ادعاي تکراري مديرکل آژانس بينالمللي اتمي درخصوص پارچين درحالي مطرح شده است که ناظران سياسي بر اين باورند گزارشهاي آمانو همچنان بر مستندات رسانههايي است که غرضورزي جزء سياستهاي اصلي اشان در قبال جمهوري اسلامي ايران است.
گزارش آژانس بينالمللي انرژي اتمي درخصوص فعاليت هستهاي کشورمان به تازگي منتشر شده است در اين گزارش عنوان شده که ايران به مفاد توافق ژنو پايبند است اما در بخش ديگر آمده که به نظر ميرسد جمهوري اسلامي يک بخش جديد به تاسيسات نظامي پارچين افزوده باشد. در ادامه اين گزارش محرمانه آمده که از هنگام گزارش قبلي ما در ماه مه در بخشي خاصي از سايت پارچين که تحت نظارت ماهوارهاي آژانس است، تردد ماشين، تجهيزات و مصالحي که احتمالا براي ساخت و ساز به کار ميروند مشاهده شده است. نکته قابل تامل در اين گزارش اين است مستندات آژانس بينالمللي اتمي تکيه بر ادعاي رسانههايي است که براي صحت و سقم خبرهايشان بايد تحقيق و اطلاعات بيشتري در درست قرار گيرد.
نکته دوم اينکه پارچين يک سايت نظامي است و اين سايت و فعاليتهايش تحت هيچ شرايطي در حوزه وظايف و بازرسي آژانس نيست نكته جالب توجه اينكه متعارف بودن فعاليت پارچين را وزارت خارجه آمريكا تاييد كرده چنانچه «جان کربی» سخنگوی اين وزارت خانه در کنفرانس خبری روز پنجشنبه خود اعلام کرد پارچین فقط یک سایت نظامی متعارف است. وی در پاسخ به سوالی درباره گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژی اتمی که مجددا اشارهای به سایت پارچین کرده است، اظهار نظر فوق را مطرح و تاکید کرد: این مهم است که به یاد داشته باشیم وقتی درباره سایتی مانند پارچین صحبت میکنید در حال صحبت درباره یک سایت نظامی متعارف هستید نه یک سایت هستهای.
اما غربیها سالهاست مدعی فعالیتهای مرتبط با هستهای در تأسیسات نظامی پارچیناند که پس از انتشار اخبار فراوان در رسانههای بینالملل و فشار بینالمللی بر دولت وقت ایران، بازرسان آژانس اجازه یافتند که در دو نوبت در ژانویه و نوامبر ۲۰۰۵، از تأسیسات نظامی پارچین بازدید کنند.
نكته سوم و البته قابل تامل تر اينكه گويا آژانس در پايان هر فصل به تكرار گزارشات پيشين خود بسنده و آنها را ارائه ميكند وبراي ادعاهاي مطرح شده خود تنها به يك سري اطلاعات و خبرهاي خبرگزاريهايي اكتفا ميكند كه نه صحت و سقم گزارشاتشان مشخص است و نه خود براي ادعاهايي كه مطرح ميكند مستندات و دلايل كافي مطرح ميكند.
واكنش نماینده ايران در آژانس به اظهارات آمانو
رضا نجفی درباره گزارش جدید آژانس درباره ایران گفت: گزارش جدید مدیرکل اولین گزارش فصلی آژانس پس از تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است. مدیرکل در جایجای گزارش خود به لغو تمام قطعنامههای قبلی شورای امنیت براساس قطعنامه ۲۲۳۱ بهصورت ۹ بار در پانوشتها اشاره کرده است. البته نحوه گزارش نویسی بهتر از این هم میتوانست باشد.
وی گفت: مقایسه این گزارش با گزارشهای قبلی بار دیگر نشان میدهد که آژانس مطلب جدیدی در رابطه با وظیفه اصلیاش یعنی اجرای پادمان در ایران برای ارائه ندارد و بهجز تکرار محتویات گزارشهای قبلی که البته اعداد و ارقامش تغییر کرده مطالبش همان مطالب پیشین هستند.
نجفی ادامه داد: درخصوص اتهامات بیاساس موسوم به PMD آژانس بار دیگر در بخش کوچکی از گزارش به تکرار آن پرداخته است. همانطور که قبلاً هم اعلام کردهایم تکرار این بخش نه تنها بر اعتبار ادعاهای بیاساس قبلی نمیافزاید بلکه نشان از بیخاصیت شدن این بخش از گزارش آژانس دارد. مضحکتر اینکه ادعا شده یک بخش کوچکی به یک ساختمان در حوالی محل مورد ادعای آژانس در پارچین اضافه شده است که معلوم نیست اصلاً چه ربطی به آژانس دارد. ایران برای ساخت و ساز در اماکن خود نیاز به اجازه آژانس ندارد که حالا آژانس بخواهد با عکسهای ماهوارهای آن را رصد کند.
طبق گزارش آمانو تحقیق و توسعه همچنان دنبال میشود
کارشناس مسائل هستهای یکی از نکات مهم گزارش آژانس را اذعان این نهاد به ادامه روند تحقیق و توسعه در ایران با همان قدرت سابق خواند و گفت: نکته جالب اینکه آمانو تأکید میکند برخی مراکز ایران طی ۲ سال اخیر افتتاح شده است.
حسن بهشتیپور کارشناس مسائل هستهای در گفتوگو با فارس، درخصوص گزارش اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره برنامه هستهای ایران گفت: حدود دوسوم گزارش اخیر آمانو تکرار مطلب گذشته است که تنها به روز شده.
وی با بیان اینکه این گزارش اولین گزارش پس از توافق برجام بوده و از این جهت مهم است، اظهار داشت: نکته اول اینکه در این گزارش تأکید شده که فعالیت تمام ۱۹ مرکز هستهای ایران که تحت نظارت آژانس است، صلحآمیز بوده و انحرافی ندارد.
این کارشناس مسائل هستهای با اشاره به نکته دوم این گزارش که مدیرکل در گزارش خود از برجام استقبال کرده و عنوان داشته که برجام برای ما امکانات بیشتری برای راستیآزمایی فعالیتهای هستهای ایران فراهم میکند، اظهار داشت: نکته سوم اینکه این گزارش، قطعنامه ۲۲۳۱ را هم مورد استقبال قرار داده و اعلام داشته که آژانس از این پس مواردی را که در قطعنامه ۲۲۳۱ آمده نظارت و راستیآزمایی خواهد کرد.
بهشتیپور نکته چهارم این گزارش را در آن دانست که آژانس میداند که قطعنامه ۲۲۳۱ صادر شده، اما همچنان مطالبات قبلی که در قطعنامه جدید لغو شده را طلب میکند که نشان میدهد آژانس هنوز منتظر است تا قطعنامههای قبلی لغو شود که زمان پس از ماه مهر خواهد بود و آژانس در گزارشات کنونی خود همچنان به قطعنامههای قبلی استناد میکند.
وی افزود: نکته دیگر اینکه ایران نسبت به گزارش قبلی آژانس ۷۱۴ کیلو اورانیوم بیشتر غنی کرده که برای دلواپسان ما اهمیت زیادی دارد. این موضوع زمانی توجه بیشتری را طلب میکند که بدانیم در گزارش قبلی هم نسبت به گزارش پیش از آن، از تولید بیشتر اورانیوم نسبت به گذشته خبر میدهد.
این کارشناس مسائل هستهای نکته ششم را اذعان آژانس به ادامه روند تحقیق و توسعه در ایران با همان قدرت سابق خواند و گفت: نکته جالب اینکه آمانو تأکید میکند که برخی مراکز ایران طی ۲ سال اخیر افتتاح شده است که باز هم برای دلواپسان ما پیام دارد.
بهشتیپور فعالیت کارخانه ساخت صفحات سوخت را از نکات مهم دیگر خواند که آژانس میگوید ایران ۳۴ مجتمع تولید صفحات سوخت را دنبال میکند، و یادآور شد: این موضوع دقت بسیاری میخواهد و تکنولوژی ساخت آنها بسیار مهم است زیرا از بهمنماه سال گذشته که این کار آغاز شد، شگفتی دنیا را برانگیخت.
وی خاطرنشان کرد: فعالیتهای ایران طبق گزارش ادامه یافته و توسعه داشته و از نظر کیفیت نیز بهتر شده که نشانگر عزم جدی ایران است تا تمام فعالیتهای صلحآمیز خود را زیر نظر آژانس اما بدون وقفه دنبال کند.
این کارشناس مسائل هستهای با بیان اینکه ایران طبق قرار قبلی توافق تیر ماه ۹۴ با آژانس باید تا پایان ماه آگوست اطلاعات خواسته شده را ارائه میداد که طبق گزارش آژانس این اطلاعات داده شده و مدیرکل تا دسامبر وقت بررسی آن را دارد.
بهشتیپور در پایان خاطرنشان کرد: برخی رسانههای غربی یک موضوع تبلیغاتی و رسانهای علیه ایران به راه انداختند که ایران تاسیساتی را در پارچین راهاندازی کرده اما آمانو به صورت مختصر به آن پرداخت و نکته جالب اینکه آمریکاییها پاسخ این جوسازی را دادند، که پارچین یک سایت نظامی است و نه هستهای.
گزارش جدید آژانس درباره پارچین از فضاسازی رسانهای تأثیر گرفته است
کارشناس مسائل هستهای با بیان اینکه آژانس اقدامات مثبت ۲ ماه گذشته ایران را در پاورقیهای خود ذکر کرده، گفت: گویا این مأموریت از بیرون برای آژانس تعریف شده تا فعالیتهای هستهای ایران همچنان به عنوان یک پرونده باز نگه داشته شود.
سیامک باقری کارشناس مسائل هستهای درخصوص گزارش اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره برنامه هستهای ایران گفت: در گزارش فصلی آژانس انتظار این بود که فضای عمومی آن براساس تفاهمنامهای که بین ایران و آژانس صورت گرفته و امیدهایی را برای حل موضوع به صورت شفاف و همهجانبه فراهم کرد و نیز توافق ایران با ۱+۵، قابل قبولتر باشد.
وی فضای کلی و نحوه گزارشنویسی اخیر آژانس با گذشته را چندان متمایز ندانسته و اظهار داشت: همانند گذشته، با اشاره به نکاتی مثبت، نکات منفی نیز ذکر شده و نگرانیهایی مطرح شده که از سوی ایران به صورت مجدانه در حال رفع بوده است.
استاد دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: علیرغم تلاش صادقانه ایران برای رفع سؤالات و ابهامات، همچنان به این تلاشها بیاعتنایی شده است.
باقری با بیان اینکه آژانس اقدامات مثبت ۲ ماه گذشته ایران را در پاورقیهای خود ذکر کرده است، گفت: گویا این ماموریت از بیرون برای آژانس تعریف شده تا موضوع فعالیتهای هستهای ایران همچنان به عنوان یک پرونده باز نگه داشته و به صورت عادلانه به آن نگاه نشود.
وی ادامه داد: آژانس هنوز نتوانسته استقلال خود را درباره گزارشدهی حفظ کند که نمونه آن پارچین است که در آن چند عکس ماهوارهای و فضاسازی رسانهای غرب، علیرغم موضع صریح مدیرکل آژانس که گفت به همه فعل و انفعالات در پارچین آگاهی داریم، به نوعی گزارشنویسی شد که ایران یک اقدام غیرقانونی را در آنجا انجام داده است.
این کارشناس مسائل هستهای یادآور شد: این اقدامات نشان میدهد که آژانس و برخی کشورهای غربی قصد دارند همچنان فضای حاکم بر فعالیتهای هستهای ایران را در ذهن کشورهای جهانی نگرانکننده نشان دهند.
باقری در پاسخ به این سؤال که چرا آژانس به اینگونه رفتارهای خود علیرغم برجام ادامه میدهد، گفت: یک بخش ناشی از آن است که اگر آژانس بر مبنای واقعیتها، مستقلاً و بدون فشار بیرونی گزارش مثبتی ارائه دهد، تردیدی نیست که فضای مثبت حاکم بر مناسبات ایران با سایر کشورها در سایه برجام تشدید خواهد شد و تحریمها از مدیریت آن چند کشور غربی خارج میشود. لذا سعی میکنند که این موضوع به عنوان یک اهرم باقی مانده و پرونده هستهای ایران امنیتی بماند.