ابراهیم حاتمی کیا از آن دست کارگردان‌هایی است که همیشه می‌شود روی آثار آن حساب باز کرد و فیلم‌هایش را به صورت ویژه نگاه کرد، نظر داد و در نهایت درباره آن به بحث و گفتگو پرداخت. حاتمی کیا در طول دوران فعالیت حرفه‌ای خود در سینمای ایران از جمله کارگردان‌های کاربلد و خوش نام این عرصه بوده و همیشه برای ساخت آثار خود به اندازه کافی وقت‌گذاشته و الحق و الانصاف رزومه پر و پیمانی هم دارد و هر از برهه‌ای از فعالیت حرفه‌ای او را که شخم بزنیم حداقل یک اثر قابل دفاع در آن پیدا خواهیم کرد.
حاتمی کیا که پیشتر با ساخت آثاری همچون هویت و دیده بان پا به سینمای ایران گذاشت در حال حاضر کارگردانی سریال موسی کلیم الله را بر عهده گرفته و همین موضوع و این پروژه سنگین باعث شده که پنج سال گذشته نتواند سراغ ساخت فیلم سینمایی برود و همین دلیلی است بر پنج سال غیبت او در جشنواره فیلم فجر! آخرین باری که ابراهیم حاتمی کیا در جشنواره حضور داشت به سال 1398 بازمی گردد سالی که او فیلم خروج را به جشنواره آورد و برخلاف آثار دیگر او آن چنان نتوانست نطر مردم و همچنین منتقدان را به خود جلب کند. جالب اینجاست آخرین فیلم ابراهیم حاتمی کیا یعنی خروج، اولین فیلم تاریخ سینمای ایران است که به صورت آنلاین اکران شد و در دسترس مردم قرار گرفت.
حال حاتمی کیا پس از این وقفه دوباره در جشنواره فیلم فجر امسال حضور دارد، اینبار با نسخه سینمایی موسی کلیم الله، پروژه‌ای که در این چند سال اخیر تمامی وقت حاتمی کیا را به خود اختصاص داده و از گوشه و کنار خبر می‌رسد که قطعا یکی از آثار فاخر سینمای ایران در حال ساخت است و همین مورد کنجکاوی‌ها را برای تماشای نسخه سینمایی موسی کلیم الله در جشنواره فیلم فجر ، بیش از پیش برانگیخته است.
ابراهیم حاتمی کیا برخلاف آخرین دوره‌ای که در با فیلم خروج در جشنواره فیلم فجر حاضر بود و نتوانست موفقیت آنچنانی کسب کند، احتمالا می‌تواند با موسی کلیم الله جبران مافات و بازگشتی باشکوه به جشنواره داشته باشد. از آنجایی که بخش سودای سیمرغ امسالِ جشنواره نام‌هایی نه چندان آشنایی به چشم می‌خورد و بیش از 12 فیلم اولی در این بخش حاضر هستند، ابراهیم حاتمی کیا و همچنین رسول صدرعاملی از کارگردان‌های قدیمی سینمای ایران هستند که می‌توانند با فیلم‌های جدیدشان، سیمرغ‌های جدیدی به کلکسیون پر و پیمان خود اضافه کنند. به مناسبت بازگشت ابراهیم حاتمی کیا به جشنواره فیلم فجر، بد نیست نیم نگاهی به آثار او در جشنواره‌های قبلی بیندازیم و ببینیم فیلم‌های او در جشنواره‌های مختلف موفق به کسب چه سیمرغ‌هایی شدند!
از کرخه تا راین از آن دست فیلم‌هایی است که پس از گذشت بیش از بیست سال از اکران هنوز در خاطر بسیاری از علاقمندان به سینما باقی مانده است. نوع روایت و همچنین موسیقی متنِ ماندگار این فیلم باعث شده که این اثر یکی از امضاهای ابراهیم حاتمی کیا لقب بگیرد و بسیاری از مردم کارگردانی او را با نام این فیلم به خاطر بیاورند. از کرخه تا راین که در جشنواره یازدهم فیلم فجر به اکران درآمد توانست در انتهای جشنواره سیمرغ بلورین بهترین فیلم و همچنین بهترین چهره پردازی را از آن خود کند.
خاکستر سبز به کارگردانی حاتمی کیا در جشنواره دوازدهم به اکران درآمد، برخلاف سال قبل که همگان منتظر بودند سیمرغ بهترین موسیقی متن به از کرخه تا راین برسد و نرسید، تندیس بلورین بهترین موسیقی متن در جشنواره دوازدهم به فیلم خاکستر سبز رسید تا فیلم حاتمی کیا در دوازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر و یک سیمرغ را با خود به خانه ببرد.
پانزدهمین دوره جشنواره نیز برای ابراهیم حاتمی کیا خوش یمن نبود و نتوانست آن طور که باید و شاید در بخش جوایز، موفقیتی کسب کند. فیلم برج مینو به کارگردانی حاتمی کیا در بخش مسابقه‌ای آن سال تنها توانست سیمرغ بلورین بهترین آنونس را از آن خود کند و در مابقی بخش‌ها فیلم بلند حاتمی کیا دستش از رسیدن به سیمرغ کوتاه ماند.
اما شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم فجر یک فرق اساسی با جشنواره‌های قبلی داشت. جشنواره‌ای که در آن یکی از مهم ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا به اکران درآمد. آژانس شیشه‌ای با بازی بی نظیر پرویز و پرستویی و رضا کیانیان از آن دست فیلم‌هایی است که نمی‌شود آن را نادیده گرفت و هر عشق سینمایی حداقل یکبار آن را نظاره کرده است. فیلمی ملتهب از دوران پساجنگ ایران و عراق و تلاش برای بقای یک جانباز شیمیایی که در زمان اکران نیز بحث‌های فراوانی را به همراه داشت. آژانش شیشه‌ای در سال اکران از معدود فیلم‌هایی بود که به قول سینمایی‌ها گفتنی، سیمرغ را شخم زد و اکثر جایزه‌های مهم را با خود به خانه برد. این فیلم در مجموع در 14 بخش کاندید دریافت سیمرغ شد و از این 14 سیمرغ توانست 9 مورد را از آن خود کند.
سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه هیات داوران، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن، بهترین موسیقی متن و بهترین تدوین، سیمرغ‌هایی بود که در آن سال فیلم آژانس شیشه‌ای به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا توانست از جشنواره فیلم فجر به دست بیاورد.
ابراهیم حاتمی کیا بدون وقفه در سال بعد از اکران آژانس شیشه‌ای یعنی در جشنواره هفدهم فیلم فجر نیز حضور داشت. فیلم روبان قرمز با کارگردانی او در این دوره حضور داشت ولی برخلاف جشنواره شانزدهم نتوانست موفقیت آنچنانی کسب کند و فقط سیمرغ بلورین بهترین تدوین را از آن خود کرد.
ارتفاع پست به کارگردانی حاتمی کیا از آن دست آثاری است که امضای او را یدک می‌کشد و از جمله آثار بحث برانگیزی است که بارها در محافل سینمایی از آن یاد شده و اکثرا به کیفیت این فیلم نمره بالایی داده اند و نمی شود آن را در لیست فیلم‌های معمولی دسته بندی کرد و با این فیلم را در لیست فیلم‌هایی با درجه بندی الف قرار داد. بازی خوب حمید فرخ نژاد و لیلا حاتمی و همچنین فیلمنامه منسجم این اثر، ارتفاع پست را به یکی از فیلم‌های مهم پس از انقلاب اسلامی تبدیل کرده است. این فیلم در بیستمین جشنواره فیلم فجر توانست سه سیمرغ مهم یعنی بهترین فیلم از نگاه هیات داوران و همچنین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران و سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن را از آن خود کند و به یکی از فیلم‌های تاثیرگذار جشنواره فیلم فجر تبدیل شود.
جشنواره بیست و هشتم ، ابراهیم حاتمی کیا برنگ برنده‌ای دیگر داشت. به رنگ ارغوان نیز از آن دست آثار خوش ساخت حاتمی کیا محسوب می‌شود که ارزش چندین بار دیده شدن را دارد. فیلمی ملتهب و به روز و مناسب اتفاقات سیاسی کشور که در جشنواره بیست و هشتم توانست سیمرغ‌های بهترین فیلم، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران،بهترین کارگردانی و بهترین فیلمبرداری را با خود به خانه ببرد و همچنین ثابت کند که حاتمی کیا پس از موفقیت آژانس شیشه‌ای و ارتفاع پست توانسته در اوج بودن خود را حفظ کند.
فیلم چ به کارگردانی حاتمی کیا و بازی بی نقص فریبرز عرب نیا، گوشه‌ای از رشادت‌های شهید چمران در منطقه مرزی پاوه در استان کرمانشاه و مبارزه با گروه‌های تروریستی کُرد را به تصویر می‌کشد. فیلمی استخوان دار بر پایه مستندات که به خوبی توانسته بود این برهه تاریخی از کشورمان را به تصویر بکشد و همچنین چهره شجاع شهید چمران را برای کسانی که او را نمی شناختند بازنمایی کند. این فیلم در بخش مسابقه توانست جوایز متعددی را کسب کند که سیمرغ‌های بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، تدوین، جلوه‌های وِیژه بصری، میدانی و صداگذاری جزوی از آنهاست.
با اینکه انتظار می‌رفت جشنواره سی و چهارم برای بادیگارد و حاتمی کیا جشنواره‌ای پر از سیمرغ باشد ولی اینگونه نشد. فیلم بادیگارد با هنرمندی رفیق دیرین حاتمی کیا یعنی پرویز پرستویی توانسته بود تصویر دقیقی از زندگی یک بادیگارد را به تصویر بکشد و همین امر باعث شده بود که همگان منتظر باشند که این فیلم اکثر سیمرغ‌ها را از آن خود کند ولی اینگونه نشد. فیلم حاتمی کیا در آن جشنواره تنها دو توانست دو سیمرغ نقش اول مرد و جلوه‌های ویژه میدانی و بصری را در کارنامه خود ثبت کند.
در بحبوحه حضور داعش در منطقه، ابراهیم حاتمی کیا فیلم به وقت شام را به جشنواره سی و ششم آورد. فیلمی که بیش از پیش چهره خشن داعش را در میان مردم ایران و حتی منطقه بازنمایی کرد و توانست تاثیرات فراوانی روی مردم داشته باشد. به وقت شام در سال اکران خود هم توانست فروش خوبی را از آن خود کند و در جشنواره نیز در بخش مسابقه توانست سیمرغ بهترین کارگردانی، موسیقی متن و صداگذاری را با خود به خانه ببرد.
و اما آخرین اثر حاتمی کیا یعنی خروج در جشنواره سی و هشتم حرفی برای گفتن نداشت. با اینکه بازی فرامرز قریبیان در این اثر قابل ستایش بود ولی این فیلم تنها دو سیمرغ بهترین چهره پردازی و بهترین جلوه‌های بصری را از آن خود کرد. حال بعد از گذشت 5 سال نوبت به حاتمی کیا رسیده که با فیلم پرخرج موسی کلیم الله به جشنواره فیلم فجر بیاید و شانس خود را برای کسب سیمرغ آزمایش کند.
حاتمی کیا که پیشتر با ساخت آثاری همچون هویت و دیده بان پا به سینمای ایران گذاشت در حال حاضر کارگردانی سریال موسی کلیم الله را بر عهده گرفته و همین موضوع و این پروژه سنگین باعث شده که پنج سال گذشته نتواند سراغ ساخت فیلم سینمایی برود و همین دلیلی است بر پنج سال غیبت او در جشنواره فیلم فجر! آخرین باری که ابراهیم حاتمی کیا در جشنواره حضور داشت به سال 1398 بازمی گردد سالی که او فیلم خروج را به جشنواره آورد و برخلاف آثار دیگر او آن چنان نتوانست نطر مردم و همچنین منتقدان را به خود جلب کند. جالب اینجاست آخرین فیلم ابراهیم حاتمی کیا یعنی خروج، اولین فیلم تاریخ سینمای ایران است که به صورت آنلاین اکران شد و در دسترس مردم قرار گرفت.
حال حاتمی کیا پس از این وقفه دوباره در جشنواره فیلم فجر امسال حضور دارد، اینبار با نسخه سینمایی موسی کلیم الله، پروژه‌ای که در این چند سال اخیر تمامی وقت حاتمی کیا را به خود اختصاص داده و از گوشه و کنار خبر می‌رسد که قطعا یکی از آثار فاخر سینمای ایران در حال ساخت است و همین مورد کنجکاوی‌ها را برای تماشای نسخه سینمایی موسی کلیم الله در جشنواره فیلم فجر ، بیش از پیش برانگیخته است.
ابراهیم حاتمی کیا برخلاف آخرین دوره‌ای که در با فیلم خروج در جشنواره فیلم فجر حاضر بود و نتوانست موفقیت آنچنانی کسب کند، احتمالا می‌تواند با موسی کلیم الله جبران مافات و بازگشتی باشکوه به جشنواره داشته باشد. از آنجایی که بخش سودای سیمرغ امسالِ جشنواره نام‌هایی نه چندان آشنایی به چشم می‌خورد و بیش از 12 فیلم اولی در این بخش حاضر هستند، ابراهیم حاتمی کیا و همچنین رسول صدرعاملی از کارگردان‌های قدیمی سینمای ایران هستند که می‌توانند با فیلم‌های جدیدشان، سیمرغ‌های جدیدی به کلکسیون پر و پیمان خود اضافه کنند. به مناسبت بازگشت ابراهیم حاتمی کیا به جشنواره فیلم فجر، بد نیست نیم نگاهی به آثار او در جشنواره‌های قبلی بیندازیم و ببینیم فیلم‌های او در جشنواره‌های مختلف موفق به کسب چه سیمرغ‌هایی شدند!
از کرخه تا راین از آن دست فیلم‌هایی است که پس از گذشت بیش از بیست سال از اکران هنوز در خاطر بسیاری از علاقمندان به سینما باقی مانده است. نوع روایت و همچنین موسیقی متنِ ماندگار این فیلم باعث شده که این اثر یکی از امضاهای ابراهیم حاتمی کیا لقب بگیرد و بسیاری از مردم کارگردانی او را با نام این فیلم به خاطر بیاورند. از کرخه تا راین که در جشنواره یازدهم فیلم فجر به اکران درآمد توانست در انتهای جشنواره سیمرغ بلورین بهترین فیلم و همچنین بهترین چهره پردازی را از آن خود کند.
خاکستر سبز به کارگردانی حاتمی کیا در جشنواره دوازدهم به اکران درآمد، برخلاف سال قبل که همگان منتظر بودند سیمرغ بهترین موسیقی متن به از کرخه تا راین برسد و نرسید، تندیس بلورین بهترین موسیقی متن در جشنواره دوازدهم به فیلم خاکستر سبز رسید تا فیلم حاتمی کیا در دوازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر و یک سیمرغ را با خود به خانه ببرد.
پانزدهمین دوره جشنواره نیز برای ابراهیم حاتمی کیا خوش یمن نبود و نتوانست آن طور که باید و شاید در بخش جوایز، موفقیتی کسب کند. فیلم برج مینو به کارگردانی حاتمی کیا در بخش مسابقه‌ای آن سال تنها توانست سیمرغ بلورین بهترین آنونس را از آن خود کند و در مابقی بخش‌ها فیلم بلند حاتمی کیا دستش از رسیدن به سیمرغ کوتاه ماند.
اما شانزدهمین جشنواره بین المللی فیلم فجر یک فرق اساسی با جشنواره‌های قبلی داشت. جشنواره‌ای که در آن یکی از مهم ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا به اکران درآمد. آژانس شیشه‌ای با بازی بی نظیر پرویز و پرستویی و رضا کیانیان از آن دست فیلم‌هایی است که نمی‌شود آن را نادیده گرفت و هر عشق سینمایی حداقل یکبار آن را نظاره کرده است. فیلمی ملتهب از دوران پساجنگ ایران و عراق و تلاش برای بقای یک جانباز شیمیایی که در زمان اکران نیز بحث‌های فراوانی را به همراه داشت. آژانش شیشه‌ای در سال اکران از معدود فیلم‌هایی بود که به قول سینمایی‌ها گفتنی، سیمرغ را شخم زد و اکثر جایزه‌های مهم را با خود به خانه برد. این فیلم در مجموع در 14 بخش کاندید دریافت سیمرغ شد و از این 14 سیمرغ توانست 9 مورد را از آن خود کند.
سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه هیات داوران، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن، بهترین موسیقی متن و بهترین تدوین، سیمرغ‌هایی بود که در آن سال فیلم آژانس شیشه‌ای به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا توانست از جشنواره فیلم فجر به دست بیاورد.
ابراهیم حاتمی کیا بدون وقفه در سال بعد از اکران آژانس شیشه‌ای یعنی در جشنواره هفدهم فیلم فجر نیز حضور داشت. فیلم روبان قرمز با کارگردانی او در این دوره حضور داشت ولی برخلاف جشنواره شانزدهم نتوانست موفقیت آنچنانی کسب کند و فقط سیمرغ بلورین بهترین تدوین را از آن خود کرد.
ارتفاع پست به کارگردانی حاتمی کیا از آن دست آثاری است که امضای او را یدک می‌کشد و از جمله آثار بحث برانگیزی است که بارها در محافل سینمایی از آن یاد شده و اکثرا به کیفیت این فیلم نمره بالایی داده اند و نمی شود آن را در لیست فیلم‌های معمولی دسته بندی کرد و با این فیلم را در لیست فیلم‌هایی با درجه بندی الف قرار داد. بازی خوب حمید فرخ نژاد و لیلا حاتمی و همچنین فیلمنامه منسجم این اثر، ارتفاع پست را به یکی از فیلم‌های مهم پس از انقلاب اسلامی تبدیل کرده است. این فیلم در بیستمین جشنواره فیلم فجر توانست سه سیمرغ مهم یعنی بهترین فیلم از نگاه هیات داوران و همچنین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران و سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن را از آن خود کند و به یکی از فیلم‌های تاثیرگذار جشنواره فیلم فجر تبدیل شود.
جشنواره بیست و هشتم ، ابراهیم حاتمی کیا برنگ برنده‌ای دیگر داشت. به رنگ ارغوان نیز از آن دست آثار خوش ساخت حاتمی کیا محسوب می‌شود که ارزش چندین بار دیده شدن را دارد. فیلمی ملتهب و به روز و مناسب اتفاقات سیاسی کشور که در جشنواره بیست و هشتم توانست سیمرغ‌های بهترین فیلم، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران،بهترین کارگردانی و بهترین فیلمبرداری را با خود به خانه ببرد و همچنین ثابت کند که حاتمی کیا پس از موفقیت آژانس شیشه‌ای و ارتفاع پست توانسته در اوج بودن خود را حفظ کند.
فیلم چ به کارگردانی حاتمی کیا و بازی بی نقص فریبرز عرب نیا، گوشه‌ای از رشادت‌های شهید چمران در منطقه مرزی پاوه در استان کرمانشاه و مبارزه با گروه‌های تروریستی کُرد را به تصویر می‌کشد. فیلمی استخوان دار بر پایه مستندات که به خوبی توانسته بود این برهه تاریخی از کشورمان را به تصویر بکشد و همچنین چهره شجاع شهید چمران را برای کسانی که او را نمی شناختند بازنمایی کند. این فیلم در بخش مسابقه توانست جوایز متعددی را کسب کند که سیمرغ‌های بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، تدوین، جلوه‌های وِیژه بصری، میدانی و صداگذاری جزوی از آنهاست.
با اینکه انتظار می‌رفت جشنواره سی و چهارم برای بادیگارد و حاتمی کیا جشنواره‌ای پر از سیمرغ باشد ولی اینگونه نشد. فیلم بادیگارد با هنرمندی رفیق دیرین حاتمی کیا یعنی پرویز پرستویی توانسته بود تصویر دقیقی از زندگی یک بادیگارد را به تصویر بکشد و همین امر باعث شده بود که همگان منتظر باشند که این فیلم اکثر سیمرغ‌ها را از آن خود کند ولی اینگونه نشد. فیلم حاتمی کیا در آن جشنواره تنها دو توانست دو سیمرغ نقش اول مرد و جلوه‌های ویژه میدانی و بصری را در کارنامه خود ثبت کند.
در بحبوحه حضور داعش در منطقه، ابراهیم حاتمی کیا فیلم به وقت شام را به جشنواره سی و ششم آورد. فیلمی که بیش از پیش چهره خشن داعش را در میان مردم ایران و حتی منطقه بازنمایی کرد و توانست تاثیرات فراوانی روی مردم داشته باشد. به وقت شام در سال اکران خود هم توانست فروش خوبی را از آن خود کند و در جشنواره نیز در بخش مسابقه توانست سیمرغ بهترین کارگردانی، موسیقی متن و صداگذاری را با خود به خانه ببرد.
و اما آخرین اثر حاتمی کیا یعنی خروج در جشنواره سی و هشتم حرفی برای گفتن نداشت. با اینکه بازی فرامرز قریبیان در این اثر قابل ستایش بود ولی این فیلم تنها دو سیمرغ بهترین چهره پردازی و بهترین جلوه‌های بصری را از آن خود کرد. حال بعد از گذشت 5 سال نوبت به حاتمی کیا رسیده که با فیلم پرخرج موسی کلیم الله به جشنواره فیلم فجر بیاید و شانس خود را برای کسب سیمرغ آزمایش کند.
علی کلانتری
