اكرم شعباني:
سعيد جليلي مذاكره كننده ارشد كشورمان در مذاكرات با 1+5 در حالي امروز راهي استانبول به منظور ادامه مذاكرات مي‌شود كه آخرين برگ‌هاي برنده آمريكا و 1+5 در مذاكره با ايران خرج شد؛ اين برگ‌هاي برنده كه با تلاش غرب و به خصوص آمريكا و رژيم صهيونيستي براي القاي ويروس استاكس نت به نيروگاه بوشهر – راه اندازي يك جنگ رواني –، و جلوگيري از ورود كشورهاي متحد به تور هسته‌اي ايران – چين و روسيه –، سفر كلينتون به كشورهاي عرب زبان خاورميانه – در راستاي جلب حمايت آنها در تحريم‌ها عليه ايران –، جمهوري اسلامي عزم خود را براي كسب امتيازات مثبت در مذاكرات راسخ‌تر مي‌كرد.
اين موضوعي است كه اكنون رسانه‌هاي غربي هم بر آن تاكيد مي‌كنند؛ اصرار ايران بر مواضع هسته‌اي خود و تاكيد طرف مقابل تنها بر تعليق فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران موضوعي است كه رسانه‌هاي غربي را وادار مي‌كند كه در تحليل خود اقرار كنند كه غرب در اين مذاكرات نمي‌تواند كاري از پيش ببرد.
آمريكا و پنج كشور ديگر مدعي پرونده هسته‌اي ايران در شرايطي سعي در لغو تور هسته‌اي ايران را به بهانه عدم قبول اين بازديد از حيطه وظايف كشورهاي دعوت شده به اين تور و همچنين اعلام اينكه اين بازديد تنها در حيطه وظايف آژانس است، داشتند كه همچنان از اعلام يك پاسخ صريح درباره علت حضور خود در اين پرونده خودداري مي‌كنند؛ اين موضوعي است كه جمهوري اسلامي بارها آن را تنها در حيطه وظايف آژانس به عنوان تنها مرجع قانوني و بين‌المللي در تعامل با فعاليت‌هاي هسته‌اي همه كشورهاي عضو NPT خوانده است.
مقامات ايران تاكنون بارها اتهامات وارد شده را رد كرده و گفته‌اند، تهران به عنوان يكي از امضا كنندگان پيمان منع گسترش تسليحات اتمي (ان‌پي‌تي) و يكي از اعضاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي حق توسعه فن‌آوري صلح‌آميز اتمي دارد.
در اين شرايط طرفين در حالي وارد استانبول مي‌شوند كه از يك سو روشنگري‌هاي تهران در قالب ابتكار ديپلماتيك و از سوي ديگر گزارش‌هاي رسانه‌هاي غربي درباره شكست طرح جديد ضدايراني رسوايي تازه‌اي براي طرفهاي گفت‌وگو به دنبال داشته است.
در واقع عليرغم تمام تلاشي كه از سوي آمريكا و متحدان وي براي تخريب موقعيت ايران در آستانه مذاكرات استانبول آن هم پس از كسب امتيازات مثبت در مذاكرات ژنو3 صورت گرفت، جمهوري اسلامي موقعيت خود را براي حضور در مذاكرات بيش از پيش موفقيت آميز ارزيابي مي‌كند. در شرايطي كه تاكنون تمام تلاش رسانه‌هاي غربي از ادعاي دنبال كردن تسليحات هسته‌اي توسط ايران ايجاد هراس بين افكار عمومي جهان بوده است؛ جمهوري اسلامي اين موضوع را به واسطه اين تور هسته‌اي ثابت كرد كه نه تنها تسليحات هسته‌اي را دنبال نمي‌كند بلكه حتي عليرغم تمام تبليغات سوء صورت گرفته كوچكترين خللي در تاسيسات بوشهر به واسطه ورود ويروس استاكس نت وارد نشده است.
اين بازديد درست در آستانه دور دوم تبليغات منفي و جنگ رواني درباره ورود اين ويروس به كامپيوترهاي نيروگاه بوشهر بود؛ صاحبنظران بين‌المللي به اين موضوع تاكيد كرده‌اند كه اگرچه اعضاي 1+5 حاضر به پذيرش هيچ نظريه‌اي درباره اين بازديد از سوي بازديد كنندگان نيست و تنها روند فشار و تحريم خود را براي حضور در استانبول در نظر دارد اما كوچكترين دستاورد اين بازديد تاثير بر افكار عمومي جهان بوده است؛ بازديد نمايندگان بيش از 130 كشور دعوت شده به اين تور هسته‌اي بي گمان تاثير خود را بر افكار عمومي باقي مي‌گذارد؛ آن هم در فاصله بسيار كوتاه باقي مانده تا انجام مذاكرات در استانبول.
در عين حال نمايندگان 120 كشور قبل از حضور در تاسيسات هسته‌اي اراك اين تصور ساخته و پرداخته غرب را شنيده بودند كه برنامه هسته‌اي ايران زيرزميني و پنهان است اما آنها در بازديدهاي خود مشاهده كردند اين تأسيسات آشكار و بر روي زمين قرار دارد؛ در قالب اين بازديد بود كه بيش از پيش نمايندگان 120 كشور جهان بيش از پيش دريافتند كه تناقضي آشكار در گفتمان ضد ايراني غرب وجود دارد.
با اين حال رسانه‌هاي غربي در تلاش براي القاي افكار منفي بر اين مذاكرات از پاي ننشستند و به همين منظور روز گذشته شبکه خبری العربیه در خبری فوری مدعی پیشنهاد ایران در زمینه غنی سازی اورانیوم در خارج از کشور شد. شبکه خبری العربیه به نقل از منابع خود ادعا کرد: ایران پیشنهادی در زمینه غنی سازی اورانیوم در خارج از این کشور ارائه کرده است. بر اساس ادعاي العربیه در این پیشنهاد ایران 1000 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین تحویل می‌دهد و 40 کیلوگرم اورانیوم با درصد غنای بالا تحویل می‌گیرد.
ادعاي العربيه در شرايطي مطرح شد كه سرپرست وزارت امور خارجه كشورمان و همچنين رئيس جمهوري در جمع مردم يزد تاكيد كرده‌اند جمهوري اسلامي ذره‌اي از حقوق هسته‌اي خود كوتاه نخواهد آمد.
همچنين در ادامه اين تلاش‌ها خبرگزاري‌ها خبر دادند كه وزراي خارجه روسيه و چين در آستانه برگزاري مذاكرات ايران و 1+5 در استانبول، درباره ايران گفت‌وگو كردند. در اين باره خبرگزاري چيني شينهوا گزارش داد كه يانگ جيه چي وزير امور خارجه چين روز سه شنبه در گفت‌وگوي تلفني با سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه درباره ايران گفت‌وگو كردند. بر اين اساس يانگ با اشاره به تلاش‌هاي سال گذشته چين و روسيه براي گسترش همكاري‌هاي دو جانبه گفت، پكن تمايل دارد تا همكاري‌هاي دو جانبه را در سال 2011 گسترش دهد. از سوي ديگر معاون وزير خارجه روسيه در ديدار معاون وزير خارجه كشورمان ابراز اميدواري كرد در مذاكرات استانبول با تمركز بر نقاط مشترك و در فضاي مسالمت‌آميز توام با احترام و اعتماد متقابل، نتايج خوبي حاصل شود.بنا بر اين گزارش محمدمهدي آخوندزاده معاون حقوقي و بين‌الملل وزارت امور خارجه ايران در ديدار با سرگئي ريابكوف معاون وزير خارجه روسيه در مسكو با تأكيد بر اهميت مشاركت جمعي در مورد امحاء سلاح‌هاي كشتار جمعي و اجراي كامل و بدون تبعيض كنوانسيون‌هاي بين‌المللي، ابراز اميدواري كردند همكاري‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي بين دو كشور فعالانه در همه سطوح توسعه يابد.
سرگئي ريابكوف در اين ديدار با اشاره به روابط رو به توسعه و خوب ايران و روسيه گفت: معتقديم از طريق گفت‌وگو و نزديك شدن ديدگاه‌ها رسيدن به نقاط مشترك بين ايران و كشورهاي گروه 1+5 قابل حصول خواهد بود. بر اين اساس اميدواريم در استانبول با تمركز بر نقاط مشترك و در فضاي مسالمت‌آميز توام با احترام و اعتماد متقابل به نتايج خوبي نائل شويم. آخوندزاده نيز در اين ديدار گفت: ايران بارها صداقت و شفافيت خود را در مورد فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي به طور رسمي براي بازرسان آژانس و جامعه بين‌المللي به اثبات رسانده و با استناد به گزارش‌هاي منتشر شده از سوي آژانس هيچگونه انحرافي از برنامه‌هاي صلح‌آميز ما مشاهده نشده است، از اين حيث اميدواريم در مذاكرات پيش رو در استانبول با ابراز حسن نيت و صداقت طرفهاي مذاكره كننده نتايج خوبي براي طرفين مذاكره كننده به صورت برد - برد حاصل شود.
با اين وجود در كنار تمام تعيين مرزهاي صورت گرفته و تاكيدات انجام شده بر اين موضوع كه مذاكرات تنها بر سر مساله هسته‌اي ايران خواهد بود مقامات ايراني بارها تاكيد كرده‌اند كه بر سر حقوق هسته‌اي خود مذاكره نخواهند كرد؛ اگرچه صالحي چندي پيش اعلام كرد اين امكان وجود دارد كه تنها بخشي از مذاكرات درباره مساله هسته‌اي ايران باشد اما آنها اطمينان داده‌اند كه اصل مذاكرات تنها بر سر نقاط مشترك همكاري ميان دو كشور خواهد بود؛ يعني همان موضوعي كه در مذاكرات ژنو3 بين جليلي و اشتون بر سر آن توافق شده بود، بدون در نظر گرفتن اينكه اشتون بلافاصله پس از پايان مذاكرات توافق صورت گرفته را به صورت تحريف شده در بيانيه پاياني مطرح كرد.
اشتون و كشورهاي نطق دهنده به وي در حالي او را براي انجام مذاكرات آماده مي‌كنند كه با بخش مهمي از موضوعاتي كه قرار است توسط جليلي در اين مذاكرات مطرح شود آگاهند؛ آنها به خوبي مي‌دانند بحث ترور دانشمندان هسته‌اي ايران موضوعي نيست كه به ژنو 3 ختم شود اين موضوع قطعا در استانبول بار ديگر مطرح مي‌شود و اين بار جليلي خواهان دريافت پاسخي صريح از سوي اشتون به عنوان نماينده تعيين شده 1+5 خواهد بود؛ اين موضوع است كه نگراني آنها را افزايش داده و به همين واسطه آنها تنها به موضوع بحث درباره مساله هسته‌اي ايران تاكيد مي‌كنند.
در عين حال در كنار تمام تحليل‌هاي ارائه شده یک روزنامه انگلیسی با اشاره به مذاکرات پیش روی ایران و کشورهای 1+5 در استانبول تاکید کرد: بعید است جمهوری اسلامی در این مذاکرات از حق هسته‌ای خود کوتاه بیاید. بر اين اساس گاردین در گزارش خود می‌نویسد: ایران در مذاکراتی که قرار است از تاریخ 20 ژانویه در استانبول آغاز شود با نمایندگان کشورهای آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان و همچنین مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به رایزنی خواهد پرداخت، اما آنچه از هم اکنون قابل پیش بینی است این مورد است که تهران از حق هسته‌ای خود کوتاه نخواهد آمد و همین پیش فرض نشان می‌دهد که در مذاکرات استانبول نیز پیشرفت چندانی حاصل نخواهد شد.
در ادامه گزارش این روزنامه آمده است: بسیاری در این مورد فکر می‌کنند که آیا این مذاکرات منجر به ایجاد تغییری در موضوع هسته‌ای ایران خواهد شد یا خیر که در پاسخ به آنها باید گفت شانس رسیدن به این نتیجه اندک است و دلیل آن هم بسیار ساده است چون در کوتاه مدت مشوق‌هایی که طرف مقابل برای مصالحه ارائه می‌کند بسیار کمتر از ارزش واقعی مساله است.
گاردین می‌نویسد: این موضوع زمانی که درباره ایران صحبت می‌کنیم بسیار صحیح است، زیرا ایران در حالی به متوقف کردن برنامه هسته‌ای خود تشویق می‌شود که در طرف مقابل به جای دریافت امتیاز با مواردی چون ویروس استاکس نت و ترور دانشمندان خود روبرو می‌شود. پس چرا باید انتظار داشته باشیم که دولت ایران با خواست غرب موافقت کند؟
از سوی دیگر 1+5 نیز که توسط آمریکا رهبری می‌شود به نظر می‌رسد که تمایل چندانی برای ایجاد تغییر در سیاستهای خود ندارد چون باراک اوباما (رئیس جمهور آمریکا) در عمل تحریم‌های بیشتری را در مقایسه با بوش علیه ایران اعمال کرده و از طرف دیگر روابط واشنگتن با مسکو را نیز بهبود بخشیده، بنابراین 1+5 نیز در این نشست بر همان مواضع قبلی خود تاکید خواهد کرد.در پایان این مطلب آمده است: بر همین اساس باید گفت، تا زمانی که میان خواسته غرب از ایران و امتیازهای که در صورت برآورده شدن از سوی تهران به جمهوری اسلامی ارائه می‌شود تناسبی برقرار نباشد نمی‌توان انتظار داشت که جمهوری اسلامی از حق خود کوتاه بیاید.
