چندان هم عجیب نیست اگر در این روزهای تعطیل ادارات به دلیل گرما و آلودگی هوا و صرفه جویی در مصرف آب و برق و پایداری آنها، گروهی کارگر بیل و کلنگ و هیلتی بدست وارد مسجدی شوند و پس از بستن در از داخل به ادامه تخریب مسجدی تاریخی بپردازند که سال قبل همینگونه و در همین فصل شروع کردند اما با ورود یگان حفاظت میراث فرهنگی به همراهی نیروهای شهرداری منطقه یک اصفهان، اگر چه تخریب هایی انجام شده بود اما از ادامه آن جلوگیری گردید؛ در حالی که آن زمان 11 کارگر تحت بیمه مسئولیت یک کارفرما به مدت 365 روز برای انجام این کار در مسجد کازرونی خیابان عباس آباد اصفهان وارد کارزار شده بودند که مدت زمان ذکر شده نشان از وسعت تخریب کلی در پیش بود!
و امروز بار دیگر و با چراغ خاموش و در غیبت تعطیل بودن ادارات و نهادهای ناظر دولتی این پروسه دوباره تکرار میشود که معلوم نیست چرا هیئت امنا این همه اصرار به تخریب این مسجد با ارزشهای معنوی، هنری و میراثی از معماری دوران گذار قاچار وپهلوی دارند!؟
آنها نمیدانند که این مکان گوشهای از هویت مذهبی شیعیان است و در طول نزدیک به یک قرن گذشته هزاران کودک و نوجوان و جوان در آن پرورش فکری و تزکیه یافته و به عبادت پرداختهاند که گروهی قابل توجه از آنها برای ادامه تحصیل و اقامت به کشورهای دیگر رفتهاند اما با اتکا به اصول و فروع دینی ومذهبی هر سال یک ماه تعطیلی خود را در اصفهان میگذرانند تا بازهم چون گذشته از نمازهای جماعت سه نوبت در آن بهره مند شوند. مسجد کازرونی مکانی است که اگر چه در بافت متمولان کلان شهر اصفهان و گرانترین نقطه سکونتی کشور واقع شده اما هنوز هم شبستان آن در زمان اقامه نمازهای یومیه؛ مملو از جمعیت است و در زمانهای سوگواری و جشنهای مذهبی؛ شرکت کنندگان علاوه بر صحن و سرای مسجد، پیاده روهای بیرون و اطراف آن را هم پر میکنند؛ دکتر شهرام امیری سخنگو و مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان میگوید« هنوز در رابطه با طرح ارائه شده توسط هیئت امنای مسجد هیچ تصمیمی گرفته نشده و مجوزی صادر نگردیده، از این رو هر اتفاقی در مسجد افتاده دخل و تصرف هیئت امنا محسوب میشود، شهرداری و میراث مجوزی برای هیچگونه عملیات تخریبی یا ساخت و ساز صادر نکرده است و اگر هم هیئت امنا بدون مجوز این دو نهاد اقدام کند، قاعدتاً غیر قانونی و مورد پیگری قانون است. مردادماه سال گذشته نیز هیئت امنا اقدام به عملیات تخریب در مسجد کرد؛ اما با ورود میراث فرهنگی، این عملیات متوقف شد.
روز جمعه 19 مرداد ماه بار دیگر عملیات تخریب از داخل شبستان این اثر بدون دریافت هیچگونه مجوزی آغاز شد و تا قبل از خبردار شدن یگان حفاظت میراث فرهنگی و شهرداری منطقه یک اصفهان قسمتی از کاشی کاریهای ارزشمند و بیبدیل محراب توسط کارگران تخریب شد؛ میگویند هیئت امنا مدعی است میخواهد پس از خراب کردن این اثر به جایش مسجدی چند طبقه بسازد تا کاربریهای چند گانه داشته باشد در حالی که تخریب هویتهای اینگونه در گذشته با پیامدهای ناگواری روبرو بوده است زیرا نتیجه آن نشان داده وقتی سقاخانه یا نمازخانهای به تیشه طمع سپرده شد دیگر نمیتوان آن روحیه روحانی را به شیفتگان برگرداند.
متأسفانه پاشنه آشیل موجود در حفظ میراث معنوی و فرهنگی؛ قدرتمندتر از قوانین آبکی و پیش پا افتاده در این زمینه است و تا زمانی که مقررات در این باره سختگیرانه و بازدارنده نباشد؛ امیدی به حفظ میراث فرهنگی و با ارزش بخصوص در مهد آن یعنی اصفهان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی نیست، زیرا بر همین پایه شهرداری و میراث فرهنگی دستشان بسته است و با اصرار هیئتهای امنا و افراد با نفوذ به راحتی مجوز تخریب و ساخت و سازهای آنچنانی را میدهند! که زنگ خطری است برای مجلس قانون گذار تا هرگونه طرح یا لایحهای را پیرامون میراث فرهنگی در اولویت گذاشته و به فوریت تصویب تا برای اجرا عازم قوای قضائیه و مجریه شود.
و امروز بار دیگر و با چراغ خاموش و در غیبت تعطیل بودن ادارات و نهادهای ناظر دولتی این پروسه دوباره تکرار میشود که معلوم نیست چرا هیئت امنا این همه اصرار به تخریب این مسجد با ارزشهای معنوی، هنری و میراثی از معماری دوران گذار قاچار وپهلوی دارند!؟
آنها نمیدانند که این مکان گوشهای از هویت مذهبی شیعیان است و در طول نزدیک به یک قرن گذشته هزاران کودک و نوجوان و جوان در آن پرورش فکری و تزکیه یافته و به عبادت پرداختهاند که گروهی قابل توجه از آنها برای ادامه تحصیل و اقامت به کشورهای دیگر رفتهاند اما با اتکا به اصول و فروع دینی ومذهبی هر سال یک ماه تعطیلی خود را در اصفهان میگذرانند تا بازهم چون گذشته از نمازهای جماعت سه نوبت در آن بهره مند شوند. مسجد کازرونی مکانی است که اگر چه در بافت متمولان کلان شهر اصفهان و گرانترین نقطه سکونتی کشور واقع شده اما هنوز هم شبستان آن در زمان اقامه نمازهای یومیه؛ مملو از جمعیت است و در زمانهای سوگواری و جشنهای مذهبی؛ شرکت کنندگان علاوه بر صحن و سرای مسجد، پیاده روهای بیرون و اطراف آن را هم پر میکنند؛ دکتر شهرام امیری سخنگو و مدیر روابط عمومی میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان میگوید« هنوز در رابطه با طرح ارائه شده توسط هیئت امنای مسجد هیچ تصمیمی گرفته نشده و مجوزی صادر نگردیده، از این رو هر اتفاقی در مسجد افتاده دخل و تصرف هیئت امنا محسوب میشود، شهرداری و میراث مجوزی برای هیچگونه عملیات تخریبی یا ساخت و ساز صادر نکرده است و اگر هم هیئت امنا بدون مجوز این دو نهاد اقدام کند، قاعدتاً غیر قانونی و مورد پیگری قانون است. مردادماه سال گذشته نیز هیئت امنا اقدام به عملیات تخریب در مسجد کرد؛ اما با ورود میراث فرهنگی، این عملیات متوقف شد.
روز جمعه 19 مرداد ماه بار دیگر عملیات تخریب از داخل شبستان این اثر بدون دریافت هیچگونه مجوزی آغاز شد و تا قبل از خبردار شدن یگان حفاظت میراث فرهنگی و شهرداری منطقه یک اصفهان قسمتی از کاشی کاریهای ارزشمند و بیبدیل محراب توسط کارگران تخریب شد؛ میگویند هیئت امنا مدعی است میخواهد پس از خراب کردن این اثر به جایش مسجدی چند طبقه بسازد تا کاربریهای چند گانه داشته باشد در حالی که تخریب هویتهای اینگونه در گذشته با پیامدهای ناگواری روبرو بوده است زیرا نتیجه آن نشان داده وقتی سقاخانه یا نمازخانهای به تیشه طمع سپرده شد دیگر نمیتوان آن روحیه روحانی را به شیفتگان برگرداند.
متأسفانه پاشنه آشیل موجود در حفظ میراث معنوی و فرهنگی؛ قدرتمندتر از قوانین آبکی و پیش پا افتاده در این زمینه است و تا زمانی که مقررات در این باره سختگیرانه و بازدارنده نباشد؛ امیدی به حفظ میراث فرهنگی و با ارزش بخصوص در مهد آن یعنی اصفهان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی نیست، زیرا بر همین پایه شهرداری و میراث فرهنگی دستشان بسته است و با اصرار هیئتهای امنا و افراد با نفوذ به راحتی مجوز تخریب و ساخت و سازهای آنچنانی را میدهند! که زنگ خطری است برای مجلس قانون گذار تا هرگونه طرح یا لایحهای را پیرامون میراث فرهنگی در اولویت گذاشته و به فوریت تصویب تا برای اجرا عازم قوای قضائیه و مجریه شود.
حسن روانشید