انقلاب، وظیفه‌ای است که هر یک از ما می‌توانیم با الهام از حیات پربار این سردار بزرگ بر عهده بگیریم.
حاج قاسم با منش اخلاقی و رفتار جهادی خود، نمادی از پیوند میان ایمان و عمل بود. او نشان داد که مسئولیت دینی، محدود به گفتار نیست، بلکه نیازمند حضور در صحنه‌های دشوار و ایستادگی در برابر دشمنان است. از این رو، درس‌های زندگی او نه‌تنها برای علما، بلکه برای تمام کسانی که دغدغه دین و انسانیت دارند، الهام‌بخش است.
همچنین باید به تأثیر اجتماعی و فرهنگی شهادت او اشاره کرد. حاج قاسم، با خون خود، نسلی جدید از مقاومت را تربیت کرد و این پیام را به جهان اسلام رساند که در برابر ظلم و استکبار، راهی جز ایستادگی و پایداری وجود ندارد. این میراث، همچنان منبع انگیزه و الهام برای تمامی مبارزانی است که در مسیر عدالت و حق‌طلبی گام برمی‌دارند.
شهید سلیمانی در وصیت‌نامه خود با درک عمیق از مخاطرات آینده، علما و حوزه‌های علمیه را به ایفای نقش اساسی در پاسداری از انقلاب اسلامی فراخواند. وی با اشاره به این‌که تضعیف انقلاب، مخاطراتی حتی فراتر از دوران طاغوت برای اسلام در پی خواهد داشت، بر لزوم حمایت بی‌دریغ و آگاهانه از انقلاب و نظام جمهوری اسلامی تأکید می‌کند. او در بیانی الهام‌بخش می‌نویسد: «راه صحیح، حمایت بدون هرگونه ملاحظه از انقلاب، جمهوری اسلامی و ولی فقیه است.» این عبارت، بیانگر بینش عمیق و جایگاه محوری علما در مقابله با تهدیدات فرهنگی و سیاسی است.
این توصیه‌ها نشان از آن دارد که حاج قاسم، حوزه‌های علمیه را نه‌تنها به‌عنوان مراکز علمی، بلکه به مثابه پایگاه‌های اجتماعی و سیاسی برای هدایت امت اسلامی می‌نگریست. او با درکی استراتژیک، علما را محور تثبیت و گسترش ارزش‌های انقلابی می‌دانست و از آنان می‌خواست تا با هوشیاری و بصیرت، خود را در برابر موج‌های انحرافی و تهاجم فکری مسلح سازند. این نقش، مستلزم ارتباطی فعال‌تر میان حوزه و مردم است؛ پیوندی که حاج قاسم به‌خوبی اهمیت آن را دریافته بود.
حاج قاسم با نگاهی ژرف‌نگر، علما را به درک پیامدهای ناگوار تضعیف انقلاب فرا می‌خواند. او هشدار می‌دهد که در صورت آسیب‌دیدگی انقلاب، انحرافات بنیادین و الحاد گسترده‌ای که بازگشتی برای آن متصور نیست، دامن‌گیر جامعه اسلامی خواهد شد. این نگرش، ضرورت پایبندی به اصول انقلاب و تقویت مبانی اعتقادی را به‌عنوان راهبردی بنیادین در مقابله با دشمنان اسلام نمایان می‌کند.
وی به‌طور خاص بر این نکته تأکید دارد که اگر انقلاب اسلامی، به‌عنوان مظهر تجلی دین در عرصه سیاست و اجتماع، تضعیف شود، اسلام به یک ایدئولوژی منزوی و بی‌اثر تبدیل خواهد شد. این هشدار، نه‌تنها به مسئولیت علما بلکه به تمام اقشار جامعه اشاره دارد. او معتقد بود که دفاع از انقلاب و تقویت ارکان آن، یک وظیفه همگانی است که هر فرد باید در حد توان خود آن را انجام دهد.
در این زمینه، حاج قاسم علما را به‌ضرورت بازخوانی مفاهیم بنیادین دینی در قالبی که برای نسل امروز جذاب و قابل فهم باشد، دعوت می‌کند. این نگاه، حاکی از شناخت عمیق او از چالش‌های فرهنگی و فکری پیش روی جامعه معاصر است.
برای مواجهه با چالش‌هایی که حاج قاسم در وصیت‌نامه خود به آن‌ها اشاره کرده است، راهکارهای متعددی می‌توان ارائه داد. نخست: تقویت پیوند میان حوزه‌های علمیه و جامعه از طریق به‌روزرسانی شیوه‌های آموزش دینی و استفاده از ابزارهای نوین ارتباطی برای پاسخ‌گویی به نیازهای نسل جوان. دوم: توسعه گفتمان انقلاب اسلامی در سطح بین‌المللی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های دیپلماسی عمومی برای انتقال پیام مقاومت و عدالت‌خواهی. سوم: ایجاد اتحاد میان اقشار مختلف جامعه برای حمایت عملی از انقلاب و تقویت ساختارهای فرهنگی و اجتماعی. در نهایت، لزوم بازخوانی مستمر وصایای شهدا و تطبیق آن‌ها با شرایط متغیر زمان، که می‌تواند الهام‌بخش برنامه‌های عملیاتی برای حفظ و گسترش ارزش‌های اسلامی باشد.
سالگرد شهادت این شهید عالی‌مقام، فرصتی است تا ضمن بازخوانی وصایای او، نقش محوری علما و حوزه‌های علمیه در هدایت و تقویت فرهنگ اسلامی را برجسته‌تر سازیم. روحیه جهادی و آینده‌نگری حاج قاسم، الگویی بی‌بدیل برای مواجهه با چالش‌های کنونی است. پاسداری از معارف دینی و پایبندی به آرمان‌های انقلاب، وظیفه‌ای است که هر یک از ما می‌توانیم با الهام از حیات پربار این سردار بزرگ بر عهده بگیریم.
حاج قاسم با منش اخلاقی و رفتار جهادی خود، نمادی از پیوند میان ایمان و عمل بود. او نشان داد که مسئولیت دینی، محدود به گفتار نیست، بلکه نیازمند حضور در صحنه‌های دشوار و ایستادگی در برابر دشمنان است. از این رو، درس‌های زندگی او نه‌تنها برای علما، بلکه برای تمام کسانی که دغدغه دین و انسانیت دارند، الهام‌بخش است.
همچنین باید به تأثیر اجتماعی و فرهنگی شهادت او اشاره کرد. حاج قاسم، با خون خود، نسلی جدید از مقاومت را تربیت کرد و این پیام را به جهان اسلام رساند که در برابر ظلم و استکبار، راهی جز ایستادگی و پایداری وجود ندارد. این میراث، همچنان منبع انگیزه و الهام برای تمامی مبارزانی است که در مسیر عدالت و حق‌طلبی گام برمی‌دارند.
محمد حائری شیرازی، پژوهشگر حوزوی
