سيد فواد نبوي – بحران جهاني اقتصاد و رکود مالي که از سال 2007 آغاز شده است هر روز ابعاد جديدي به خود ميگيرد.
پس از آن که آمريکا و اروپا با اين بحران روبهرو شدند.سراسر جهان به رکود اقتصادي فرو رفت و دولتها را وادار کرد صدها ميليارد دلار به اقتصاد جهان پول تزريق کنند امري که تا حدودي مشکلات مالي بخش خصوصي را کاهش داد. از جمله اين کشورها امارات عربي متحده و بطور مشخص دوبي بود که دولت با کمکهاي ميلياردي خود تلاش کرد اقتصاد بحران زده خود را نجات دهد عاملي که در کوتاه مدت موثر واقع شد و اندکي از التهابها کاست اما باز هم دوبي يک شوک جديد را به خود ديد و همين شوک بازارهاي بينالمللي را نيز تحت تاثير قرار داد به نظر ميرسد بحران در بازارهاي مالي دوبي پايان ندارد. سقوط قابل ملاحظه بورس اين شيخنشين پولدار ضررهاي غيرقابل جبراني را به همراه داشت. شوک جديد از آن جا آغاز شد که دولت از شرکت دبي ورلد درخواست کرد که مطالبات خود از اين شرکت را به مدت 6 ماه به تعويق بياندازد. مسئولان دولتي پيش از اين با قاطعيت از توان خود براي مبارزه با بحران مالي سخن ميگفتند و حتي پروژههاي نيمه تمام را ضمانت کردند که به پايان خواهد رسيد، اما درخواست براي تعويق
6 ماهه مطالبات که براي جلوگيري از شکايت و حقوقي شدن مطالبات دوبي ورلد انجام شد عاملي بود براي اينکه بورس دوبي به عنوان يکي از ارکان اقتصادي ثروتمند اين منطقه سقوط 6 درصدي را شاهد باشد بانکهاي دوبي به دليل حجم ارتباطات و داد و ستدهاي اقتصادي مرتبط با پروژه دوبي ورلد نيز نگران بحرانهاي مالي جديدي هستند چون دوبي ورلد را ميتوان يک صندوق دولتي دانست که شرکتها و بانکهاي زيادي را در دل خود جاي داده است.همين پيوستگي و همکاريهاي گسترده سبب شده است که اين بحران جنبه بينالمللي به خود بگيرد و سهامداران را در جاي جاي جهان به نگراني فرو برد بسياري انتظار داشتند که پس از بهبود نسبي بازارهاي مالي اروپا ساير نقاط نيز به تدريج از رکود خارج شوند ولي نگرانيها بار ديگر جدي شده است. در حال حاضر سرمايهگذاريهاي کلاني که به ويژه در بخش مسکن دوبي صورت گرفته در حال خروج است و به ويژه خبرها حکايت از خروج ميلياردها دلار سرمايه از اين شيخنشينها ميباشد به ويژه ايرانيان که به عنوان يکي از ستونهاي اقتصادي دوبي به شمار ميروند سرمايههاي خود را به ديگر کشورها برده و به دنبال فرصتهاي جديدي براي سرمايهگذاري هستند.کارشناسان اقتصادي پيشبيني ميکنند رکود اقتصادي سال آينده ميلادي نيز در دوبي خودنمايي خواهد کرد و حتي صندوق بينالمللي پول رشد اقتصادي بخش غير نفتي امارات را براي سال آينده 3 درصد پيشبيني کرده است اما رشد اقتصادي امسال را صفر درصد اعلام کرده که خود حکايت از اوضاع نابسامان اقتصادي دارد.
تحولات اخير دوبي بلافاصله ابوظبي را نيز تحت تاثير قرار داد و اولين اثر خود را بر شاخص سهام در بورس ابوظبي به همراه آورد و سقوط در بازارهاي مالي ابوظبي نيز سهامداران را پريشان کرد. به هر حال 59 ميليارد دلار بدهي دبي ورلد که دولت امارات بازپرداخت آن را تضمين کرده بود اين روزها چالشي جديد در اقتصادهاي منطقه و فرامنطقهاي تلقي ميگردد. نکته ديگري که در همين راستا قابل ذکر است اختلاف نظرهاي موجود در ميان مقامهاي اقتصادي اين شيخنشين است و رايزنيهاي آنها يا مقامهاي دوبي ورلد تاکنون نتيجهاي را به همراه نداشته است. بسياري بخش مسکن دوبي را عامل اصلي اين بحران ميدانند و اعتقاد دارند که سرمايهگذاريهاي بيرويه در اين بخش کمر اقتصاد دوبي را شکست.
اما بحران جديد امارات و بطور مشخص دوبي اثرات خود را بر مبادلات تجاري اين کشور نيز گذاشته است گزارشها حاکي است که برخي بانکها در دوبي به علت عدم توانايي در شرايطي نيستند که بتوانند تسهيلات به تجار و بازرگانان ايراني پرداخت کنند و آنها به ناچار چشم به تسهيلات بانکهاي داخل ايران دوختهاند تا بتوانند تعهدات مالي خود را پرداخت نمايند.
به هر حال دوبي اين روزها حال و روز خوشي را سپري نميکند و پس از خروج بسياري از سرمايهگذاران و تجار از اين کشور حال نوبت کارگران و دارندگان مشاغل فني از اين کشور است و موج جديدي از خروج اين افراد در دوبي به چشم ميخورد و خبرها حکايت از آن دارد که چندين شرکت ساختماني و راهسازي بينالمللي نيز در جديدترين بحران دوبي ورشکسته شده و پرسنل خود را نيز اخراج کردهاند.به هر حال اعتماد سرمايهگذاران براي سرمايهگذاري در دوبي از بين رفته است و اعتمادسازي دوباره براي رونق در دوبي کاري بس دشوار به نظر ميرسد.