انتخابات پاکستان در حالی برگزار شد که برخلاف گذشته که احزاب سنتی همچون حزب مردم و حزب مسلم لیگ شاخه نواز در راس قدرت قرار میگرفتند در این دوره، حزب انصاف به ریاست عمرانخان توانست اکثریت آرا کسب و در مقام نخستوزیری قرار گیرد. نکته قابل توجه آنکه اولین سفر عمرانخان به عربستان صورت گرفت و پس از ان نیز هیاتی از عربستان به ریاست الجبیر وزیر خارجه سعودی راهی پاکستان شد.
براساس گزارشهای منتشره در سفر مقامات عربستان به پاکستان دولت اسلامآباد پیشنهاد سرمایه گذاری ریاض در ساخت سدهای مختلف این کشور را مطرح شد. هیأت عربستانی در سفر ۶ روزه به پاکستان قراردادهایی همچون ایجاد پالایشگاه نفت در بندر گوادر و استخراج معادن در بلوچستان را امضا کرد. هیئت عربستانی در این سفر یادداشتهای تفاهمی را برای تامین کود فسفات، فرآوردههای نفتی همچنین خصوصیسازی دو نیروگاه برق در پاکستان را امضا میکند.
جالب توجه آنکه چندی پیش در سفر عمرانخان نخستوزیر پاکستان به عربستان طرفین برای مشارکت در کریدور اقتصادی چین به توافق رسیدند. حال این سوال مطرح میشود که هدف دو کشور از این توسعه مناسبات چیست به ویژه اینکه عمرانخان در زمان مبارزات انتخاباتی بارها عربستان را به دخالت در امور پاکستان متهم کرده بود.
در پاسخ به این پرسش اولین مسئلهای که مطرح میشود اهداف اقتصادی طرفین است. پاکستان تلاش دارد تا از ظرفیتهای عربستان برای کاهش چالشهای اقتصادی و بویژه سرمایهگذاری خارجی بهره گیرد. این امر زمانی قوت میگیرد که آمریکا نیز از قطع کمکهای خود اسلامآباد سخن گفته است. این رویکرد اقتصادی در حالی از سوی پاکستان دنبال میشود که بسیاری از ناظران اقتصادی تحقق آن را کمی دور از ذهن میدانند که بخش عمدهای از آن نشات گرفته از چالشهای اقتصادی عربستان است چنانکه وزیر دارایی عربستان اعلام کرد کسری بودجه سال آینده این کشور به ۳۴ میلیارد دلار خواهد رسید. علیرغم افزایش قیمت نفت در ماههای اخیر، مشکل کسری بودجه عربستان که با جنگ یمن تشدید شده کماکان یکی از معضلات اقتصاد این کشور خواهد بود. سعد الشهرانی مدیر سیاستگذاری مالی وزارت دارایی عربستان نیز گفت: انتظار میرود کسری بودجه عربستان تا سال ۲۰۲۳ میلادی وجود داشته باشد.
با توجه به این شرایط بسیاری بر این عقیدهاند که پاکستان توان حل مشکلات اسلامآباد را نخواهد داشت لذا رویکرد سعودی به اسلامآباد نمیتواند با اهداف اقتصادی باشد بلکه در لوای آن اهداف دیگری را دنبال میکند که بیارتباط با تحولات منطقهای نیست. عربستان به شدت نگران تغییر رویکرد منطقهای پاکستان و گرایش آن به جمهوری اسلامی ایران، چین و روسیه است و تلاش دارد تا این کشور را در ردیف شرکای بحرانساز منطقهای خود حفظ کند در این میان ادعاهای اقتصادی و نیز تقویت موضع پاکستان در برابر هند از مولفههای سعودی برای تاثیرگذاری بر سیاستهای اسلامآباد. رویهای که البته به اذعان بسیاری از ناظران سیاسی نمیتواند دستاوردی در بلند مدت برای پاکستان به همراه داشته باشد چراکه سعودی نشان داده مانند آمریکا جز طرح سلطه بر پاکستان هدفی ندارد و هرگز نمیتواند حلال مشکلات این کشور باشد.
نویسنده: علی تتماج