براساس آخرین آمار و اطلاعات موجود ؛ ایران با اخذ ۲۴ امتیاز در فهرست بزرگترین کشورهای تولید کننده میوه و سبزیجات در جهان هشتمین جایگاه را به خود اختصاص داده است به طوریکه ۱۲,۷ میلیون تن میوه و ۲۱,۴ میلیون تن سبزیجات تولید کرده است. این آمارها که از گزارش آمار جهانی تولید محصولات کشاورزی، مربوط به سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد استخراج شده است حکایت از آن دارد که ایران درکنار سایر توانایی و ظرفیت هایی که دارد میتواند حرف های بسیاری در این حوزه برای گفتن داشته باشد.
گزارش ها حکایت از آن دارد که ایران به طور عمده انواع مختلف آجیل (مغزها)، انگور، خرما، انجیر، توت فرنگی تازه، تمشک، شاتوت و میوه هایی همچون طالبی، سیب و گلابی را صادر می کند و از نظر سبزیجات، بیشترین صادرات ایران ، خیار و خیار ترشی(برای تهیه خیار شور استفاده می شود)، کلم، گل کلم، گوجه فرنگی، پیاز، سیر، تره فرنگی و سایر سبزیجات مشابه، به صورت تازه، سرد و یخ زده است. با وجوداین میزان پتانسیل نگاهی گذرابه حجم میوه های صادراتی درکشور از این داستان روایت می کند که دست اندرکاران بیش از آنکه به فکر باور کردن این ظرفیتها و بهره گیری از آن باشند ، در تلاش اند تا حجم بیشتری میوه های وارداتی در کشور بالا رفته و به دنبال آن ارز قابل توجه به آن اختصاص یابد.
میوه های لاکچری
براساس گزارش های میدانی در حال حاضر میوه هایی همچون منگوستاین، جاکفروت، فیسالیس، کاهو فرانسوی، انبه مصری، پشن فروت، دومارینار، کدو ستارهای، بیبی اسفناج و... در مغازه های میوه فروشی به خصوص دربالا شهر دیده می شود که حتی تلفظ برخی از این اسامی هم درنوع خود سخت و ثقیل است اما همچنان ارز بری خاص خود دارد و بعضا این نکته مطرح می شود که این میوه های از مبادی غیر رسمی وارد کشور می شوند. چندی پیش فرماندار شمیرانات در این مورد مدعی شده بود که برخی از میوهها بهصورت قاچاق و برخی توسط مسافران خارجی به دستفروشان میرسد و فروشندگان در صورت فروش میوههایی که در فهرست میوههای قاچاق قرار دارد مشمول جریمه میشوند اما در بسیاری موارد مشاهده شده است که دوباره اقدام به فروش این میوهها میکنند. دلیل اصلی هم به تقاضای مشتریان ایرانی و خارجی برای خرید این میوهها بر میگردد.
اما در کنار این حجم میوههای عجیب و غریب و ورود قانونی و یا غیر قانونی آنها اما نکته کلیدی و اساسی گران فروشی این محصولات در بازار است که خود این امر دلیلی شده برای اینکه سایر میوه های داخلی نیز رشد قیمتی را تجربه کنند. براساس اخبار منتشر شده در حال حاضر قیمتهای سر به فلک کشیده میوههای وارداتی در میدان مرکزی میوه و ترهبار یک مساله جدی است که جا دارد تا متولیان به شکل ویژه برای آن اقدام کنند. گفته می شودکه هم اکنون هر آناناس کارتنی از ۲۰۰ هزار تا ۳۱۵ هزار تومان میوه انبه هم کیلویی ۱۴ تا ۲۲ هزار تومان عرضه میشود.
به اعتقاد کارشناسان این میوه های وارداتی که خاص مناطق حارهای و گرم است. در سالهای گذشته با ورود بیمورد این گونه میوهها ذائقه مردم را عوض کردهاند و با وجود انواع میوهها همچنان ارز زیادی را برای واردات این گونه میوهها اختصاص میدهند و به جای جیب کشاورزان داخلی جیب کشاورزان خارجی را پر میکنند.
این اتفاقات در حالی رخ دادکه گفته می شود قیمت میوه و سبزی میدان مرکزی میوه و ترهبار تهران توسط سه نهاد ناظر تعیین و ابلاغ و کارشناس اتحادیه بارفروشان، کارشناس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران و مسئول واحد بازرسی و نظارت اصناف میدان مرکزی پس از بررسی قیمتهای جدید را ابلاغ نهایی می کنند. گفته می شود این قیمتها بر اساس استعلام روزانه از بارفروشان معتمد میدان مرکزی میوه و اعمال نظر کارشناسان اتحادیه بارفروشان و اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران تعیین شده و به تأیید مسئول واحد بازرسی و نظارت میرسد و پیرو آن فروشندگان باید فاکتور سربرگدار به نام صاحب حجره پس از مهر و امضا به خریدار تحویل دهند.
نظارت های خاموش
اگر چه گفته می شودکه فرآیندکار قیمت گذاری کاملا کارشناسی ودقیق است امابررسی نشان می دهد که فرآیند اجرا و نظارت بر این قیمت ها آن طور که می گویند چندان مطلوب نیست که اگر بود شاهد این حجم گرانفروشی و کم فروشی نبودیم.
براساس گزارشات منتشر شده قیمتهای سطح شهر بسیار بالاتر از قیمتهای میدان مرکزی میوه و ترهبار است و این اتفاق در حالی رخ می دهد که بر اساس قانون مغازههای سطح شهر مجازند تنها تا ۳۰ درصد به قیمتهای میدان مرکزی اضافه کنند. نکته قابل توجه دراین بی نظارتی و افزایش تخلفات آنجاست که بعضا قیمت بسیاری از کالاهایی که درداخل تولید می شود و ارزی به آن تعلق نمی گیرد به مراتب گرانتراز کالاهای وارداتی ارز بر آن هم با این میزان نوسانات نرخ ارز است. بی شک بروز چنین رویه ای تنها از نبود نظارت دقیق و به جا و اجرای درست قوانین در مقابل مجرمین نشات می گیرد که اگر می بود نه تنها این حجم گسترده تخلفات سرازیر نبودو در کنار آن تلاش بیشتری از سوی متولیان به منظور بافعل کردن پتانسیل بالقوه کشور درزمینه تولید میوه و سبزیجات صورت می گرفت.