روز گذشته خبر هک شدن پمپ بنزین ها سرخط خبرهای اکثر خبرگزاری ها بود . از همان دقایق اول شایعه خرابکاری دهان به دهان چرخید و قبل از اینکه توسط مراجع رسمی تایید شود تلویحا توسط کارشناسان و حتی برخی نمایندگان مجلس تایید شد.
روز گذشته تقریبا تمام پمپ بنزین های کشور شاهد شرایط غیر معمولی بوده و یا از کار افتاده و یا شاهد صف های طولانی و اختلال جدی در سیستم بودند. در این میان اخبار ضد و نقیضی از هک شدن سامانه توزیع سوخت کشور به گوش رسیده و بازار شایعات غیر رسمی نیز داغ بود تا این که مشخص شد دلیل اختلال فوق، حمله سایبری به زیرساخت های سوخت رسانی کشور است. حمله سایبری قبلی دوسال پیش و در آبان ۱۴۰۰ با هدف قرار دادن جایگاه‌های سوخت در ایران اتفاق افتاد و شرایط در آن زمان طوری بود که دریافت بنزین سهمیه‌ای به طور کامل از دسترس خارج شده و فقط امکان سوخت‌گیری آزاد برای خودروها وجود داشت. این در حالی بود که تنها ۳۰ درصد جایگاه‌ها در کشور بنزین داشتند و امکان سوخت رسانی به صورت آفلاین برایشان فراهم بود و در تهران هم فقط ۱۲ جایگاه سوخت رسانی به صورت آفلاین فعال بود.
این بار نیز شرایط مشابهی پیش آمده و در تهران سایر مناطق کشور شاهد اختلال جدی در سوخت رسانی هستیم که بدون تردید یکی از موارد مرتبط با امنیت ملی کشور محسوب می شود. به این ترتیب شاهد هستیم که در گذشته نیز یک بار دیگر سامانه بنزین در جایگاه‌های سوخت رسانی هک شده بود و این مساله به جز نشان دادن ضعف سیستماتیک سامانه ها، کری‌خوانی رسانه‌های معاند از جمله یک شبکه صهیونیستی را هم به دنبال داشت که اعلام کرد که ما مسئولیت هک شدن جایگاه‌های سوخت در سراسر ایران را بر عهده می‌گیریم!
این ماجرا دیروز در حالی اتفاق افتاد که یک ماه پیش مسئولان سامانه هوشمند سوخت روی آنتن زنده تلویزیون ادعا می‌کردند سامانه فاقد هرگونه ارتباط برخط و هک‌ناپذیر است. موضوعی که در عمل شاهد خلاف آن بودیم اکنون مشخص نیست شرایط سرگردانی رانندگانی که با باک های خالی به دنبال بنزین هستند چه خواهد شد.
حال مشکل اساسی علاوه بر نگرانی ها مبنی بر هک شبکه سوخت رسانی اینجاست که سیستمی که در حال حاضر برای سوخت رسانی و پمپ های بنزین به کار گرفته شده و مبتنی بر اینترنت و از راه دور است در ساختاری مشابه در حال تعبیه شدن در کنتورهای گاز کشور است و این مساله سال هاست که توسط متخصصین امر در کمیته فناوری مجمع اسلامی دانش آموختگان ایرانی خارج از کشور و کمیته فنی و فناوری کانون اسلامی فارغ التحصیلان شبه قاره هند به مسئولین هشدار داده شده است . ظاهرا با طرح ملی شرکت گاز ایران برای نصب کنتورهای هوشمند گاز، به راحتی می شود این سیستم را نیز مورد حمله قرار داد و شبکه گازرسانی کشور را به کل از دسترس خارج کرد .
متاسفانه اگرچه تصور این موضوع که در یک شب زمستانی به دلیل هک سیستم، گاز کل منازل و مراکز صنعتی قطع شود و این موضوع منجر به چه بحران جدی خواهد شد. موضوعی که با توجه به تجربه و سوابق متعدد هک شدن سامانه های مختلفدر کشور چندان دور از ذهن نیست.
به باور کارشناسان، در حالی که که تنها مزیت نصب کنتورهای هوشمند گاز ، امکان خوانش و قطع گاز از راه دور است، اما بر خط بودن این سیستم امکان مناسبی برای دشمن نیز فراهم می کند که به راحتی و حتی با یک موبایل ساده بتواند از راه دور این سیستم را هک و شبکه گازرسانی را مختل کند. لذا از منظر تخصصی از یکسو و از نگاه امنیت ملی از سوی دیگر، به کارگیری این فناوری نه تنها یک مزیت نیست بلکه یک خطر بالقوه نیز محسوب می شود. به همین دلیل نصب کنتورهای هوشمند 11 سال با مخالفت پدافند غیر عامل روبرو بوده است ولی متاسفانه الان به هر دلیلی شرکت ملی گاز در حال استفاده از این سیستم از راه دور می باشد و همین امر نگرانی ها را برای تکرار این دست حوادث، در شرکت ملی گاز ایران دو برابر کرده است و احتمال اینکه دفعه بعد به جای پمپ بنزین ها شبکه ملی گاز ایران را هک کنند ، فراوان است.
سوال دوم اینجاست که آیا تعویض کنتورهای گاز فعلی با کنتورهای هوشمند گاز که قابل دسترس از راه دور هستند آنهم در شرایطی که کشور با مشکلات ارزی برای الزامات ضروری تر مواجه است، با هزینه کرد بیش از ۴ میلیارد دلاری، یک ضرورت است یا فراهم کردن بستر یک تهدید بالقوه؟
این موضوع در حالی است که هزینه های بسیار مهم تری در خصوص ناترازی های گاز وجود دارد و کنتورهای گاز فعلی با هزینه بسیار کمتر، بی خطرتر، فاقد باطری در حال کارکرد هستند در حالی که کنتورهای گاز هوشمند دارای باطری هستند و هر چند سال، باید تعویض شوند.
در این شرایط چه نیازی به هزینه کرد بیش از ۴ میلیارد دلار برای جایگزینی کنتورهای فعلی با کنتورهای هوشمند گاز بدون کارایی آنچنانی است، جز آنکه منافع خرید خارجی و واردات بخشی از قطعات آن به جیب تامین کنندگان خاصی می رود و هزینه خرید و نصب آن به بیت المال و شرکت ملی گاز و مردم زحمتکش تحمیل می شود؟!!
خارج از بحث مقرون به صرفه نبودن استفاده از این کنتورهای به ظاهر هوشمند، روی دیگر ماجرای امکان بالای هکِ سیستم سوخت رسانی و از کار افتادن شبکه گازی کشور است که تبعاتی بسیار فراتر از این موضوع داشته و حتی می تواند منجر به شناسایی اماکن امنیتی در نقاط مختلف کشور از طریق کنتورهای هوشمند شود.
مشخص است که همواره از این دست اقدامات برای زیرسوال بردن توانایی‌های جمهوری اسلامی و ضربه به فعالیت‌های مهم کشور اتفاق می‌افتد و به همین خاطر هم گروه‌های معاند سعی می‌کنند خودشان این مسئولیت را به عهده بگیرند تا به خیال خود ضربه‌ای به جمهوری اسلامی زده باشند. در این شرایط ما باید قوی بوده و امکان هر نوع شرارت و اخلال را از دشمنان بگیریم. آنچه دیروز دوباره تکرار شد مشخصا موید ضعفی در سیستم امنیتی و ایمنی سامانه های ما بود. انتظار این است که به دشمن اجازه ندهیم از یک سوراخ دوبار ما را بگزد و هر دوبار فاتحانه مسئولیت خرابکاری را به عهده گرفته و با تحقیر درباره آن صحبت کند.
هرچقدر هم که ماجرای اختلال بنزینی دیروز زود جمع شده یا در درحال جمع شدن باشد، تجربه دوسال گذشته باید باعث عدم وقوع این اتفاق می‌شد. یک بار خرابکاری در یک زمینه باید مسئولین مربوط را انقدر هوشیار کند تا جلوی سوءاستفاده‌های بعدی را بگیرند.
در خاتمه تاکید می کشود که صحبت از امنیت و نفود ناپذیر بودن جلوی دوربین‌های تلویزیونی و کم اهمیت جلوه دادن قصور قبلی، کافی نیست. مردم نیاز دارند که امنیت در سامانه هایی که روزانه با آن سروکار دارند را با چشم ببینند.
علی کلانتری
