سانسور، ممیزی، حذف، تقطیع و یا توقیف واژه‌هایی است که از زمان ظهور سینما تا به امروز، گریبانگیرِ سینماگران بوده و هست و قطعا در آینده نیز خواهد بود.
سیاست‌های حاکم بر کشور سازنده فیلم و سریال ها، همواره تعیین کننده خط مشیِ فُرم و محتوای آثار تولیدی بوده و باعث شده که با ترسیم و یادآوری برخی خط قرمزهای تولیدی چه در فیلمنامه و چه در خروجی تصویر، ماحصل کار تولیدی را روی ریلِ سیاست گذاریِ باب میل خود سوار کند. با ظهور پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی در کشورمان، مساله نظارت و مجوز پخش و حتی ساخت آثار تولیدی دچار چالش‌هایی شد و این چالش‌ها و اختلاف نظرها با ادامه روند، به معضلی برای مخاطب، سینماگر و واحدهای ارزیابی و نظارتی تبدیل شد.
ساترا به عنوان نهاد نظارتی است که بر عملکرد پلتفرم های نمایش خانگی نظارت دارد و از صفر تا صد آثار تولیدی این شبکه‌ها را ارزیابی می‌کند و با توجه به اینکه ساترا یکی از واحدهای زیر مجموعه سازمان صداوسیما محسوب می‌شود، چالش‌های فراوانی را برای مدیران شبکه‌های نمایش خانگی به وجود آورده است.
از زخم کاری تا یاغی و پوست شیر و اکثر سریال‌هایی که در یکی دو سال اخیر به پخش رسیده است، از یک سکانس تا چندین سکانس حذفی یا سانسور شدید را شامل شده و گاهی در فضای مجازی نیز برخی از قشرها حتی نسبت به آن چیزی که به نمایش درآمده اعتراض کرده‌اند و آن را مغایر با فرهنگ و جامعه قلمداد نموده‌اند و همین امر باعث شده که ساترا بنا به آن چه که مطالبات عمومی نامگذاری شده دوباره به عقب بازگردد و سکانس‌هایی را که باعث حساسیت در اذهان عمومی شده سانسور و یا کلا حذف کند.
پر واضح است که ساترا به عنوان نهاد نظارتی بر صفر تا صد تولید یک سریال در شبکه نمایش خانگی نظارت دارد . این صفر تا صد شامل جلسات بازبینی فیلمنامه، اصلاح آن، بازبینی هر قسمت قبل از انتشار و بازبینی آن و نظارت بر روند ساخت می شود. این اتفاق یعنی ناظران ساترا قبل از هر قسمت سریال را چندین بار تماشا می‌کنند و اگر نیاز به اصلاح و یا سانسور داشت، اقدام می‌کنند سپس به پخش کننده اجازه پخش می دهند.
همین سال گذشته بود که قسمت آخر سریال پوست شیر که از قضا سریالی قوی و پرمخاطب بود، در روند پخش دچار چالش‌هایی شد. در قسمت آخر این سریال و دقیقا در سکانس پایانی، ترانه‌ای از خواننده آنور آبی(ابی) منتشر شد و تقریبا همه همزمان آن سکانس را دیدند و حتی در فضای مجازی هم بدون موضع گیری خاصی منتشر شد. چند ساعت پس از پخش این سکانس، ساترا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که پخش این سکانس بدون هماهنگی ما بوده و باید هرچه زودتر حذف و پس از تقطیع و اصلاح بر روی بستر خروجی این پلتفرم قرار بگیرد.
این اقدام با واکنش منفی کاربران همراه بود. مخاطبان این سریال اعتقاد داشتند که حذف این سکانس و یا در نهایت قطع صدای خواننده آنور آبی وقتی توسط اکثر مردم شنیده شده دیگر چه فایده‌ای می‌تواند داشته باشد؟
این آخرین بار نبود؛ سریال در انتهای شب به کارگردانی آیدا پناهنده این روزها از بستر فیلیمو در حال پخش است و از قضا آن هم با توجه به المان‌های موجود و کارگردانی و داستان خوب، مورد توجه مردم قرار گرفته و در همین مدت کوتاه، مخاطبان فراوانی را جذب خود کرده است.
در قسمت دوم بخشی از این سریال پخش شد، که کاراکتر پارسا پیروزفر به مرکز نگهداری سالمندان می‌رود تا با مادرش که دچار آلزایمر شدید شده، دیداری تازه کند. نقش مادر دارای بیماری آلزایمر را احترام برومند بازیگر پیشکسوت و بی حاشیه و پرسابقه سینمای ایران بر عهده دارد. این مادر و پسر در این دیدار برای تجدید خاطرات مادر با آهنگی کلاسیک، حرکاتی را به صورت بسیار آرام انجام می‌دهند. این سکانس که با واکنش مثبت مخاطبان مواجه شده بود و خیلی از کسانی که یکی از والدینشان دچار این بیماری است، با این سکانس همزادپنداری کرده بودند، به سرعت در فضای مجازی وایرال شد و بسیاری از تولید کنندگان محتوا با این سکانس ویدیوهایی را تولید و در فضای مجازی منتشر کردند. همین سکانس طی یک روز در فضای مجازی بازدید فراوانی را از آن خود کرد و اکثر کسانی که به فیلم و سریال علاقه دارند، این سکانس را دیدند.
پس از انتشار این سکانس در فضای مجازی عده‌ای طبق معمول نسبت به آن موضع گرفتند و با خطاب قرار دادن ساترا، این سازمان را به اهمال و عبور از خط قرمزهای اسلام و کشور متهم کردند. در حالی که بر همگان واضح است که هر قسمت از سریال توسط ساترا چندین بار بازبینی شده و نمی‌توان گفت که این سکانس از چشم بازبین‌های ساترا پنهان مانده است. پس نتیجه می‌گیریم که ساترا با تمام سختگیری ها این صحنه را عبور از خط قرمزها تشخیص نداده و اجازه پخش آن را داده است اما تحت تأثیر فشارها قرار گرفته است.
همواره وجود یک عده که خود و تفکرشان را بر قانون و دین ارجح می دانند، باعث بروز برخی ناراحتی‌ها و دل نگرانی‌ها و حتی بی نظمی‌ها شده است. هستند کسانی که همچنان با برگزاری کنسرت‌های موسیقی علیرغم داشتن مجوز قانونی از وزارت ارشاد مخالفند و اعتقاد دارند که برگزاری کنسرت‌های موسیقی برخلاف موازین و قوانین اسلام است. همین کسانی که به راحتی به ساترا می‌تازند در قضیه حمله به کنسرت گروه لیان در تالار وحدت تهران و برهم زدن کنسرت گرشا رضایی در خوزستان دخیل هستند و خط فکری خود را حتی از قوانین کشور هم بالاتر می دانند. واکنش ها به سریال پوست شیر و در انتهای شب اولین نیست و قطعا آخرین هم نخواهد بود. صاحبان تفکر رادیکالی در سال‌های اخیر به شدت مقابل برخی رویدادهای ساده ایستاده‌اند و اگر در ادامه نسبت به آنها برخورد جدی صورت نگیرد و یا نسبت به آنها موضع قاطع و درستی گرفته نشود و اجازه ادامه کار و سلطه تفکرشان بر جامعه داده شود، می تواند زنگ خطری برای فضای فرهنگی هنری کشور باشد.
سیاست‌های حاکم بر کشور سازنده فیلم و سریال ها، همواره تعیین کننده خط مشیِ فُرم و محتوای آثار تولیدی بوده و باعث شده که با ترسیم و یادآوری برخی خط قرمزهای تولیدی چه در فیلمنامه و چه در خروجی تصویر، ماحصل کار تولیدی را روی ریلِ سیاست گذاریِ باب میل خود سوار کند. با ظهور پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی در کشورمان، مساله نظارت و مجوز پخش و حتی ساخت آثار تولیدی دچار چالش‌هایی شد و این چالش‌ها و اختلاف نظرها با ادامه روند، به معضلی برای مخاطب، سینماگر و واحدهای ارزیابی و نظارتی تبدیل شد.
ساترا به عنوان نهاد نظارتی است که بر عملکرد پلتفرم های نمایش خانگی نظارت دارد و از صفر تا صد آثار تولیدی این شبکه‌ها را ارزیابی می‌کند و با توجه به اینکه ساترا یکی از واحدهای زیر مجموعه سازمان صداوسیما محسوب می‌شود، چالش‌های فراوانی را برای مدیران شبکه‌های نمایش خانگی به وجود آورده است.
از زخم کاری تا یاغی و پوست شیر و اکثر سریال‌هایی که در یکی دو سال اخیر به پخش رسیده است، از یک سکانس تا چندین سکانس حذفی یا سانسور شدید را شامل شده و گاهی در فضای مجازی نیز برخی از قشرها حتی نسبت به آن چیزی که به نمایش درآمده اعتراض کرده‌اند و آن را مغایر با فرهنگ و جامعه قلمداد نموده‌اند و همین امر باعث شده که ساترا بنا به آن چه که مطالبات عمومی نامگذاری شده دوباره به عقب بازگردد و سکانس‌هایی را که باعث حساسیت در اذهان عمومی شده سانسور و یا کلا حذف کند.
پر واضح است که ساترا به عنوان نهاد نظارتی بر صفر تا صد تولید یک سریال در شبکه نمایش خانگی نظارت دارد . این صفر تا صد شامل جلسات بازبینی فیلمنامه، اصلاح آن، بازبینی هر قسمت قبل از انتشار و بازبینی آن و نظارت بر روند ساخت می شود. این اتفاق یعنی ناظران ساترا قبل از هر قسمت سریال را چندین بار تماشا می‌کنند و اگر نیاز به اصلاح و یا سانسور داشت، اقدام می‌کنند سپس به پخش کننده اجازه پخش می دهند.
همین سال گذشته بود که قسمت آخر سریال پوست شیر که از قضا سریالی قوی و پرمخاطب بود، در روند پخش دچار چالش‌هایی شد. در قسمت آخر این سریال و دقیقا در سکانس پایانی، ترانه‌ای از خواننده آنور آبی(ابی) منتشر شد و تقریبا همه همزمان آن سکانس را دیدند و حتی در فضای مجازی هم بدون موضع گیری خاصی منتشر شد. چند ساعت پس از پخش این سکانس، ساترا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که پخش این سکانس بدون هماهنگی ما بوده و باید هرچه زودتر حذف و پس از تقطیع و اصلاح بر روی بستر خروجی این پلتفرم قرار بگیرد.
این اقدام با واکنش منفی کاربران همراه بود. مخاطبان این سریال اعتقاد داشتند که حذف این سکانس و یا در نهایت قطع صدای خواننده آنور آبی وقتی توسط اکثر مردم شنیده شده دیگر چه فایده‌ای می‌تواند داشته باشد؟
این آخرین بار نبود؛ سریال در انتهای شب به کارگردانی آیدا پناهنده این روزها از بستر فیلیمو در حال پخش است و از قضا آن هم با توجه به المان‌های موجود و کارگردانی و داستان خوب، مورد توجه مردم قرار گرفته و در همین مدت کوتاه، مخاطبان فراوانی را جذب خود کرده است.
در قسمت دوم بخشی از این سریال پخش شد، که کاراکتر پارسا پیروزفر به مرکز نگهداری سالمندان می‌رود تا با مادرش که دچار آلزایمر شدید شده، دیداری تازه کند. نقش مادر دارای بیماری آلزایمر را احترام برومند بازیگر پیشکسوت و بی حاشیه و پرسابقه سینمای ایران بر عهده دارد. این مادر و پسر در این دیدار برای تجدید خاطرات مادر با آهنگی کلاسیک، حرکاتی را به صورت بسیار آرام انجام می‌دهند. این سکانس که با واکنش مثبت مخاطبان مواجه شده بود و خیلی از کسانی که یکی از والدینشان دچار این بیماری است، با این سکانس همزادپنداری کرده بودند، به سرعت در فضای مجازی وایرال شد و بسیاری از تولید کنندگان محتوا با این سکانس ویدیوهایی را تولید و در فضای مجازی منتشر کردند. همین سکانس طی یک روز در فضای مجازی بازدید فراوانی را از آن خود کرد و اکثر کسانی که به فیلم و سریال علاقه دارند، این سکانس را دیدند.
پس از انتشار این سکانس در فضای مجازی عده‌ای طبق معمول نسبت به آن موضع گرفتند و با خطاب قرار دادن ساترا، این سازمان را به اهمال و عبور از خط قرمزهای اسلام و کشور متهم کردند. در حالی که بر همگان واضح است که هر قسمت از سریال توسط ساترا چندین بار بازبینی شده و نمی‌توان گفت که این سکانس از چشم بازبین‌های ساترا پنهان مانده است. پس نتیجه می‌گیریم که ساترا با تمام سختگیری ها این صحنه را عبور از خط قرمزها تشخیص نداده و اجازه پخش آن را داده است اما تحت تأثیر فشارها قرار گرفته است.
همواره وجود یک عده که خود و تفکرشان را بر قانون و دین ارجح می دانند، باعث بروز برخی ناراحتی‌ها و دل نگرانی‌ها و حتی بی نظمی‌ها شده است. هستند کسانی که همچنان با برگزاری کنسرت‌های موسیقی علیرغم داشتن مجوز قانونی از وزارت ارشاد مخالفند و اعتقاد دارند که برگزاری کنسرت‌های موسیقی برخلاف موازین و قوانین اسلام است. همین کسانی که به راحتی به ساترا می‌تازند در قضیه حمله به کنسرت گروه لیان در تالار وحدت تهران و برهم زدن کنسرت گرشا رضایی در خوزستان دخیل هستند و خط فکری خود را حتی از قوانین کشور هم بالاتر می دانند. واکنش ها به سریال پوست شیر و در انتهای شب اولین نیست و قطعا آخرین هم نخواهد بود. صاحبان تفکر رادیکالی در سال‌های اخیر به شدت مقابل برخی رویدادهای ساده ایستاده‌اند و اگر در ادامه نسبت به آنها برخورد جدی صورت نگیرد و یا نسبت به آنها موضع قاطع و درستی گرفته نشود و اجازه ادامه کار و سلطه تفکرشان بر جامعه داده شود، می تواند زنگ خطری برای فضای فرهنگی هنری کشور باشد.
علی کلانتری
