دلیل تعلل اروپا برای ارائه تضمینهای لازم و اجرای عملیاتی اس.پی.وی چیست؟
اروپا اصولا دنبال این است که تعهدات برجامی خود را انجام ندهد، ابتدا برای اینکه در تقابل با آمریکا دیرتر قرار بگیرد و ثانیا هرچه از زمان و موعد اجرای تحریمهای جمهوری اسلامی میگذرد تاثیرات این تحریمها بیشترعیان میشود و قطعا اروپا به دنبال این است در شرایطی کار را انجام دهد که بیشترین میزان فشارها وجود دارد.
به عبارتی طرفی که تحت فشار است آمادگیاش برای اینکه با وضعیت اعمالی کنار آید و درخواست کمتری داشته باشد، بیشتر است، ما باید زمانی درخواست اجرای اس.پی.وی و دیگر تعهدات را ازاروپا میکردیم که دست بالاتری داشتیم، یعنی زمان خروج آمریکا در بهارسال جاری هرچه از زمان تحریمها بگذرد و تحریمها بیشتر شود قطعا فشار بیشترخواهد شد و لاجرم طرفی که تحت فشار است با وضعیت پیشنهادی اروپا بیشتر کنار خواهد آمد و کمتر امتیاز خواهد گرفت و زودتر قانع خواهد شد این از دلایلی است که اروپا متاسفانه تعلل میکند.
از طرف دیگر جمهوری اسلامی نیز تهدیدات لازم نسبت به اروپا را به صورت جدی و با پشتوانه عملی اجرا نکرده است، طبیعی است وقتی درخواست امتیازی انجام دهید و تهدید نکنید و یا تهدیداتتان با پشتوانه عملی و قابل لمس دنبال نشود طرف مقابل سعی میکند وضعیت جاری را حفظ کند و حرکتی در راستای اجرای تعهداتش انجام نخواهد داد.
از این رو نیاز است، ایران انگیزههای لازم را به اروپا با اجرای تهدیداتی در زمینه تعهدات برجامی جمهوری اسلامی انجام دهد تا هم هشدار و هم تحرک لازم را در اروپاییها ایجاد کند؛ تاکنون دیپلماسی اتخاذ شده از سوی ایران هم در برجام و هم بعد از خروج آمریکا از این توافق بیشتر تدافعی بوده است، نیاز است ایران دیپلماسی فعالتر و تهاجمیتری را نسبت به اروپا در زمینه تهدید و اجرای تهدید عملی کند؛ این نه فقط تهدیدات کلامی بلکه تهدیداتی است که در راستای لغو تعهدات برجام و تعدیل آنها باید به صورت عملی انجام شود.
آیا اروپا توان دور زدن تحریمها و اجرای اس.پی.وی را دارد؟
اروپا توان دور زدن تحریمها را دارد اما، اینکه تمایل اروپا تا چه اندازه است این تمایل کمتر است؛ چرا که اروپا میخواهد هزینه اجرای اس.پی.وی را در زمینه تقابل با آمریکا برای خودشان پایین آورند و سعی میکنند با خواستههای آمریکا همراستا شوند. یکی از طرحهایی که آمریکا و اروپا تا حد زیادی توافق دارند این است که اس.پی.وی را فقط برای تبادلات مالی مربوط به کالاهای غیر تحریمی استفاده کنند؛ به عبارتی برای مصارف مربوط به کالاهای غذایی و دارویی.
این در حقیقت تهدید بزرگی است؛ وقتی همچنین اتفاقی بیفتد تبادلات مالی ایران محدود خواهد شد و شبکه مالی کشور قابل شناسایی میشود؛ ما همین خریدهای غذایی و دارویی را در دوران اوباما بدون اس.پی.وی از سوی بانکهای کوچک اروپا انجام میدادیم، بانکهایی که بین ۲۰تا ۲۰۰میلیون دلار فعالیت مالی آنها بود و بیشتر به خرید مواد غذایی و دارو فعالیتشان معطوف بود.
ایران تعهداتش را انجام دهد و در ازای آن چیزی متفاوت از گذشته نگیرد، این یعنی صد به صفر و نیازهای ما را مرتفع نخواهد کرد. بنابراین ایران نباید چنین چیزی را قبول کند؛ از طرف دیگر این خطر وجود دارد که بقیه کالاهای اساسی ما دچار مشکل شود؛ این چیزی است که آمریکا خواهان است.
آمریکا و اروپا میخواهند کانال تبادلات مالی ایران در زمینه کالاهای انسان دوستانه ازجمله غذا و دارو را در اختیار خودشان قراردهند. آن وقت هر زمان که اروپا اراده کند ایران را تهدید کند اگر این کانال را متوقف کند مردم ایران با مشکلات متعددی روبرو خواهند شد؛ مگر اینکه خواستههای جدید آنها را اجابت کنیم. در حقیقت طرحی که اس.پی.وی برای موادغذایی و دارویی استفاده شود پتانسیل تهدید کشور را بیشتر خواهد کرد. از سویی دیگر این دست بالا و برتر را در زمینه محدود ساختن قدرت موشکی، منطقهای و دیگر مولفههای قدرت ایران به اروپا و آمریکا خواهد داد. پیشنهاد میشود اس.پی.وی همانطور که ایران درخواست کرده برای تمامی مبادلات بانکی جمهوری اسلامی بدون هیچ گونه محدودیتی انجام گیرد.
چرا آمریکا طرح ادعای برنامه موشکی علیه ایران را مطرح کرده است؟
آمریکاییها یک استراتژی مدونی را در زمینه درگیر کردن جمهوری اسلامی در معامله از طریق مذاکره که براساس فشار تحریمی و تهدید نظامی باور پذیر و نه البته تهدید نظامی عملی دارد.
همانطور که در دوره اوباما نیزعمل شد؛ میخواهند ایران را به مذاکره وادار کنند تا از طریق معاملههایی نظیر برجام، مولفههای قدرت جمهوری اسلامی ایران که اولینش هستهای بود، دیگر مولفهها نظیر موشکی و منطقهای را محدود و رشد قدرت کشور را متوقف و در مرحله بعدی رشد منفی ایجاد کنند تا جمهوری اسلامی را از یک بازیگر فعال منطقهای با پتانسیلهای زیاد به کشوری ضعیف در قبال هژمونی آمریکا تبدیل کند. در این راستا آمریکاییها مکرر ادعاهای موشکی را بیان تا ایران را در وسط صحنه قرار داده تا بتوانند با ایجاد نگرانیهای کاذب و مصنوعی حمایت شرکای دیگر اروپایی خودشان را جلب کنند.
دلیل حمایت انگلیس و آلمان از طرح ادعایی آمریکا علیه برنامه موشکی کشورمان چیست؟
انگلیس، آلمان، فرانسه و اتحادیه اروپا هم صحه گذاشتند بر اهداف آمریکا، در کشور برخی فکر میکنند اروپا چیزی جدا از آمریکا است، وقتی سه کشور اروپایی حاضر در برجام اظهار داشتند که به دنبال محدود سازی توان موشکی ایران هستند کلیت اروپا و آمریکا به عنوان دو بازیگر مشخص است؛ در اهداف مشترک اما، در اجرای شیوهها تا حددودی متفاوت عمل میکنند.
آمریکا میخواهد با فشار بیشتر به یکباره ایران را محدود کند؛ اروپاییها معتقدند از طریق مذاکره و ادامه برجام، برای برجامهای بعدی باید این اقدام صورت گیرد؛ همین موجب شده آمریکا و اروپا به عنوان دو بازیگر پلیس بد و خوب ظاهر شوند و مکمل یکدیگر باشند.
در این راستا داشتن کانال اس.پی.وی که دارو و غذا در اختیار اروپا قرار دهد برای کشور بسیار تهدید کننده است و نیاز است جمهوری اسلامی ایران به صورت فعالتر اقدام تا با فعال بودن دیپلماسی دست برتر را در این تقابل ایجاد کند. چرا که هم اکنون در برجام به بازیگری تبدیل شدیم که واکنش نشان میدهد و اروپا کنش گر است؛ نباید به طرف مقابل اجازه دهیم به بازی پلیس خوب و بد ادامه دهد.
وزرای خارجه کشورهای اتحادیه اروپا در نشست خود در بروکسل درباره تحریم ایران به بهانه ادعاهای مطرح شده درباره اقدامات کشورمان در دانمارک رایزنی کردند؛ دلیل این اتهام زنی چیست؟ و اینکه آیا ایران از طرف اتحادیه اروپا تحریم میشود؟
دلیل اتهام زنی به ایران این است که از امتیازات داده شده در ذیل تعهدات برجامی کاسته شود، عدم اجابت تعهدات برجامی از سوی اروپا تا حدودی توجیه شود و ایران در موضعی قرار گیرد که تقاضای امتیازات کمتری کند و به حداقلها راضی شود. قرار بود براساس تعهدات برجامی یکسری تعهدات دهند، بعد از خروج آمریکا بیشتر امتیازات رخت بربست و اروپاییها نیز حتی از آن میزان در زمینه سرمایه گذاری و روابط بانکی و نیز تضمین خرید نفت شانه خالی کردند و آنچه باقی مانده یک اس.پی.وی یا کانال تبادلات مالی است. این یعنی دو درصد آنچه اروپاییها در برجام قول داده بودند؛ حال با طرح اتهاماتی واهی سعی میکنند ایران را به گوشه رینگ هدایت کنند تا امتیازات کمتری داده شود.البته بعید است این امتیازات به تحریمهای خاص و بزرگی منجر گردد.
اروپا و آمریکا علی رغم اینکه میخواهند امتیازات کمتری به تهران دهند اما، دوست دارند ایران را بطورکامل تحت لوای برجام نگه دارند. اگر ایران از برجام خارج شود تمامی امتیازات داده شده به غرب ملغی خواهد شد، پس چه وضعیتی بهتر از وضعیت کنونی که ایران تمام تعهداتش را انجام داده اما، طرف غربی با یک درصد تا ۲ درصد از تعهدات داده شد بتواند ایران را در ذیل این توافق نگه دارد.
بنابراین وضعیت فعلی که اروپا و آمریکا از اجابت تعهداتشان دریغ میکنند ایده آل آنان است؛ چرا که ما را سالها در زمینه توانمندی هستهای محدود نگاه میدارد و از این رو اروپا خواستار حضور ایران در برجام است.
بنابراین نیاز است ایران با این تهدید که اگر امتیازات به سرعت داده نشود ایران میتواند از برجام خارج شود، تهدید با پشتوانه و به موقع هم انجام شود تا این پیام به اروپا داده که وضعیت کنونی پایدار نیست و نمیتواند بیش از این در اجابت تقاضاهای ایران تعلل کند. در کل، حتی اگر تحریمی از سوی اتحادیه اروپا صورت گیرد به صورت انفرادی و بسیار کوچک و نمادین خواهد بود، چرا که اروپا نمیخواهد به ایران انگیزه خروج از برجام را دهد.
برخی در داخل همچنان فکر میکنند برای حل مشکلات اقتصادی باید پای میز مذاکره حتی با آمریکاییها نشست، در شرایط کنونی مذاکره مجدد با آمریکا به صلاح است؟
خیر؛ به هیچ عنوان. اولا تحریمها حتی به گفته مقامات سابق آمریکا بیشتر از ۳۰درصد بر اقتصاد ایران تاثیر نداشته است، مقامات کشورمان این عدد را ۲۰درصد عنوان کردند؛ این یعنی ۷۰الی ۸۰درصد مشکلات اقتصادی کشور حاصل معضلات مدیریتی در داخل است و ربطی به تحریمها ندارد.
بنابراین عقل ایجاب میکند برای رفع مشکلات اقتصادی در زمینه ۷۰الی ۸۰درصد داخلی دست به اقدام بزنیم؛ از سوی دیگر آمریکاییها همانطور که در برجام نشان دادند از میان تمامی انتخابها و گزینههای دیگری که روی میز دارند، تحریم را به عنوان تنها سلاحی میدانند که میتواند بر ایران تاثیر گذارد، براین اساس هیچ گاه سلاح تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران را از دست نخواهد داد که نمونه آن برجام بود و اگر برجامهای بعدی هم اتفاق میافتاد باز آمریکا با همین روند تحریمها را به بهانههای گوناگون ایران را به معاهداتی همچون اف.ای.تی اف مجبور میکردند تا تهران تعهدات بیشتری را در ازای وعدههای نسیه بپذیرد.
آمریکاییها هیچ گاه این تحریمها را بر نخواهند داشت تا ایران را به کشوری ضعیف تبدیل تا از درون فروبپاشد، وقتی به آمریکا به صورت خواسته یا ناخواسته پیام داده میشود که تحریمها اثر گذاشته و وضعیت اقتصادی خوب نیست، این تصویر ترسیم شده نادرست این پیام را دارد حالا که این تحریمها اثر خودش را گذاشته است، انقدر این تحریمها محکمتر ادامه یابد تا تمام توان ایران در زمینههای نظامی، منطقهای، موشکی، علمی، فناوری، نانو محدود و ایران به کشوری ضعیف تبدیل شود.
اینگونه پیامها که ما از تحریم میترسیم و پای میز مذاکره خواهیم آمد، دیگر برای همه جناحها مبین شده که هیچ سودی نخواهد داشت به جز اینکه آمریکا را به اعمال فشار بیشتر علیه ملت ایران تشویق و ترغیب میکند. ما در داخل باید به اقتصاد ملی بپردازیم، بدوراز شعار و درعمل به کشورهای منطقه و شرق نگاه داشته باشیم، این فقط شامل روسیه و چین نمیشود؛ ما پتانسیلهای زیادی در کشورهای منطقه داریم که متاسفانه به صورت حداکثری به آنها نگاه نشده است.
در یک دهه اخیر به لحاظ وجود تحریمها این تصویر اشتباه بوجود آمده که معضلات ما با برداشتن تحریمها برداشته خواهد شد؛ تا زمانی که اقتصاد قوی و دیپلماسی فعال نداشته باشیم نمیتوانیم این تصور را در خودمان بوجود آوریم که میتوانیم از غرب و آمریکا امتیاز بگیریم؛ امتیازگیری در جایی موثر است که شما در زمینه سیاست خارجی و اقتصادی توان بسیاری را در دیگر کشورها ایجاد کرده و دست بالا داشته باشید.