مناظره روز جمعه کاندیداهای ریاست جمهوری در حالی برگزار شد که تا ۲۹ اردیبهشتماه، زمان زیادی باقی نمانده است. نامزدهای ریاست جمهوری در حالی در این مناظره شرکت کردند که تمام سعی و تلاش خود را برای نا کارآمدی رقیبان نشان دادند و جالب اینجاست که در حالیکه مناظره با موضوع اقتصادی برگزار شد اما جای صحبت از معیشت مردم خالی بود و باز هم برنامهای ارائه نشد. اما نکته جالب برخی از کاندیداها دادن وعدههای عجیب و غریب به مردم بود وعدههایی که به نظر میرسد تا حد وعده باقی خواهد ماند و به سرانجام نخواهد رسید.
یکی از این وعدههایی که از سوی حسن روحانی مطرح شد که تعجب همگان را برانگیخت. رئیسجمهور در اظهارات خود بار ديگر به مردم وعده لغو تحريمها را داد!
رئیسجمهوری با صراحت به اظهارات و وعدههای رقبای خود حمله میکرد، در جمعبندی مناظره سوم گفت: «مردم ایران ما با هم عهدی بستیم، مقابل تحریمها ایستادگی کردیم، بهانهای که میتوانست برای ما جنگ درست کند را از بین بردیم». او تأکید کرد در صورت انتخاب شدن مجدد به مقام ریاست جمهوری، «آمادگی دارم در چهار سال بعد غیر از تحریمهای هستهای، بقیه تحریمها را هم بردارم و عزت و منفعت ایران را برگردانم».
اين وعده در شرايطي به مردم داده ميشود که روحاني پيش از امضاي برجام، نیز وعده داده بود هيچ توافقي را امضا نخواهد کرد مگر اينکه تمامي تحريمها در همان روز لغو شوند.
وی همچنین در ۲۳ تیر ۹۴خطاب به مردم ایران گفت امروز به ملت شریف ایران اعلام میکنم که طبق این توافق، در روز اجرای توافق، تمامی تحریمها، حتی تحریمهای تسلیحاتی، موشکی هم به صورتی که در قطعنامه بوده، لغو خواهد شد. تمام تحریمهای اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حملونقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها به طور کامل لغو خواهد شد و نه تعلیق و حتی تحریم تسلیحاتی هم کنار گذاشته میشود، برای ۵ سال نوعی محدودیت و پس از آن لغو خواهد شد.
اکنون و در آستانه برگزاري انتخابات، قرار داریم همچنان بسياري از تحريمها به قوت خود باقي مانده و دولت حتي قادر نبوده پول فروش نفت را به ايران بازگرداند و امریکاییها همچنان برای تجارت ایرانیها و ورود سرمایه خارجی به کشورمان مانع ایجاد کردهاند.
نگاهی به گذشته
ایران و شش قدرت جهانی موسوم به گروه ۱+۵ پس از گفت وگوهای فراوان در تیر ماه ۱۳۹۴ به یک توافق هستهای موسوم به برجام دست یافتند که براساس آن ایران بسیاری از فعالیتهای هستهای خود را به حالت تعلیق در آورد تا به قولی تحریمهای بینالمللی بر ضد ایران لغو شود. در آن زمان مقام معظم رهبری تاکید کردند که امضای برجام منوط به لغو همه تحریمها است اما با این حال مقامات رسمی کشورمان بارها از موانع بانکی و سرمایهگذاریهای خارجی در مدت پس از برجام صحبت کردند و در نتیجه سایر تحریمها از آمریکا شکایت داشتهاند.
علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، ۱۱ اسفند ۹۴ گفت: تهران به آنچه باید، متعهد است، اما تأخیری در طرف مقابل هست که مسئولیتش هم با خودش است. هیچ مانع مشخصی وجود ندارد اما منظورم اینجا، تاخیرشان در اجرای برخی نقاط به شکل کامل است. تا الان برخی بانکهای بزرگ اروپایی تحریمهایش را به طور کامل پایان نداده است چراکه قبلا تعهد داده که با ایران مراوده تجاری نداشته باشد. ما هنوز منتظر هستیم که وزارت خارجه ایران با اتحادیه اروپا تماس بگیرد و این بحران را حل کند.
از سوی دیگر ولیالله سیف، رئیس بانک مرکزی ایران، ۲۷ فروردین ۱۳۹۵ گفت که «تقریباً هیچ چیز» از این توافق که در روز ۱۶ ژانویه اجرایی شد عاید ایران نشده است. یکی از نیازهایی که قطعاً ما داریم تبدیل کردن ارز است برای اینکه بتوانیم به تأمینکنندگان (کالا) پول پرداخت کنیم. این، نیازمند دسترسی به نظام مالی آمریکا است... انتظار ما این بود که بعد از توافق هستهای ایران به سیستم اقتصادی بینالمللی دوباره متصل شود اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است.
از سوی دیگر خود رئیسجمهور نیز بارها در مراسمهای متعدد اعلام کردند که تحریمها به شکل کامل رفع نشده است از جمله در کنگره بینالمللی بزرگداشت روز شهید با عقبنشینی ۱۸۰ درجهای به طرح این سوال پرداخت که آیا همه تحریمها پایان یافته و پاسخ داد: «البته که نه ما در یک بخش، تازه اگر طرف مقابل منصفانه و صادقانه عمل کند و به عهدش پایبند باشد در جاده هستهای موانع را برداشتیم، جادههای دیگر هنوز مشکل دارند و راه طولانی را در پیش داریم.»
بنابراین همانگونه که مشخص است رئیسجمهور نیز نتوانست به این وعده به طور کامل عمل کند و هنوز تحریمها به طور کامل لغو نشده است و بیشتر توافق برجام بر روی کاغذ عملی شده است.
وعدههای عجیب و غریب
در حال حاضر اگر چه دولتمردان میگویند که تحریمهای هستهای لغو شده و دیگر تحریمها است که به قوت خود باقی مانده است اما رئیسجمهوری ایران در سخنان روز جمعه خود به نمونههای تحریمهای غیرهستهای اشاره نکرد.
کشورمان به رغم رفع تحریمهای هستهای، همچنان در فهرست سایر تحریمهای اتحادیه اروپا و آمریکا به خاطر فعالیتهای نظامی، موشکی و مسئله نقض حقوق بشر به قول غربیهاست.
وعده روحانی در زمانی بیان میشود که در ایالات متحده دولت دونالد ترامپ سر کار آمده، که مواضع سرسختانهای در قبال جمهوری اسلامی ایران دارد. رئیسجمهوری جدید آمریکا حتی نسبت به برجام انتقادهای زیادی دارد و وزارت خارجه آمریکا و کاخ سفید از برنامه خود برای بازبینی در برجام خبر دادهاند.
امریکا بارها برای اجرای سیاستهای ایرانهراسی خود و دفاع از صهیونیسم و اسرائیل، جهانیان را نسبت به برنامههای موشکی ایران که صرفا با هدف دفاعی دنبال میشود بدبین کرده است و در بسیاری از مجامع بینالمللی برنامههای موشکی ایران را خطری بزرگ برای منطقه دانسته است.
از سوی دیگر حمایت ایران از محور مقاومت در سوریه و لبنان، حمایت از جنبشهای انقلابی چون قیام مردم یمن، سیاست خارجی انقلابی ایران و نوع تعامل با دیگر کشورها و سیاستهای منطقهای ایران موضوعی نیست که ایران بتواند بر سر این موضوعات با امریکا به توافق برسد چراکه منافع ایران و غرب در دو سوی متقابل قرار دارد و اصول انقلاب اسلامی و خط رهبری حاضر به پذیرش چنین توافقی نیست.
از سوی دیگر باید توجه داشت که چالشهای بسیاری میان سیاستهای حقوق بشری غرب به ویژه امریکا و اروپا نیز با اصول اصیل حقوق بشر اسلامی وجود دارد و بسیاری از موارد مطرح شده از سوی غربیها با اصول فرهنگی و عقیدتی مردم ایران اسلامی در تضاد و مخالف است. حال در این شرایط چگونه دولت روحانی میخواهد وعده نیمه کاره خود را عملی سازد و اصولا چنین وعدهای میتواند در مقام عمل اجرایی شود؟
آزموده را آزمودن خطاست
باید گفت که مردم کشورمان این وعده را یک بار آزمودهاند و به قول معروف آزموده را آزمودن خطاست. مردم ایران از یک سوراخ دو بار گزیده نمیشوند. قرار بود برجام بعد از آن همه امتیاز بزرگ به دشمن، سایه شوم تحریم را از سر ملت بردارد؛ که برنداشت. مردم دوباره ۴ سال دیگر وعده بشنوند و آب از آب هم تکان نخورد.
اینگونه وعدهها بازی با سرمایههای اجتماعی است و مردم را به نظام بدبین میکند. بسیاری میگویند کارنامه دولت خالی است هیچ دستاورد اقتصادی نداشته و حتی موضوع برجام نیز که همه امیدهای دولت یازدهم بر آن منعطف شده بود به سرانجام نرسیده است حالا چگونه دولت میخواهد بازهم با تکیه بر این وعده نظر افکار عمومی را به خود جلب کند. مردم میگویند این وعده اگر دروغ نباشد عملی هم نیست مردم وعده و عمل را مقایسه میکنند، پس لطفا به مردم آدرس غلط ندهید و به جای آن درباره حل مشکلاتی صحبت کنید که باعث پیشرفت، توسعه و حل مسائل کشور باشد.