روزانه بیش از ۸۰۰ میلیون متر مکعب گاز در شبکه گاز سراسری توزیع می‌شود که ارزش آن بر اساس قیمت گاز صادراتی روسیه به اروپا حدود ۶۰۰ میلیارد دلار است. حال با با این سرمایه متعلق به این نسل و نسل های آینده است چه می کنی؟
۱- حدود ۳۲ درصد گاز در نیروگاه های با بازدهی کم می سوزد و برق تولیدی وارد شبکه توزیعی می شود که ۲۲درصد هدر رفت دارد. بین ۳ تا ۴ درصد برق در خطوط انتقال فشار قوی ۴۰۰ کیلوولت هدر می رود و ۱۸ درصد در شبکه توزیع درون شهری و ترانس های قدیمی که بجای راندمان ۹۵درصد راندمان ۸۰ تا ۸۵درصدی دارند.
۲- حدود ۳۰ درصد گاز در بخش خانگی و تجاری و عمومی می سوزند البته در ماه های سرد سال که قیمت گاز نیز گران تر است حدود ۷۵ درصد گاز تولیدی کشور در این بخش سوخته می شود که بخش عمده آن به هدر می رود.
۳- حدود ۳۲ درصد در حوزه صنعت استفاده می شود که برخی صنایع تا۳۰ درصد بیش از حد استاندارد گاز می سوزانند حدود ده درصد از سهم صنعت مربوط به خوراک پتروشیمی ها می باشد.
۵- حدود ۳ گیگا وات ساعت برق تولیدی کشور در ماینرها اتلاف می شود. برای تولید هر بیت کوین حدود ۳۰۰ مگاوات برق مصرف می شود که ارزش این میزان برق به قیمت برق صادراتی ۱۰۰هزار دلار است.
۶- حدود ۱۵ درصد برق تولید کشور(حدود ۹ گیگاوات) در بخش کشاورزی و چاه های آب مصرف می شود که بخش قابل توجهی از آن به هدر می رود. به عنوان نمونه چاهی که حدود ۲ اینچ آب دهی دارد پمپ ۶ اینچی روی آن نصب شده. بخش قابل توجهی از آب استخراجی از منابع زیر زمبنی نیز در آبیاری غرق آبی و غیر حرفه ای کشور به هدر می رود. ایران یکی از بزرگترین کشورهای دارای چاه های آب در جهان است.
۷- بیش از ۵۰ درصد گاز و برق تولیدی کشور در ساعت های پیک زمستان وتابستان در بخش خانگی و تجاری و عمومی مصرف می شوند. ارزش انرژی که هر سال در این حوزه هدر می رود بیش از صد میلیارد دلار است. دما مناسب برای خانه و مراکز تجاری و عمومی می بایست حدود ۲۰ درجه باشد. اینکه در زمستان دما را به سی درجه و در تابستان به حدود ده درجه برسانند خودسوزی اقتصاد ملی و سرمایه نسل های آینده است.
۸- روزانه بیش از ۲۰۰ میلیون لیتر بنزین و گازوئیل در حوزه حمل و نقل استفاده می شود در شهرهای بزرگ به دلیل ترافیک مصرف بنزین و گازوئیل بیش از دو برابر افزایش می یابد یعنی مردم مسیری را که بدون ترافیک در مدت ۲۰ دقیقه یا نیم ساعت می پیمایند در ترافیک درون شهری این مسیر را ۱.۵ ساعت می پیمایند. استفاده بیش از حد از خودروهای شخصی مصرف بنزین را دو تا سه برابر افزایش داده است همچنین سالانه ۱۷تا۱۸ هزار نفر در تصادفات جاده ای کشته و حدود ۱۸ هزار نفر قطع نخاع قطع عضو یا دچار معلولیت های دائمی می شوند و سالانه ده ها هزار نفر به انواع بیماری های صعب العلاج و سرطان می شوند که تعداد بسیاری از آنها دچار مرگ زودهنگام می شوند. مصرف سوخت و انرژی در قطار یک ششم خودروهای شخصی است و تعداد کشته های سوانح ریلی به صد نفر در سال نمی رسد.
راه های مدیریت مصرف گاز و برق:
۱- معیار مصرف بهینه گاز و برق در اقلیم های مختلف و در فصول تعیین و برای مصارف بیش از معیار قیمت گاز و برق تا حد قیمت جهانی بصورت پلکانی افزایش یابد.
۲- جرایم بسیار سنگین برای گاز دزدی و برق دزدی لحاظ شود و مدیریت توزیع گاز و برق به بخش خصوصی واگذار گردد.
۳- ظرف مدت حداکثر سه تا ۵ سال همه ترانس ها قدیمی کم بازده با ترانس های با راندمان بالا تعویض شوند.
۴- برای کاهش اتلاف برق در مسیر های طولانی انتقال، نیروگاه های کوچک محلی توسعه یابد خصوصا روی نیروگاه های خورشیدی تمرکز و سرمایه گذاری گسترده ای انجام شود و مشوق های متعددی در نظر گرفته شود.
۵- راندمان نیروگاه های کشور طی سه تا ۵ سال آینده به حد مطلوب ارتقاع یابند و نیروگاه های گازی همگی به سیکل ترکیبی تبدیل شوند.
۶- برق ماینرها نزدیک قیمت صادراتی محاسبه شود و برای ماینرهای غیر مجاز جرایم بسیار سنگین و بازدارنده ای اعمال گردد.
۷- چاه های آب غیر مجاز تعطیل و برداشت آب از چاه های آب در ساعت های پیک مصرف برق، متوقف گردد.
عامل اصلی استفاده بیش از حد مردم ایران از خودروهای شخصی و اتلاف سالانه ده ها میلیاردلیتر بنزین و گازوئیل، عدم وجود سیستم حمل ونقل ریلی درون شهری و برون شهری مدرن و توسعه یافته است.
چنانچه شبکه خطوط مترو در تمامی مناطق تهران گسترش می یافت و فاصله تردد بین هر رام قطار به حدود ۵ دقیقه می رسید استفاده از مترو به شدت افزایش می یافت و چنانچه شهرهای بزرگ و پرجمعیت به شبکه ریلی مدرن پر سرعت متصل می شدند و مردم می توانستند فاصله تهران تا مشهد را در ۵ ساعت، تهران تا اصفهان را در ۳ ساعت، فاصله تهران تا شیراز را در ۶ ساعت و فاصله تهران تا اهواز یا تبریز یا کرمانشاه را در ۴ساعت بپیمایند قطعا استفاده از حمل و نقل ریلی افزایش چشمگیری می یافت. چنانچه حدود نیمه از بار های جاده ای به شبکه ریلی توسعه یافته منتقل می شد قطعا جاده ها خلوت تر می شدند و از تعداد تصادفات و کشته ها و مصدومیت ها کاسته می شد.
اگر ما شبکه ریلی فراگیر و توسعه یافته و پر سرعت بین همه شهرهای بزرگ داشتیم و همه شهرهای بزرگ به شبکه مترو پر سرعت مجهز می شدند مواهب و خیر برکات زیر نصیب ملت و حکومت می شد:
۱- مصرف گازوئیل و بنزین کشور به نصف کاهش می یافت و قابلیت صادرات ۳۰ تا ۴۰ میلیارد لیتر به ارزش ۲۵ میلیارد دلار برای دولت فراهم می شد.
۲-میزان ترافیک و آلودگی هوا به کمتر از نصف کاهش می یافت. کاهش ۲۰ درصدی ترافیک بیش از سی درصد بر روان شدن تردد و کاهش مصرف سوخت تاثیر دارد.
۳-تعداد کشته های سوانح جاده ای از ۱۷ الی ۱۸ هزار نفر در سال به حدود ۶ هزار نفر در سال کاهش می یافت.
۴- تعداد قطع نخاع و معلولیت ها به حدود ۶ هزار نفر در سال کاهش می یافت.
۵- تعداد بیماری های صعب العلاج و سرطان ناشی از آلودگی هوا به ۱۰ تا ۱۵ هزار نفر در سال کاهش می یافت.
۶- از اتلاف سالانه ده ها میلیارد ساعت عمر مفید و ارزشمند مردم در ترافیک های جانکاه کاسته می شد.
۷- مسافرت و گردشگری در ایران افزایش می یابد و این موضوع ضمن اشتغال زایی بالا بر سلامت و نشاط روحی جامعه می افزاید.
۸- اتصال همه شهر ها در مناطق دور و نزدیک به شبکه ریلی مدرن و پر سرعت به ارتقاع امنیت ملی و همبستگی جغرافیایی و اجتماعی می افزاید.
۹- کاهش هزینه حمل بار خصوصا بارهای صادراتی و ترانزینی و درآمدهای سرشار ناشی از آن.
نویسنده: سید حسین میرافضلی
۱- حدود ۳۲ درصد گاز در نیروگاه های با بازدهی کم می سوزد و برق تولیدی وارد شبکه توزیعی می شود که ۲۲درصد هدر رفت دارد. بین ۳ تا ۴ درصد برق در خطوط انتقال فشار قوی ۴۰۰ کیلوولت هدر می رود و ۱۸ درصد در شبکه توزیع درون شهری و ترانس های قدیمی که بجای راندمان ۹۵درصد راندمان ۸۰ تا ۸۵درصدی دارند.
۲- حدود ۳۰ درصد گاز در بخش خانگی و تجاری و عمومی می سوزند البته در ماه های سرد سال که قیمت گاز نیز گران تر است حدود ۷۵ درصد گاز تولیدی کشور در این بخش سوخته می شود که بخش عمده آن به هدر می رود.
۳- حدود ۳۲ درصد در حوزه صنعت استفاده می شود که برخی صنایع تا۳۰ درصد بیش از حد استاندارد گاز می سوزانند حدود ده درصد از سهم صنعت مربوط به خوراک پتروشیمی ها می باشد.
۵- حدود ۳ گیگا وات ساعت برق تولیدی کشور در ماینرها اتلاف می شود. برای تولید هر بیت کوین حدود ۳۰۰ مگاوات برق مصرف می شود که ارزش این میزان برق به قیمت برق صادراتی ۱۰۰هزار دلار است.
۶- حدود ۱۵ درصد برق تولید کشور(حدود ۹ گیگاوات) در بخش کشاورزی و چاه های آب مصرف می شود که بخش قابل توجهی از آن به هدر می رود. به عنوان نمونه چاهی که حدود ۲ اینچ آب دهی دارد پمپ ۶ اینچی روی آن نصب شده. بخش قابل توجهی از آب استخراجی از منابع زیر زمبنی نیز در آبیاری غرق آبی و غیر حرفه ای کشور به هدر می رود. ایران یکی از بزرگترین کشورهای دارای چاه های آب در جهان است.
۷- بیش از ۵۰ درصد گاز و برق تولیدی کشور در ساعت های پیک زمستان وتابستان در بخش خانگی و تجاری و عمومی مصرف می شوند. ارزش انرژی که هر سال در این حوزه هدر می رود بیش از صد میلیارد دلار است. دما مناسب برای خانه و مراکز تجاری و عمومی می بایست حدود ۲۰ درجه باشد. اینکه در زمستان دما را به سی درجه و در تابستان به حدود ده درجه برسانند خودسوزی اقتصاد ملی و سرمایه نسل های آینده است.
۸- روزانه بیش از ۲۰۰ میلیون لیتر بنزین و گازوئیل در حوزه حمل و نقل استفاده می شود در شهرهای بزرگ به دلیل ترافیک مصرف بنزین و گازوئیل بیش از دو برابر افزایش می یابد یعنی مردم مسیری را که بدون ترافیک در مدت ۲۰ دقیقه یا نیم ساعت می پیمایند در ترافیک درون شهری این مسیر را ۱.۵ ساعت می پیمایند. استفاده بیش از حد از خودروهای شخصی مصرف بنزین را دو تا سه برابر افزایش داده است همچنین سالانه ۱۷تا۱۸ هزار نفر در تصادفات جاده ای کشته و حدود ۱۸ هزار نفر قطع نخاع قطع عضو یا دچار معلولیت های دائمی می شوند و سالانه ده ها هزار نفر به انواع بیماری های صعب العلاج و سرطان می شوند که تعداد بسیاری از آنها دچار مرگ زودهنگام می شوند. مصرف سوخت و انرژی در قطار یک ششم خودروهای شخصی است و تعداد کشته های سوانح ریلی به صد نفر در سال نمی رسد.
راه های مدیریت مصرف گاز و برق:
۱- معیار مصرف بهینه گاز و برق در اقلیم های مختلف و در فصول تعیین و برای مصارف بیش از معیار قیمت گاز و برق تا حد قیمت جهانی بصورت پلکانی افزایش یابد.
۲- جرایم بسیار سنگین برای گاز دزدی و برق دزدی لحاظ شود و مدیریت توزیع گاز و برق به بخش خصوصی واگذار گردد.
۳- ظرف مدت حداکثر سه تا ۵ سال همه ترانس ها قدیمی کم بازده با ترانس های با راندمان بالا تعویض شوند.
۴- برای کاهش اتلاف برق در مسیر های طولانی انتقال، نیروگاه های کوچک محلی توسعه یابد خصوصا روی نیروگاه های خورشیدی تمرکز و سرمایه گذاری گسترده ای انجام شود و مشوق های متعددی در نظر گرفته شود.
۵- راندمان نیروگاه های کشور طی سه تا ۵ سال آینده به حد مطلوب ارتقاع یابند و نیروگاه های گازی همگی به سیکل ترکیبی تبدیل شوند.
۶- برق ماینرها نزدیک قیمت صادراتی محاسبه شود و برای ماینرهای غیر مجاز جرایم بسیار سنگین و بازدارنده ای اعمال گردد.
۷- چاه های آب غیر مجاز تعطیل و برداشت آب از چاه های آب در ساعت های پیک مصرف برق، متوقف گردد.
عامل اصلی استفاده بیش از حد مردم ایران از خودروهای شخصی و اتلاف سالانه ده ها میلیاردلیتر بنزین و گازوئیل، عدم وجود سیستم حمل ونقل ریلی درون شهری و برون شهری مدرن و توسعه یافته است.
چنانچه شبکه خطوط مترو در تمامی مناطق تهران گسترش می یافت و فاصله تردد بین هر رام قطار به حدود ۵ دقیقه می رسید استفاده از مترو به شدت افزایش می یافت و چنانچه شهرهای بزرگ و پرجمعیت به شبکه ریلی مدرن پر سرعت متصل می شدند و مردم می توانستند فاصله تهران تا مشهد را در ۵ ساعت، تهران تا اصفهان را در ۳ ساعت، فاصله تهران تا شیراز را در ۶ ساعت و فاصله تهران تا اهواز یا تبریز یا کرمانشاه را در ۴ساعت بپیمایند قطعا استفاده از حمل و نقل ریلی افزایش چشمگیری می یافت. چنانچه حدود نیمه از بار های جاده ای به شبکه ریلی توسعه یافته منتقل می شد قطعا جاده ها خلوت تر می شدند و از تعداد تصادفات و کشته ها و مصدومیت ها کاسته می شد.
اگر ما شبکه ریلی فراگیر و توسعه یافته و پر سرعت بین همه شهرهای بزرگ داشتیم و همه شهرهای بزرگ به شبکه مترو پر سرعت مجهز می شدند مواهب و خیر برکات زیر نصیب ملت و حکومت می شد:
۱- مصرف گازوئیل و بنزین کشور به نصف کاهش می یافت و قابلیت صادرات ۳۰ تا ۴۰ میلیارد لیتر به ارزش ۲۵ میلیارد دلار برای دولت فراهم می شد.
۲-میزان ترافیک و آلودگی هوا به کمتر از نصف کاهش می یافت. کاهش ۲۰ درصدی ترافیک بیش از سی درصد بر روان شدن تردد و کاهش مصرف سوخت تاثیر دارد.
۳-تعداد کشته های سوانح جاده ای از ۱۷ الی ۱۸ هزار نفر در سال به حدود ۶ هزار نفر در سال کاهش می یافت.
۴- تعداد قطع نخاع و معلولیت ها به حدود ۶ هزار نفر در سال کاهش می یافت.
۵- تعداد بیماری های صعب العلاج و سرطان ناشی از آلودگی هوا به ۱۰ تا ۱۵ هزار نفر در سال کاهش می یافت.
۶- از اتلاف سالانه ده ها میلیارد ساعت عمر مفید و ارزشمند مردم در ترافیک های جانکاه کاسته می شد.
۷- مسافرت و گردشگری در ایران افزایش می یابد و این موضوع ضمن اشتغال زایی بالا بر سلامت و نشاط روحی جامعه می افزاید.
۸- اتصال همه شهر ها در مناطق دور و نزدیک به شبکه ریلی مدرن و پر سرعت به ارتقاع امنیت ملی و همبستگی جغرافیایی و اجتماعی می افزاید.
۹- کاهش هزینه حمل بار خصوصا بارهای صادراتی و ترانزینی و درآمدهای سرشار ناشی از آن.
نویسنده: سید حسین میرافضلی
