تحولاتی همچون سوریه و عراق بویژه اقدام وحدتشکنانه و غیر قانونی سران اقلیم کردستان عراق علیه یک پارچگی این کشور هر چند در صدر تحولات غرب آسیا قرار دارند اما این روزها عربستان نیز شاهد تحولاتی قابل توجه است. ساختار حاکم بر سعودی حکمهای جدیدی را صادر کرده که محور آن را اعلام برخی شرایط جدید برای زنان تشکیل میدهد. اعلام آزادی حضور زنان در ورزشگاهها، اعطای حق رانندگی به زنان، عربستان با فتوا دادن زنان نیز موافقت کرد، همچنین سلمان بنعبد العزیز، پادشاه عربستان درپیامی خطاب به عبدالعزیز بنسعود بننایف، وزیر کشور به او دستور داد قانونی برای مبارزه با تعرض جنسی به زنان را تا ۶۰ روز آتی تدوین کند.
مجموع این تغییرات در حالی صورت میگیرد که یک سوال مطرح است و آن اینکه چرا چنین تغییراتی آن هم پس از بازگشت سران سعودی از نشست سالیانه سازمان ملل صورت گرفته است؟ در پاسخ به این پرسش ارزیابی شرایط داخلی و بیرونی عربستان امری قابل توجه است. در عرصه داخلی در حالی خاندان بنسلمان به دنبال انحصار قدرت است که از یک سو با رقابت شدید سایر شاهزادگان مواجه است که انحصارطلبی سلمانها بویژه به تخت نشستن بنسلمان ولیعهد به جای پادشاه را با چالش مواجه کرده است. از سوی دیگر اعتراضهای مردمی به ساختار حاکم بر سعودی هم ابعاد گستردهای گرفته بگونهای که مناطق مختلف عربستان از جمله عوامیه اعتراضهای سراسری برگزار کردهاند که البته با سرکوب حاکمیت هر ماه شدیدتر شده است.
در عرصه بیرونی نیز از یک سو عربستان در تحقق اهدافش در بحرین و یمن که دخالت مستقیم نظامی داشته ناکام مانده و بویژه اینکه در یمن محکوم به جنایت علیه بشریت و نسلکشی شده بگونهای که سازمان ملل اخیرا بار دیگر تحقیق درباره کشتار در یمن را خواستار شده است. حمایتهای سعودی از تروریسم و نقش اتباع این کشور در حملات تروریستی در اروپا و آمریکا نیز بر چالشهای بیرونی سعودی افزوده است. اکنون افکار عمومی عربستان را به عنوان به محور تروریسم و نقض حقوق بشر مینگرد و این قطعا پیامدهای منفی برای سیاستهای سعودی بویژه در جلب حمایت سران غرب برای انحصار قدرت در خاندان سلمان به همراه دارد.
بر این اساس سران سعودی باید طرحی را اجرا سازند که از یکسو از میزان اعتراضهای داخلی بکاهد و از سوی دیگر چهرهای مثبت و دموکراتیک از خاندان سلمان بویژه بن سلمان به نمایش گذارد. با توجه به جنجالهایی که در سالهای اخیر در حوزه وضعیت زنان در عربستان مطرح بوده، سران سعودی با رویکرد به اعلام برخی تغییرات در این عرصه برآنند تا از آن هم برای کاهش و البته پنهانسازی سرکوبهای داخلی بهره گیرند و همزمان خود را محور اصلاحات مورد نظر غرب نشان داده تا شاید از حمایت آنها برای انحصار قدرت برخوردار شوند.
بر این اساس اقدامات مطرح شده در حوزه زنان در عربستان نه برگرفته از تغییر رفتار و نگاه دموکراتیک بلکه ناشی از مجموعه اجبارهای داخلی و خارجی است که نشات گرفته از ناکامی در سرکوبگریهای داخلی و بحرانسازی خارجی است که به صورت ظاهری و پوستهای نه به صورت عمیق و مطالبات واقعی جامعه عربستان صورت میگیرد.
نویسنده: علی تتماج